Άντι Γουόρχολ: Ο άνθρωπος πίσω από τoν μύθο

Δεν χρειάζεται να παρακολουθήσει κανείς τα έξι ωριαία επεισόδια-ντοκουμέντο για τη ζωή του Αντι Γουόρχολ στο Netflix, ώστε να θυμηθεί πως η ζωή δεν είναι δίκαιη. Ωστόσο, αφού τα καταναλώσει απνευστί -κι αυτό αν μη τι άλλο καρπώνεται ως επιτυχία του έμπειρου και χαρισματικού σκηνοθέτη Αντριου Ρόσι- θα έχει μια σαφέστερη εικόνα για το μέγεθος της αδικίας.

Γιατί είναι πραγματικά ανήκουστο το γεγονός ότι ο πατριάρχης του κινήματος της ποπ αρτ, ο καλλιτέχνης που ανήγαγε την εικόνα σε δόγμα, ο δημιουργός που ανέδειξε σε αγίους της ποπ κουλτούρας τη Μέριλιν Μονρόε, τον Ελβις Πρίσλεϊ και βέβαια τον εαυτό του φιλοτεχνώντας τις μεταμοντέρνες αγιογραφίες τους δεν βρίσκεται εν ζωή. «Ο Άντι θα λάτρευε αυτό το ατελείωτο freak show που συμβαίνει σήμερα στα κοινωνικά δίκτυα με τον καταιγισμό και την υπερπροσφορά εικόνων», σημειώνει ένας από τους απειράριθμους φίλους του, ο οποίος καταθέτει τη δική του αφήγηση στα «Ημερολόγια του Αντι Γουόρχολ», το ντοκιμαντέρ δηλαδή που ξεκίνησε και τελείωσε με μία φιλοδοξία: να φέρει στο προσκήνιο τον άνθρωπο που μεθοδικά κρυβόταν πίσω από την επινόηση του καλλιτέχνη.


Ακούγεται μάλιστα ως τραγική ειρωνεία η υπόμνηση πως ο πρωτοπόρος, ελευθεριακός και επιδραστικός πριν από τους επιδραστικούς καλλιτέχνες άφησε τον μάταιο τούτο κόσμο τον Φεβρουάριο του 1987 σε ηλικία 58 ετών από κάτι τόσο πεζό και τετριμμένο, όπως οι επιπλοκές έπειτα από χειρουργική επέμβαση στη χοληδόχο κύστη του.

Για τον κινηματογραφιστή Αντριου Ρόσι η κυκλοφορία του εξάωρου σπονδυλωτού ντοκιμαντέρ στις αρχές του μήνα συνοδεύτηκε από αίσθημα βαθιάς ανακούφισης. Σαν μια δυσθεώρητη σε όγκο εκπνοή έπειτα από ένα κράτημα ανάσας που διήρκεσε μία δεκαετία. Η ιδέα για τη δημιουργία μιας αληθινής ιστορίας που θα απαντούσε στο ερώτημα ποιος στην ευχή ήταν τελικά ο Γουόρχολ, ή αλλιώς ένας άνθρωπος που όλοι γνωρίζουν με το μικρό όνομά του και ακόμα και οι πιο αδαείς και ανυποψίαστοι περί τέχνης μπορούν να αναγνωρίσουν από τα εμβληματικά έργα του, γεννήθηκε πριν από μία δεκαετία.

Το 2011 ο σκηνοθέτης βρισκόταν σε περιοδεία με το βραβευμένο ντοκιμαντέρ του «Page One: Inside the New York Times», μια σπονδή στον τρόπο λειτουργίας ενός από τα ιστορικότερα και μεγαλύτερα newsdesks στον κόσμο, όταν αποφάσισε να περνά τα βράδια του επιστρέφοντας σε ένα εφηβικό του ανάγνωσμα, τα «Ημερολόγια του Αντι Γουόρχολ».

Οι προφορικές αφηγήσεις -οι περισσότερες μέσω τηλεφώνου- μιας δεκαετίας του καλλιτέχνη προς τη φίλη του, δημοσιογράφο Πατ Χάκετ, κυκλοφόρησαν αμέσως μετά τον θάνατό του και άνοιξαν μια μικρή χαραμάδα στον ιδιωτικό βίο του, είπαν όσα εκείνος έκρυβε μεθοδικά και αριστοτεχνικά πίσω από το προσωπείο που είχε δημιουργήσει. Δεν επρόκειτο για σκανδαλοθηρικό μετά θάνατον σκύλεμα, αλλά για επιθυμία του ίδιου του Γουόρχολ.

Ήταν μια ρουτίνα που ο καλλιτέχνης υιοθέτησε μετά την απόπειρα δολοφονίας εις βάρος του από τη φεμινίστρια Βάλερι Σολάνας το 1968. Ο Γουόρχολ πυροβολήθηκε μέσα στον ίδιο τον «ναό» του, το θρυλικό Factory της Νέας Υόρκης, οι πέντε χειρουργοί που πάλεψαν επί ώρες να τον επαναφέρουν στη ζωή δεν έδιναν καμία ελπίδα για επιβίωση, όμως ο ίδιος είχε πάρει την απόφαση να ζήσει. Καθηλωμένος στο κρεβάτι του πόνου για εβδομάδες ο Γουόρχολ ξεκίνησε τότε να τηλεφωνεί κάθε πρωί στις 9 ακριβώς στη φίλη του δημοσιογράφο και να φυλλομετρά τη ζωή του. Ήταν μια συνήθεια που συνεχίστηκε σχεδόν έως τον θάνατό του. Δεν του έφτανε απλώς να αυτοψυχαναλύεται.

Ήθελε κοινό για τις εξιστορήσεις του, ρόλο που ανέλαβε να ενσαρκώσει η Χάκετ. Από το 2011 ο σκηνοθέτης Ρόσι μπήκε σε πολύχρονες και σκληρές διαπραγματεύσεις με το Ιδρυμα Γουόρχολ προκειμένου να εξασφαλίσει την άδεια αλλά και πληροφορίες που, ως άλλα pixels, θα έμπαιναν στη σειρά για να αποκαλύψουν την αληθινή ή, πιο σωστά, την ανθρώπινη υπόσταση του καλλιτέχνη ο οποίος με το έργο αλλά και την περσόνα που δημιούργησε όρισε τον 20ό αιώνα. Για τον Ρόσι ήταν μια σπονδή στην εφηβική ηλικία του, τότε που ανακάλυπτε κι ο ίδιος τον αμφισεξουαλικό προσανατολισμό του.
Το δυσεύρετο σήμερα βιβλίο το αγόρασε μάλιστα, όπως είπε στο περιοδικό «Interview», επιστρέφοντας μια μέρα από το σχολείο. Ο Γουόρχολ ήταν στα μάτια του ένας υπερήρωας που απενοχοποιούσε τη σεξουαλικότητα σε έναν κόσμο που έως τότε δεν ήθελε να γνωρίζει τίποτα περισσότερο από την ετεροκανονικότητα. Περίεργο αν το καλοσκεφτεί κανείς, μια και ο ίδιος ο καλλιτέχνης ελάχιστες πληροφορίες είχε δώσει για τη σεξουαλική ζωή του.

Μέχρι τουλάχιστον το 1980 δήλωνε στις συνεντεύξεις του άσπιλος και αμόλυντος από τις σαρκικές ηδονές, δηλαδή παρθένος, ενώ έτρεφε μεθοδικά τη φήμη του ανθρώπου χωρίς σεξουαλικότητα.

Στο ντοκιμαντέρ του Ρόσι, σε παραγωγή του «Μίδα της τηλεοπτικής αφήγησης» Ράιαν Μέρφι, υπάρχουν εκτενείς αναφορές στη σεξουαλική ταυτότητα του Γουόρχολ η οποία όρισε και την καλλιτεχνική ταυτότητά του, κυρίως στη σχέση του με τον Τζεντ Τζόνσον, έναν συνεσταλμένο αλλά εκπάγλου καλλονής άνδρα που ξεκίνησε ως παιδί για τα θελήματα στο Factory και συντρόφευσε τον Γουόρχολ για τουλάχιστον δώδεκα χρόνια.

Ναι, το αγόρι από το Πίτσμπουργκ που για να αποφύγει το bullying και την κοροϊδία από τους συμμαθητές του τους προσκαλούσε στο φτωχικό σπίτι του για να σκιτσάρει τα πορτρέτα τους -ήταν ο δικός του τρόπος να κηρύξει ανακωχή, λέει στο ντοκιμαντέρ ο συγγραφέας Μπομπ Κολατσέλο- μπορεί να μην αποδέχτηκε ποτέ τον εαυτό του, να είχε μια ατέρμονη άρνηση απέναντι στην εξωτερική εικόνα του, να μην αγκάλιασε ποτέ τον μικρό Άντι, το αγόρι που στα 20 του έφυγε από τη γενέτειρά του για τη Νέα Υόρκη με 50 δολάρια στην τσέπη και ζούσε πάντα στη σκιά του larger than life Γουόρχολ, ωστόσο και αγάπησε και αγαπήθηκε από τους άνδρες της ζωής του. Ακόμα πιο καθηλωτικό βέβαια είναι το γεγονός ότι όλα τα παραπάνω τα ακούει κανείς διά στόματος του ίδιου του Γουόρχολ.

Όχι, δεν πρόκειται για προϊόν νεκρανάστασης, ούτε για υποκλαπείσες ηχογραφήσεις του καλλιτέχνη. Ο Ρόσι κατάφερε να πείσει το Ιδρυμα Γουόρχολ να παράσχει την άδεια ώστε η φωνή του να ξαναζωντανέψει μέσω ενός εξελιγμένου λογισμικού τεχνητής νοημοσύνης, πετυχαίνοντας ένα αποτέλεσμα που θα έκανε ακόμα και τον ίδιο τον δημιουργό να ανατριχιάσει ακούγοντας τον εαυτό του να περνά σε fast forward τη ζωή του μέσα από τις σελίδες του προσωπικού του ημερολογίου 35 ολόκληρα χρόνια μετά τον θάνατό του ◆