Πολυκυστικές ωοθήκες: Tι πρέπει να γνωρίζετε

Οι πολυκυστικές ωοθήκες είναι μία πολύ συνηθισμένη διαταραχή των ωοθηκών γενετικής - κληρονομικής αιτιολογίας όπου οι ωοθήκες εμφανίζονται μεγαλύτερες σε μέγεθος από τις φυσιολογικές με πολλές μικρές καταβολές ωοθυλακίων.

Σύμφωνα με τα τελευταία επιστημονικά δεδομένα, και κυρίως τις συμφωνίες του Rotterdam 2003 και Amsterdam 2012 της Ευρωπαϊκής (ESHRE) και Αμερικανικής (ASRM) Εταιρείας Αναπαραγωγής καθώς και τα βιβλιογραφικά δεδομένα 2012 και 2014, υπάρχουν δυο κατηγορίες πολυκυστικών ωοθηκών:

Πολυκυστικές ωοθήκες (PolyCystic Ovaries – PCO). Επιβεβαιώνονται με υπερηχογραφικό έλεγχο, ενώ συνοδεύονται με ήπια αύξηση της ΑΜΗ (ΑntiMüllerian Hormone) και των ανδρογόνων με ή χωρίς διαταραχή του κύκλου. Απαντώνται στο 21-63% των φαινομενικά φυσιολογικών γυναικών.

Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PolyCystic Ovaries Syndrome – PCOS). Επιβεβαιώνεται με υπερηχογραφικό έλεγχο όπου και οι δύο ωοθήκες παρουσιάζουν περισσότερες από 23 καταβολές ωοθυλακίων διαμέτρου 2-9 mm. Συνοδεύονται με σημαντικά αυξημένη ΑΜΗ, αραιομηνόρροια ή αμηνόρροια, υπογονιμότητα, υπερανδρογοναιμία, υπερτρίχωση και αυξημένο σωματικό βάρος. Απαντάται μεταξύ 5%-10% των γυναικών της αναπαραγωγικής ηλικίας παγκοσμίως. Είναι πιο συχνό στις νεαρότερες γυναίκες ηλικίας 15 έως 30 ετών, ενώ το ποσοστό μειώνεται με την ηλικία (33,3% σε γυναίκες μικρότερες των 33 ετών, 14.7% σε γυναίκες μεταξύ 30-34 ετών, και 10,2% σε γυναίκες μεγαλύτερες των 35 ετών).

Η αντιμετώπιση των πολυκυστικών ωοθηκών (PCO) διαφέρει από εκείνη του συνδρόμου των πολυκυστικών ωοθηκών. Οι γυναίκες αυτές εμφανίζουν κυρίως παράταση του κύκλου στις 35-40 ημέρες, ακμή, άλλοτε ήπια άλλοτε έντονη και λιπαρό δέρμα προσώπου που μπορεί να συνοδεύεται από ήπια υπερτρίχωση (χνούδι). Η λήψη αντισυλληπτικών χαπιών ελαττώνει την παραγωγή ανδρογόνων από τις ωοθήκες, βελτιώνοντας τον κύκλο στις 28 ημέρες. Μετά το τρίμηνο λήψης της θεραπείας βελτιώνεται η ακμή, το λιπαρό πρόσωπο και το χνούδι. Έτσι, οι γυναίκες δεν είναι αναγκασμένες να υποβάλλονται σε μακροχρόνιες δερματολογικές θεραπείες με κρέμες και αντιβιοτικά.

Ένας σημαντικός αριθμός γυναικών με πολυκυστικές ωοθήκες, είναι δυνατόν να επιτύχουν εγκυμοσύνη με φυσική σύλληψη. Εάν αυτό δεν συμβεί και αφού αποκλειστούν άλλοι παράγοντες υπογονιμότητας (σπέρμα, προβληματική υστεροσαλπιγγογραφία), η λήψη κιτρικής κλομιφαίνης επί 3-4 μήνες μπορεί να βοηθήσει σε υψηλό ποσοστό τις γυναίκες αυτές.

Αντιμετώπιση Συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS)

Το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών συναντάται επίσης σε νέες γυναίκες και συνοδεύεται από αυξημένο σωματικό βάρος, αραιομηνόρροια, αμηνόρροια και υπερτρίχωση. Αρχικά αντιμετωπίζεται συνήθως με αντιδιαβητικά φάρμακα που μειώνουν την ινσουλίνη (μετφορμίνη) οδηγώντας και στη μείωση του σωματικού βάρους, αν μάλιστα ακολουθείται και μία ολιγοθερμική δίαιτα. Με την διαδικασία αυτή είναι δυνατόν να επανέλθει η ωοθηλακιορρηξία και η έμμηνος ρύση. Τα αντισυλληπτικά βοηθούν επίσης στην αντιμετώπιση της υπερτρίχωσης αφού ελαττώνουν τα ανδρογόνα που παράγονται στις ωοθήκες. Η κιτρική κλομιφαίνη επίσης είναι δυνατόν να βοηθήσει στην επίτευξη εγκυμοσύνης. Αν η εγκυμοσύνη δεν επιτευχθεί, η λαπαροσκοπική διάτρηση των ωοθηκών αποτελεί μία επεμβατική λύση. Εάν ούτε αυτό αποδώσει, η εξωσωματική γονιμοποίηση είναι το επόμενο βήμα με υψηλά ποσοστά επιτυχίας. Ωστόσο, μεγάλη προσοχή και εμπειρία χρειάζεται στην φαρμακευτική διέγερση των ωοθηκών για την αποφυγή της υπερδιέγερσής τους. Το 90-95% γυναικών με Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών μπορούν να επιτύχουν κύηση, εφόσον δεν υπάρχει άλλος παράφωντας υπογονιμότητας.

Στο κέντρο εξωσωματικής γονιμοποίησης, μαιευτικής και γυναικολογίας, Neogenesis, ο διευθυντής Δρ Λεωνίδας Μαμάς, έχοντας την εμπειρία και την γνώση αντιμετώπισης γυναικολογικών ενδοκρινολογικών προβλημάτων όπως της πρόωρης ωοθηκικής ανεπάρκειας ή πρόωρης εμμηνόπαυσης, με εργασίες που δημοσιεύθηκαν σε διεθνή ιατρικά περιοδικά, πιστεύει πως και οι γυναίκες με PCO και PCOS, οι οποίες έχουν ανάγκη λεπτομερούς αξιολόγησης και στενής παρακολούθησης, μπορούν να εξασφαλιστούν υψηλά ποσοστά εγκυμοσύνης .