Ασφαλιστικό: Αυτές είναι οι αλλαγές που προτείνει η κυβέρνηση στους δανειστές

Πιέσεις για την άμεση κατάργηση των κοινωνικών πόρων των ταμείων και τη μείωση των συντάξεων άσκησαν τα μέλη των τεχνικών κλιμακίων αφού μελέτησαν εξονυχιστικά τους προϋπολογισμούς των ασφαλιστικών οργανισμών για το 2015, βάσει των οποίων έχει ήδη απορροφηθεί τον τρίτο μήνα του χρόνου σημαντικό μέρος της κρατικής επιχορήγησης.

Παρά τις πιέσεις για εκτεταμένες αλλαγές στο ασφαλιστικό, η ηγεσία του υπουργείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων έχει ήδη αποστείλει τις προτεινόμενες μεταρρυθμίσεις στους Θεσμούς, διαβεβαιώνοντας ότι καμία δεν αφορά αύξηση ορίων ηλικίας και μείωση παροχών.

Οι παρεμβάσεις θα είναι «χειρουργικές» και θα αφορούν την απαγόρευση των εθελουσίων εξόδων και την εξάλειψη των ελλειμμάτων και των κινήτρων για πρόωρη συνταξιοδότηση, κυρίως στον τραπεζικό και δημόσιο τομέα, όπως ακριβώς αναφερόταν στο e-mail Βαρουφάκη. 

- Συγκεκριμένα, θα αναζητηθούν, όπως ανακοίνωσε πρόσφατα ο κ. Στρατούλης, τυχόν οφειλές  των ΔΕΚΟ και των τραπεζών προς το ΙΚΑ από προγράμματα εθελουσίας εξόδου της τελευταίας δεκαετίας. Μόνο από την Ολυμπιακή το ΙΚΑ δεν απέφυγε «φέσι» 800 εκατ. ευρώ παρά το γεγονός ότι το κράτος επιδότησε τη διαδικασία. Υψηλό κονδύλι κατέβαλε και ο ΟΤΕ για την εθελούσια έξοδο 1500 ατόμων το 2005 χωρίς ωστόσο να καλύψει το κόστος σε βάθος δεκαετίας όπως είχε συμφωνηθεί.

Σοβαρή ήταν η επιβάρυνση (πάνω από 1,2 δισ. ευρώ) που υπέστη το ΙΚΑ από τα προσυνταξιοδοτικά προγράμματα που αποφασίστηκαν επί υπουργίας Αλογοσκούφη στην Εμπορική και την Alpha Bank.  

Πάντως οι ελληνικές τράπεζες σύμφωνα με το business plan που υπέβαλλαν στην επιτροπή ανταγωνιστικότητας της ΕΕ δεν προβλέπουν νέα προγράμματα εθελουσίας εξόδου έως το 2017. Αυτό όμως, σύμφωνα με αναλυτές, μπορεί να αλλάξει ανάλογα με τις εξελίξεις στην οικονομία. 

«Όταν αναφέρουμε ότι θα περιορίσουμε τα αντικίνητρα -διαβεβαιώνει  ο αναπληρωτής υπουργός κ. Δημήτρης Στρατούλης- δεν εννοούμε σε καμία περίπτωση περαιτέρω μείωση των πρόωρων συντάξεων οι οποίες είναι ήδη μικρές. Επαναλαβάνουμε επίσης ότι δεν πρόκειται να θιγούν θεμελιωμένα δικαιώματα, οι παλιοί ασφαλισμένοι πριν από το 1983, οι εκπαιδευτικοί, οι μητέρες ανηλίκων και εργαζόμενοι στα βαρέα και ανθυγιεινά».

Ως κίνητρα θα μπορούσαν να εκληφθούν προγράμματα απασχόλησης και κάλυψης εισφορών  για μεγαλύτερους ή να λάβουν επίδομα τύπου ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος προκειμένου να αποφύγουν την συνταξιοδότηση. 

Υπενθυμίζουμε ότι σήμερα περίπου 150.000 ασφαλισμένοι έχουν ήδη κλειδώσει δικαίωμα συνταξιοδότησης και δεν πρόκειται να θιγούν, ενώ περίπου 100.000 ασφαλισμένοι αναμένεται να θεμελιώσουν δικαίωμα συνταξιοδότησης με ευνοϊκότερους από τους γενικούς όρους έως το τέλος του 2019.

Αγκάθι αποτελεί και η μείωση  των συντάξεων την οποία απαίτησε και πάλι η κ. Μέρκελ. Ο πρωθυπουργός απάντησε ότι έχουν βρεθεί τα ισοδύναμα που θα καλύψουν δημοσιονομικό κόστος από την ακύρωση εφαρμογής της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος (380 εκατ. ευρώ) και του νέου τρόπου υπολογισμού των συντάξεων. Τα ισοδύναμα σύμφωνα με το αρμόδιο υπουργείο θα βρεθούν από τη νέα ρύθμιση οφειλών και από το ταμείο Εθνικού Πλούτου.

Η κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να προωθήσει δικές της μεταρρυθμίσεις στο ασφαλιστικό για να καλύψει τα ελλείμματα βάσει των νέων αναλογιστικών μελετών που θα πραγματοποιηθούν και θα λαμβάνουν υπόψη τη σταδιακή αποκλιμάκωση της ανεργίας και την αύξηση του κατώτατου μισθού. 

Στην ατζέντα των μεταρρυθμίσεων περιλαμβάνονται επίσης:
-Ενοποιήσεις ταμείων μετά από διάλογο με τους εμπλεκόμενους φορείς και με την διασφάλιση του ύψους των παροχών
-Καταπολέμηση της εισφοροδιαφυγής 
-Έσοδα 1,46 δισ. ευρώ το 2015 από την διασταύρωση με τις ΑΠΔ και τη ρύθμιση ληξιπρόθεσμων οφειλών

Ειδικά για τους ελεύθερους επαγγελματίες θα προβλέπεται η δυνατότητα να ασφαλίζονται τουλάχιστον τρεις ασφαλιστικές κατηγορίες χαμηλότερα έως το τέλος του 2016. Το δικαίωμα επιλογής χαμηλότερης κατηγορίας  μπορεί να ασκηθεί δύο φορές από τον ίδιο ασφαλισμένο. 

Μελετώνται ακόμη:
-η δυνατότητα ελεύθερης επιλογής κλάσης με ανάλογη μείωση του ύψους της σύνταξης 
-ο συμψηφισμός οφειλών με τη σύνταξη
-η σύνδεση του ύψους των εισφορών με το τζίρο, κάτι που έχουν ζητήσει οι ίδιοι οι έμποροι και οι επαγγελματοβιοτέχνες

Οι τελικές αποφάσεις στον ΟΑΕΕ θα εξαρτηθούν από τα αποτελέσματα των αναλογιστικών μελετών καθώς τα περιορισμένα έσοδα του ταμείου δεν εγγυώνται τη βιωσιμότητα του χωρίς έξτρα κρατική επιχορήγηση. 

Ο «άσσος» στο χέρι της ελληνικής κυβέρνησης αφορά την ανεύρεση νέων πόρων χρηματοδότησης μέσω του νέου Ταμείου Εθνικού Πλούτου και Κοινωνικής Ασφάλισης. Σε πρώτη φάση το ταμείο θα αντλήσει ένα μέρος των εσόδων του από την αξιοποίηση της κινητής και ακίνητης περιουσίας του δημοσίου και τα δικαιώματα από την εκμετάλλευση του φυσικού και  ορυκτού πλούτου της χώρας (μεταλλεία, ορυχεία, χρυσός κα). Σε δεύτερη φάση, στον κουμπαρά θα εισέλθουν πόροι και από την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων (μετά το 2023) ενώ υπάρχουν σκέψεις να αξιοποιηθούν και άλλοι πόροι όπως έσοδα από τα τυχερά παιχνίδια και τα πρόστιμα που επιβάλλονται από τις ανεξάρτητες αρχές. Στο ταμείο επίσης θα ενταχθεί ο ΑΚΑΓΕ (λογαριασμός για την αλληλεγγύη των γενεών) ύψους 3,7 δις ευρώ.

Το ταμείο εθνικού πλούτου θα «στηθεί» στα πρότυπα του νορβηγικού μοντέλου, όπου το 70% των εσόδων του αντίστοιχου ταμείου της βόρειας χώρας κατευθύνεται στα ασφαλιστικά ταμεία.

Τα μέτρα για την εξεύρεση νέων πηγών εσόδων προς όφελος του ασφαλιστικού πρέπει να αποδώσουν άμεσα, καθώς το ύψος των ελλειμμάτων μόνο στα ταμεία κύριας ασφάλισης  θα φθάσει φέτος το 1,5 δισεκατομμύριο ευρώ, ενώ θα απαιτηθεί ένα ακόμα δισεκατομμύριο για να υλοποιηθούν οι εξαγγελίες για την κατάργηση της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος για τις επικουρικές συντάξεις, του νέου τρόπου υπολογισμού στις κύριες συντάξεις και την καταβολή της 13ης σύνταξης.