100 χρόνια Τakis (1925-2025): Ο γλύπτης που σμίλεψε την επιστήμη

Με αφορμή τα 100 χρόνια από τη γέννηση του Παναγιώτη Βασιλάκη, γνωστού διεθνώς ως Takis, η τέχνη και η δημιουργικότητα γιορτάζουν την κληρονομιά ενός από τους πιο εμβληματικούς γλύπτες της σύγχρονης εποχής. Η πορεία του ξεκινά σε μια εποχή γεμάτη προκλήσεις: η Ελλάδα του 20ού αιώνα βιώνει πολιτικές αναταραχές και κοινωνικές αλλαγές και ο νεαρός Takis, επηρεασμένος από τη φυσική ομορφιά της πατρίδας του και τα αρχαία μνημεία, αποφασίζει να ακολουθήσει τον δρόμο της τέχνης. Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών του στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, το 1945, η ζωή του αλλάζει ριζικά όταν ο ίδιος μετακομίζει στο Παρίσι, εκεί όπου ανακαλύπτει νέες καλλιτεχνικές προσεγγίσεις και επηρεάζεται από κινήματα όπως ο σουρεαλισμός και ο μινιμαλισμός.




Στην Πόλη του Φωτός συναντά σημαντικούς καλλιτέχνες και διανοητές, οι οποίοι του ανοίγουν νέους ορίζοντες. Η εμπειρία του στη γαλλική πρωτεύουσα τον οδηγεί να πειραματιστεί με τη χρήση μηχανικών στοιχείων και φωτός στις γλυπτικές του συνθέσεις: ένα από τα πιο χαρακτηριστικά του έργα, ο «Ηλεκτρικός Κήπος», συνδυάζει τη φύση με την τεχνολογία, δημιουργώντας μια αλληλεπίδραση μεταξύ του θεατή και του γλυπτού.

«Το 2017 είχα τη μεγάλη τύχη να συνεργαστώ στενά με τον Takis και το Takis Foundation. Υπήρξε ο μέντοράς μου», λέει η διευθύντρια Επικοινωνίας και Δημοσίων Σχέσεων του Ιδρύματος Takis, Μένια Κούλη, για τη συνάντηση που της άλλαξε τη ζωή. «Τρομερά ευφυής, φιλοσοφημένος και έτη φωτός μπροστά από την εποχή του! Η καθημερινή επαφή μαζί του αποτέλεσε για εμένα μια τεράστια πνευματική εμπειρία, αλλά και κινητήρια δύναμη για να πορευτώ με πυγμή σε αυτόν τον δύσκολο κόσμο της τέχνης, καθώς και να συνεχίσω το όραμά του μαζί με την υπόλοιπη ομάδα του Ιδρύματος που τόσο αγάπησε. Ενας άνθρωπος ξεχωριστός, ιδιαίτερος, με μια δική του αντίληψη για τη ζωή, ήταν κάτι σαν ημίθεος για εμένα!», περιγράφει συγκινημένη ενώ με ξεναγεί στο Takis Foundation.



To Κέντρο Ερευνών για την Τέχνη & τις Επιστήμες που ίδρυσε ο καλλιτέχνης το 1986 στο Γεροβουνό Αττικής, στους πρόποδες της Πάρνηθας, αποτελεί την κοιτίδα του εικαστικού και ερευνητικού του έργου και συνεχίζει τη δράση του μέχρι σήμερα, πιστό στο όραμα του ιδρυτή του και μετά την απώλειά του τον Αύγουστο του 2019.
«Είναι εκπληκτικό το πώς ο Takis κατάφερε να συνδέσει την τέχνη με την επιστήμη», σχολιάζει η Μένια Κούλη.



«Τα γλυπτά του δεν είναι απλώς αντικείμενα, αλλά εμπειρίες που μας καλούν να σκεφτούμε και να αλληλεπιδράσουμε». Αυτή η φιλοσοφία τον έκανε να ξεχωρίζει και να επηρεάζει όχι μόνο την τέχνη, αλλά και τη σκέψη γύρω από τη σχέση ανθρώπου και τεχνολογίας. Τα έργα του, γεμάτα φως και κίνηση, αντικατοπτρίζουν την εσωτερική του πάλη και την επιθυμία του να εξερευνήσει τα όρια της ανθρώπινης έκφρασης. Η Μένια θυμάται: «Διαβάζαμε τους “New York Times” καθημερινά, ήθελε να είναι πάντα ενήμερος για το τι συμβαίνει εκτός συνόρων. “Είμαι πολίτης του κόσμου”, μου έλεγε. Αγαπούσε την Ελλάδα πολύ και ειδικά τον λόφο του, το μέρος όπου έστησε το ίδρυμά του. Σκεπτόταν συνέχεια. Επινε πολλούς καφέδες, κάπνιζε αρειμανίως.



Είχε επινοήσει ένα ειδικό αλουμινένιο φίλτρο για τα τσιγάρα του και μου είχε δώσει κι εμένα να χρησιμοποιώ επειδή θεωρούσε πως απορροφούσε την πίσσα με κάποιον τρόπο. Εφευρέτης σπουδαίος! Είχε εντρυφήσει στην Ηλιακή Γιόγκα (Solar Yoga) πριν την “ανακαλύψουν” οι πάντες, και κάναμε μαζί στους κήπους του συγκροτήματος. “Το ίδρυμά μου θα είναι για πάντα”, μου έλεγε. Και έτσι είναι».

Καθώς γιορτάζουμε τα 100 χρόνια από τη γέννηση του μεγάλου εικαστικού, αξίζει να αναγνωρίσουμε την κληρονομιά του και τη συνεχιζόμενη επίδρασή του στην τέχνη. Τα γλυπτά του παραμένουν σύμβολα της καινοτομίας και της δημιουργικότητας και η επιρροή του συνεχίζει να εμπνέει νέες γενιές καλλιτεχνών. «Το 2025 τιμούμε τα 100 χρόνια από τη γέννηση του Takis παρουσιάζοντας στη διάρκεια όλης της χρονιάς ένα πλούσιο και πρωτότυπο καλλιτεχνικό πρόγραμμα με δράσεις που θα λάβουν χώρα τόσο στο Takis Foundation όσο και σε συνεργασία με σπουδαίους εγχώριους και διεθνείς φορείς και ιδρύματα.


Σκοπός μας είναι να δημιουργήσουμε έναν χάρτη της πόλης με τοποθέτηση περισσότερων έργων του σε δημόσιους χώρους στην Αθήνα, όπως στο εμπορικό κέντρο City Link, στο Ιδρυμα Β. & Μ. Θεοχαράκη, στο ΚΠΙΣΝ, στο Μουσείο Λαλαούνη και σε άλλα σημαντικά σημεία», καταλήγει η Μένια Κούλη. Ηδη μάλιστα το Ιδρυμα Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή με τη συμβολή του Ιδρύματος Takis διοργανώνουν αναδρομική έκθεση με περισσότερα από 150 έργα του αείμνηστου δημιουργού στα δύο μουσεία του στην Αθήνα και στην Ανδρο από τα μέσα Ιουνίου έως τις αρχές Νοεμβρίου