Αντώνης Ν. Βγόντζας

Από την αρχική της ένταξη στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα μέχρι σήμερα υπήρξαν περίοδοι κρίσης. Για μια σειρά λόγων. Ορισμένοι εξ αυτών ήσαν καθαρά πολιτικοί. Οι περισσότεροι είχαν οικονομικό περιεχόμενο το οποίο είχε επενδυθεί με πιασάρικη πολιτική φρασεολογία. Οπωσδήποτε, όμως, κοιτώντας τα πράγματα και την ιστορία προς τα πίσω, βλέπουμε και κατανοούμε πως η σχέση αυτή είχε και έχει δυναμικό χαρακτήρα. Εμπλουτίζεται διαρκώς. Με ολοένα καινούρια, σημαντικά στοιχεία. Τα γεγονότα των τελευταίων εβδομάδων μάς επιτρέπουν κάποια συμπεράσματα.

Πρώτον, βρισκόμαστε στο μέσον ή σε μια κορύφωση της κρίσης που έχει παρελθόν και ιχνογραφεί το μέλλον. Οι ρίζες αυτής της κρίσης πρέπει να αναζητηθούν στα αποτελέσματα των ευρωεκλογών του περασμένου Μαΐου, στην «κατανόησή» τους από τον τότε πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά και στην επιλογή του να ενσωματώσει στην κυβέρνησή του μερικά από τα πιο λαϊκιστικά στοιχεία στον χώρο της συντήρησης. Κυρίως τα ξενοφοβικά. Και, μάλιστα, αυτά που ηδονίζονται στην απόδοση σεναρίων που απομονώνουν την Ελλάδα από το γεωγραφικό, γεωπολιτικό, πολιτικό και πολιτισμικό περιβάλλον της. Αυτά τα στοιχεία κυριάρχησαν στον δημόσιο λόγο της και διάλογο.

Δεύτερον, ισχυρό πλήγμα στις σχέσεις μας με την Ευρώπη κατέφεραν οι πομπώδεις δηλώσεις του Αντώνη Σαμαρά τον Οκτώβριο της περασμένης χρονιάς: «Η Ελλάδα εξέρχεται του μνημονίου»! Χωρίς, μάλιστα, να έχει εκπληρώσει προηγουμένως τις υποχρεώσεις που είχε αναλάβει με την υπογραφή του ίδιου. Η πράξη αυτή ήταν πεντακάθαρα μονομερής. Και ως τέτοια έγινε αντιληπτή από τους εταίρους και τις αγορές. Στην εσωτερική, μάλιστα, κοινή γνώμη πέρασε ως μια πανηγυρική νομιμοποίηση του λαϊκισμού της τότε αντιπολίτευσης. Αυτό είχε καταλυτική επιρροή και στις όποιες διαπραγματεύσεις διεξήχθησαν για τη μετάβασή μας από το σκληρό και σε πολλά σημεία απάνθρωπο καθεστώς του μνημονίου σε μια προσωρινή κατάσταση ολίγων μηνών κάποιας πιο χαλαρής εποπτείας από τη μεριά των εταίρων μας.

Τρίτον, το αποτέλεσμα των εκλογών είχε ένα σαφές περιεχόμενο. Σίγουρα ήταν καταδικαστικό για την προηγούμενη συγκυβέρνηση. Η επιχείρηση κατατρομοκράτησης του λαού ήταν αναποτελεσματική και άσφαιρη. Η ανάγνωση, όμως, των αποτελεσμάτων από τους νικητές των εκλογών ήταν ανακριβής. Δεν θέλησαν να ενσκήψουν και να ερμηνεύσουν τη στάση του ενός εκατομμυρίου των συμπολιτών μας που από θυμό ή σύγχυση ως προς όλους δεν προσήλθαν στις κάλπες. Το μέγεθός του δεν είναι αμελητέο. Το 36% που έλαβε η κυβερνητική παράταξη από τα 2/3 των ενεργών πολιτών δεν συνιστά σημαντικό ιστορικά ποσοστό. Και, κυρίως, δεν επιτρέπει τον σαφή υπαινικτικό ισχυρισμό ότι η κυβέρνηση πήρε λευκή επιταγή.

Τέταρτον, η κυβέρνηση άνοιξε διάπλατα τις πόρτες και τα παράθυρα της καινούριας φάσης της κρίσης. Της πιο επικίνδυνης. Με τρεις τεράστιες αδυναμίες. Δεν είχε πρόγραμμα. Η συνθηματολογία των προεκλογικών εξάρσεων δεν αρκεί. Ακολούθησε από την αρχή έναν λάθος δρόμο. Εβαλε βιαστικά και χωρίς προεργασία θέματα που την έφεραν σε σύγκρουση με τον Νότο της Ευρώπης. Παρά τις αντίθετες διακηρύξεις και προσδοκίες της. Και η τρίτη είναι αυτή που κυριάρχησε στην ειδησεογραφία. Μπέρδεψε τις εκδηλώσεις διπλωματικής αβρότητας και ευγένειας με τις θέσεις των κρατών-μελών. Αυτή η αδυναμία της επιτάθηκε από το γεγονός της ασύνετης και ενοχλητικής εναλλαγής ύβρεων, εκδηλώσεων καταφρόνησης και απαξιωτικών χαρακτηρισμών των λοιπών ηγετών της Ευρώπης με αναξιοπρεπείς και γελοίους ύμνους των ίδιων προσώπων. Με ακκισμούς και εκκεντρικότητες δεν κερδίζονται ούτε οι ηγέτες, ούτε οι λαοί των ξένων, πλην φίλιων, χωρών.

Πέμπτον, είναι λάθος η αναφορά σε «κωλοτούμπες» της κυβέρνησης σε σχέση με τις προεκλογικές της δεσμεύσεις. Αυτό αφορά μόνο τα δύο εκατομμύρια των συμπολιτών μας που την ψήφισαν. Τους περισσότερους, όμως, από εμάς και, τελικά, όλους μας, αφορά μία και μοναδική επιδίωξη που επιτρέπεται στους κατά καιρούς κυβερνήτες μας. Το καλό της πατρίδας μας. Και ιστορικά είναι αποδεδειγμένο ότι η επιλογή μας να είμαστε μέσα στον πυρήνα της θεσμικά οργανωμένης Ευρώπης είναι η πιο επιτυχής των τελευταίων δεκαετιών. Και σε αυτό και μόνο θα κληθεί να λογοδοτήσει η παρούσα κυβέρνηση.