Γιατί είναι επικίνδυνο το ανεύρυσμα της ιγνυακής αρτηρίας

Νίκος Παρασκευάς, Αγγειοχειρουργός
Διευθυντής Β' Αγγειοχειρουργικής Κλινικής "Ερρίκος Ντυνάν"

www.dr-paraskevas.com


Ανεύρυσμα της ιγνυακής αρτηρίας υπάρχει όταν η εξωτερική διάμετρός της  είναι μεγαλύτερη από 15 mm.

Τα ανευρύσματα της ιγνυακής αρτηρίας αποτελούν το 75% του συνόλου των ανευρυσμάτων που αφορούν τις περιφερικές αρτηρίες. Είναι πολύ πιο συχνά στους άνδρες (95%) και σε 50% των περιπτώσεων υπάρχουν αμφοτερόπλευρα.

Γιατί είναι επικίνδυνο το ανεύρυσμα της ιγνυακής αρτηρίας

Το ανεύρυσμα της ιγνυακής αρτηρίας είναι επικίδυνο γιατί υπάρχει πιθανότητα να προκαλέσει ισχαιμία οξείας μορφής. Η ισχαιμία αυτή είναι αποτέλεσμα θρόμβωσης (απόφραξης) της ιγνυακής αρτηρίας.

Πρόκειται για μια πολύ σοβαρή επιπλοκή γιατί υπάρχει αυξημένος κίνδυνος ακρωτηριασμού. Σε ένα μεγάλο ακόμα ποσοστό των ασθενών (25%), η διάγνωση ανευρύσματος της ιγνυακής αρτηρίας γίνεται στο σταδιο της οξείας ισχαιμίας.

Ο θρόμβος που βρίσκεται στον ανευρυσματικό σάκο μπορεί επίσης σταδιακά να προκαλέσει απόφραξη των περιφερικότερων αρτηριών λόγω εμβολής και να οδηγήσει σε χρόνια ισχαιμία.

Η ρήξη του ανευρύσματος της ιγνυακής αρτηρίας είναι σπάνια (< 3%).

Ποιοι είναι οι επιβαρυντικοί παράγοντες για τη δημιουργία και την εξέλιξη ενός ανευρύσματος της ιγνυακής αρτηρίας

Πολλοί από τους παράγοντες κινδύνου που παίζουν ρόλο στη δημιουργία και την εξέλιξη ενός ανευρύσματος  της ιγνυακής αρτηρίας είναι σήμερα γνωστοί.

Οι τέσσερις πιο σημαντικοί παράγοντες κινδύνου είναι:

- Η αυξημένη ηλικία. O μέσος όρος ηλικίας των χειρουργημένων ασθενών είναι 60-70 ετών.
- Το ιστορικό ανευρύσματος της κοιλιακής αορτής.
- Το κάπνισμα.
- Το ανδρικό φύλο. Στις γυναίκες τα ανευρύσματα της ιγνυακής αρτηρίας εμφανίζονται πολύ  πιο σπάνια.

Ποια είναι τα συμπτώματα ενός ανευρύσματος της ιγνυακής αρτηρίας

Περίπου 40% των ανευρυσμάτων της ιγνυακής αρτηρίας είναι ασυμπτωματικά κατά τη διάγνωση. Ο ασυμπτωματικός χαρακτήρας τους δεν αποκλείει την ύπαρξη αποφρακτικών βλαβών στο περιφερικό αρτηριακό δίκτυο. Στην περίπτωση αυτή υπάρχει απώλεια περιφερικών σφύξεων στην κλινική εξέταση.

Η παρουσία συμπτωμάτων έχει άμεση σχέση με το μέγεθος του ανευρύσματος και την ύπαρξη θρόμβου. Η σταδιακή απόφραξη των αρτηριών λόγω εμβολικών επεισοδίων μπορεί να οδηγήσει σε συμπτωματική χρόνια ισχαιμία: διαλείπουσα χωλότητα, άλγος ηρεμίας ή ακόμη και νέκρωση ιστού. Χαρακτηριστικό είναι το σύνδρομο του κυανού δακτύλου.

Η ξαφνική θρόμβωση του ανευρύσματος είναι ιδιαίτερα  επικίδυνη γιατί υπάρχει πιθανότητα να προκαλέσει ισχαιμία οξείας μορφής.

Η ρήξη του ανευρύσματος και τα συμπτώματα που προκαλούνται λόγω συμπίεσης της γειτονικής φλέβας ή του νεύρου αφορούν συνήθως μεγάλα ανευρύσματα  > 3 cm.

Προληπτικός έλεγχος (screening) για πιθανό ανεύρυσμα της ιγνυακής αρτηρίας

Ο προληπτικός έλεγχος για τη διάγνωση πιθανού ανευρύσματος της ιγνυακής αρτηρίας είναι απαραίτητος:

- Σε όλους τους ασθενείς που έχουν ιστορικό ανευρύσματος της κοιλιακής αορτής. Οι πιθανότητες να έχει κάποιος ανεύρυσμα της ιγνυακής αρτηρίας εάν παρουσιάζει ανεύρυσμα της κοιλιακής αορτής είναι 40-50%.
- Σε όλους τους ασθενείς που έχουν ιστορικό ανευρύσματος λαγόνιας ή μηριαίας αρτηρίας.
- Ο προληπτικός αυτός έλεγχος γίνεται με την πραγματοποίηση κλινικής εξέτασης και στη συνέχεια υπερηχογραφήματος-Doppler.

Ποιες είναι οι απαραίτητες εξετάσεις για να γίνει διάγνωση και να προγραμματιστεί η ενδεχόμενη θεραπεία

To Triplex (υπερηχογράφημα Duplex), συνδυάζει την υπερηχογραφική απεικόνιση με την ανάλυση της ροής του αίματος. Είναι η πρώτη εξέταση που συνήθως ζητείται  γίνεται για να επιβεβαιωθεί η διάγνωση. Είναι μία μη επεμβατική εξέταση που σε πεπειραμένα χέρια έχει μεγάλο βαθμό αξιοπιστίας. Αποτελεί τη μέθοδο εκλογής για το screening και για την παρακολούθηση μικρών ανευρυσμάτων. Επιτρέπει επίσης την εξέταση της  κοιλιακής αορτής για πιθανό ανεύρυσμα.

Η αξονική αγγειογραφία δίνει τις περισσότερες πληροφορίες όσον αφορά την ύπαρξη του ανευρύσματος καθώς και τα χαρακτηριστικά του. Είναι η μέθοδος εκλογής πριν γίνει  χειρουργική ή ενδοαυλική επέμβαση, επιτρέπει τη μέτρηση απαραίτητων ανατομικών δεδομένων (sizing) και δείχνει την ύπαρξη θρόμβου και των αρτηριακών αποφρακτικών βλαβών στο  υπόλοιπο αρτηριακό δίκτυο των κάτω άκρων.

Σε ορισμένες περιπτώσεις η αξονική αγγειογραφία μπορεί να αντικατασταθεί από την μαγνητική αγγειογραφία.

Ποιες είναι οι ενδείξεις για θεραπεία ενός ανευρύσματος της ιγνυακής αρτηρίας 

Οι ενδείξεις για θεραπεία ενός ανευρύσματος της  ιγνυακής αρτηρίας είναι:

- Διάμετρος του ανευρύσματος > 20 mm.
- Ανεύρυσμα της  ιγνυακής αρτηρίας με συμπτωματολογία  χρόνιας ή οξείας ισχαιμίας,  συμπτώματα από συμπίεση γειτονικών ανατομικών δομών και φυσικά η ρήξη.
- Σε περίπτωση παρουσίας θρόμβου και εικόνα περιφερικής εμβολής, ο αγγειοχειρουργός ίσως θεωρήσει σκόπιμο να πρoτείνει θεραπεία για ανευρύσματα της ιγνυακής αρτηρίας < 20 mm, ειδικά σε ασθενείς με υψηλό προσδόκιμο ζωής.

Πηγή: dr-paraskevas.com