Αμαλία Νεγρεπόντη

Η ιστορία της Κύπρου ήταν αυτές τις μέρες ένα παρατεταμένο θρίλερ που παρακολουθούσαμε σαν ταινία που δεν μπορούσαμε να σβήσουμε: αρκετά μακριά από την Ελλάδα, αλλά όχι τόσο ώστε να είναι ασφαλής από τους κυπριακούς κλυδωνισμούς και την τραγωδία, η εύθραυστη απόσταση από το χάος και την έξοδο από το ευρώ που έχει κατορθώσει να πετύχει η σημερινή κυβέρνηση για την Ελλάδα. Ο,τι και να πεις, λίγο είναι. Η θηριωδία της πολιτισμένης Ευρώπης επισκιάζει τις όποιες λέξεις. Αν και δεν φαντάζομαι να εξέπληξε πολύ τους «κολλημένους» στην Ιστορία και Ψυχιατρική: ο αυταρχισμός, η διχόνοια, η υποκρισία και η τυφλή απληστία υπήρξαν συστατικά στοιχεία της ευρωπαϊκής ηπείρου καθ’ όλη τη διάρκεια της ιστορίας της: από τις Σταυροφορίες, την Ιερά Εξέταση, τους φεουδάρχες, τους βασιλείς, την αποικιοκρατία, τους ναπολεόντειους πολέμους -όπως και αυτούς μεταξύ Δανίας και Σουηδίας- τον Πρώτο και, φυσικά, τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Η δε φύση του ανθρώπου, ή αρκετών έστω, εύκολα πέφτει μέσα στο σκότος όταν αποχαλινώνεται.

Λένε πως οι λαοί έχουν τους ηγέτες που τους αξίζουν - αλλά αυτό συχνά δεν ισχύει. Κάπως έτσι, σαφώς κάνοντας λάθη και οι ίδιοι, οι Κύπριοι βρέθηκαν χωρίς άλλη επιλογή από τον μονόδρομο του ευρώ να καταβάλλουν τώρα τη συγκλονιστική προσπάθεια να επουλώσουν τις πληγές τους κάνοντας ταυτόχρονα κάθαρση. Η ανάγκη να πληρώσουν οι ένοχοι φαντάζει ακόμα πιο δραματική στην περίπτωση κρατικών αξιωματούχων, όπως ο κεντρικός τραπεζίτης, που επέτρεψαν σε δισ. ευρώ να πετάξουν από τράπεζες κυρίως της Βρετανίας, τις ημέρες που παντού αλλού οι τράπεζες ήταν κλειστές, όλοι οι λογαριασμοί του απλού κόσμου δεσμευμένοι και κατόπιν αποδεκατισμένοι.
Από την άλλη, υπάρχουν και τα «κουλά»: το Κυπριακό Ανώτατο Δικαστήριο εξέδωσε προσωρινό διάταγμα με το οποίο αναστέλλει μέχρι τις 5 Απριλίου την απόφαση για τη διαγραφή των μετοχών στην Τράπεζα Κύπρου. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, αποδεχόμενο την προσφυγή του Αρχιεπισκόπου Κύπρου, μπλοκάρει κατ’ ουσίαν τη συμφωνία με την τρόικα για τις τράπεζες, ενδεχομένως δημιουργώντας νέες καθυστερήσεις. Δυστυχώς τέτοιες προσπάθειες να γυρίσει κανείς πίσω το ρολόι μονάχα κακό κάνουν, πάλι στους μικρούς...

Εδώ στην Αμερική τα νέα για τη διάσωση της Κύπρου (η λέξη διάσωση μπορεί να λειτουργήσει και εντός και εκτός εισαγωγικών) χαιρετήθηκαν με ανακούφιση -αλλά και ανησυχία- για το τι επιφυλάσσει το μέλλον για τη χώρα. Φυσικά αυτό το συναίσθημα γρήγορα έδωσε θέση σε αναλύσεις για το πώς αυτό θα επηρεάσει την Αμερική (η όλη τρελή απώλεια της αξιοπιστίας των χωρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης, όσον αφορά στα στοιχειώδη του χρηματοπιστωτικού συστήματος, προφανώς θα γείρει πολλούς Ευρωπαίους και ξένους μεγαλοκαταθέτες προς τις ΗΠΑ).

Αλλά πάντα, σε κάθε δήλωση αμερικανικού παράγοντα και άρθρο που κυκλοφόρησε σε εφημερίδα και σε όλο τον διάλογο που αναπτύχθηκε στη Γουόλ Στριτ αλλά και στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ ενυπήρχαν δύο στοιχεία: μία συμπάθεια και συμπόνια προς την εκ νέου μαρτυρική Κύπρο και μια ευθύτητα. Απλά όλα κατέληγαν στο εξής: οι Ευρωπαίοι αποφάσισαν να διαλύσουν την Κύπρο για να της αρπάξουν, σαν πειρατές, την offshore τραπεζική της μπίζνα, αξίας δισεκατομμυρίων ευρώ. Την ώρα που παιζόταν το μέλλον της Κύπρου στο ευρώ, τραπεζίτες από τη Γερμανία, τη Λετονία και την Ανδόρα είχαν συρρεύσει στη Μεγαλόνησο, κορτάροντας αυτούς τους οποίους οι πολιτικοί ονόμαζαν συλλήβδην «ρωσική μαφία» σε μια πρωτοφανή υπερπαραγωγή υποκρισίας. Οι δε Ρώσοι -συνεχίζουν οι αναλύσεις των Αμερικανών- δεν έσωσαν την Κύπρο ηρωικά, παρά τα διάφορα σενάρια συνωμοσίας για ναυτικές βάσεις, κοιτάσματα αερίου κ.λπ., επειδή απλά... δεν θα κέρδιζαν τόσο από αυτό για να ισοφαρίσει τη ζημία που θα τους προκαλούσε η διάρρηξη των σχέσεων με την Ε.Ε. Οι δε Αμερικανοί, παρά την παραδοσιακή καχυποψία που επικρατεί ανάμεσα στις ΗΠΑ και τη Ρωσία, είναι πολύ πιο ανοιχτοί στη νέα εποχή, καθοδηγούμενοι από τη διάθεσή τους να μη γίνουν ουραγοί της Ιστορίας, όπως τώρα εξελίσσεται να γίνει η Ευρώπη. Με πιο πρόσφατο το θέμα της Κύπρου και τις δηλώσεις Ντούιζμπεργκ που σηματοδότησαν νέα εποχή όπου όλα είναι ρευστά (από τις δεσμεύσεις και νόμους της Ε.Ε. έως τις τραπεζικές καταθέσεις, ακόμα και την ακίνητη περιουσία), φαίνεται περίτρανα σε τι κρεσέντο υποκρισίας, μικροψυχίας, εκδικητικότητας, εκεί που την παίρνει, και δειλίας έχει φτάσει η Ευρώπη - μοιραία, πρώτα για τα πιο αδύναμα μέρη της, και κατά συνέπεια έπειτα για την ίδια την Ενωση και τις μεγαλύτερες χώρες.

Αυτές τις μέρες, έδωσε εδώ στην Αμερική τηλεοπτική συνέντευξη ο 17χρονος που πούλησε στη Yahoo! για 30 εκατομμύρια δολάρια το app Summly που εξέλιξε για το iPhone, ένα news aggregator app, το οποίο μετατρέπει σε περιλήψεις τίτλους, βάσει ενός αλγορίθμου που ο μικρός εξέλιξε, όλες τις βασικές ειδήσεις της ημέρας. Τον βλέπω με πόση σοβαρότητα, ενθουσιασμό και σεμνότητα μιλάει για το πόσο τον συναρπάζει η εξέλιξη ιδεών γύρω από το «screen real estate», για τους αναγνώστες νέας γενιάς, οι οποίοι έχουν μάθει σε ένα Ιντερνετ μόνο κινητό, όπου υπάρχει χρόνος για όλα και για τίποτε. Τον ακούω να αναφέρει όρους και έννοιες πρωτόγνωρες για μένα: για «human abstracts» και «έξυπνους» υπολογιστές που γράφουν περιλήψεις ιστοριών που άνθρωποι έχουν γράψει με τρόπο... ανθρώπινο αλλά τέλειο, ώστε ο κόσμος να ενημερώνεται χωρίς να βαριέται ή να χρονοτριβεί. «Εδώ και πολλά χρόνια είμαι σε επικοινωνία με την Apple», είπε ο μικρός -πολλά χρόνια; Πότε πρόλαβε;!- και «χαίρομαι που επιτέλους αναγνωρίζεται η δουλειά μου». Συνέχεια μιλάει με πάθος για τον νέο κόσμο δυνατοτήτων που δημιουργούν οι ολοκαίνουριες μορφές προβολής web περιεχόμενου στα τηλέφωνα και τις ταμπλέτες. Γιατί στον νέο κόσμο που μόλις έφτασε, σημασία δεν έχει τόσο η ουσία του «αρχικού υλικού», της είδησης, όσο ο τρόπος που προβάλλεται και μαρκετάρεται ώστε να έχει τον α' ή β' αντίκτυπο στους ανθρώπους. Και -ας μην κοροϊδευόμαστε- αυτό ήταν πάντα το παιχνίδι που παιζόταν με την ενημέρωση. Οι στόχοι παραμένουν οι ίδιοι, οι άνθρωποι επίσης. Στον νέο παλιό κόσμο τα όπλα εξελίσσονται.