Φως στο περιθώριο

Οταν τον περασμένο Σεπτέμβριο διάβασα στο πρόγραμμα του Θεάτρου Τέχνης ότι ο Βασίλης Μαυρογεωργίου και η Λένα Δροσάκη θα παίξουν μαζί στη σκηνή, σκέφτηκα ότι θα δέσουν τέλεια. Κι αυτό παρότι οι παραστάσεις που έχει παίξει ο καθένας τους μέχρι σήμερα είναι εκ διαμέτρου αντίθετες σε επίπεδο ύφους και φόρμας. Κι όμως, η ιδέα της Μαριάννας Κάλμπαρη να τους ενώσει σκηνικά με αφορμή το «Η Λίλα λέει» του Σιμώ, που έκανε πρεμιέρα στο Υπόγειο του Θεάτρου Τέχνης στις 2 Μαρτίου, αποδείχτηκε ευφυής.

«Η αλήθεια είναι ότι δεν γνωριζόμασταν από πριν. Η Μαριάννα μας έφερε κοντά, αλλά επειδή στην αρχή των προβών εκείνη δεν μπορούσε να είναι παρούσα βρεθήκαμε ξαφνικά οι δυο μας, μόνοι μας, να κάνουμε πρόβες». μου εξομολογείται ο Βασίλης, που συν-σκηνοθετεί το έργο με την Κάλμπαρη. «Ο Βασίλης και η Μαριάννα έχουν έναν τρόπο που δουλεύουν πάρα πολύ ωραίο και πολύ διαφορετικό φυσικά από αυτόν που είχα συνηθίσει ως τώρα με την Bijoux de Kant», σχολιάζει η Λένα και ο Βασίλης χαμογελά πονηρά. «Εγώ πάλι νομίζω ότι κατέστρεψα μία ηθοποιό. Στην αρχή ερχόταν πάντα στην ώρα της, μου ζητούσε εργασίες να της δώσω για το σπίτι… Τώρα όσο περνάει ο καιρός έρχεται καθυστερημένη, γυρίζει σπίτι της και βλέπει ταινίες! Νομίζω πραγματικά όταν ξαναδουλέψει με την Bijoux και τον Σκουρλέτη θα τα χάσει ο άνθρωπος! Δεν ξέρω αν θα την πάρει καν!» μου λέει και μας πιάνουν τα γέλια.



Η αλήθεια είναι ότι -χωρίς να τους έχω δει ακόμα επί σκηνής- η χημεία τους μοιάζει εξαιρετική. Οι δυο τους υποδύονται τον Σιμώ και τη Λίλα, δύο νέους του περιθωρίου στα προάστια του Παρισιού της δεκαετίας του ’90. «Αυτό που τους ενώνει είναι ο κόσμος στον οποίο ζούνε. Ενας κόσμος χωρίς ελπίδα, χωρίς όνειρα, χωρίς καμία προοπτική για το μέλλον», παρατηρεί η Μαριάννα Κάλμπαρη και ο Βασίλης σπεύδει να προσθέσει: «Και η διαφορετικότητα τους ενώνει επίσης. Η διαφορετικότητα που η Λίλα την έχει αποδεχτεί και την κουβαλάει, ενώ εκείνος την κρύβει».

Ο Σιμώ γεννιέται στη Γαλλία από Αραβες γονείς και μεγαλώνει στο γκέτο του Παρισιού. Ολα κυλούν ανούσια και μίζερα μέχρι που εισβάλλει στη ζωή του η Λίλα. «Η Λίλα είναι διαφορετική άμα τη εμφανίσει. Είναι φυσική ξανθιά. Η μόνη στο προάστιο. Είναι ένα κορίτσι στις εργατικές συνοικίες του Παρισιού, που είναι σαν τη μύγα μέσα στο γάλα. Ξεχωρίζει και με την εμφάνισή της, αλλά και με τη συμπεριφορά της. Ο τρόπος που μιλάει είναι πάρα πολύ ακραίος», μου τονίζει ο Βασίλης.



«Είναι μια ερωτική ιστορία ανάμεσα σε δύο ανθρώπους, που είναι πολύ αθώες οι ψυχές τους παρότι είναι βουτηγμένες στη βρώμα αυτού του κόσμου», παρεμβαίνει η Μαριάννα. «Η Λίλα χρησιμοποιεί την ερωτική φαντασίωση, τον κόσμο του σεξ, σαν ένα παράθυρο διαφυγής από αυτόν τον κόσμο και ξαφνικά όλος αυτός ο κόσμος του σεξ γίνεται ποίηση. Μυώντας λοιπόν τον Σιμώ σε αυτή την ποίηση είναι σαν να του ξεκλειδώνει το μυαλό και τον κάνει να γράφει. Εκείνη του ανοίγει την πόρτα και ο Σιμώ καταφέρνει να ξεφύγει μέσα από τη δημιουργία».



«Το ωραίο είναι ότι κανείς από τους δύο δεν ξέρει πραγματικά τι είναι ο άλλος. Αυτό το μυστήριο είναι που κρατάει ζωντανό και το παιχνίδι ανάμεσα στους δύο. Υπάρχει ένας μαγνητισμός, ένα έρωτας που δεν εξελίσσεται ποτέ», προσθέτει ο Βασίλης.
«Τι είναι αυτό που έχει η Λίλα και το έχουμε χάσει όλοι μας;» αναρωτιέμαι. «Την ελπίδα», μου απαντά χωρίς σκέψη Λένα. «Στον κόσμο τους δεν υπάρχει καμία ελπίδα. Μόνο μία ρουτίνα που επαναλαμβάνεται φρικτά. Δεν κάνουν τίποτα. Είναι ένας κόσμος αποκλεισμένος. Δεν υπάρχει ούτε συγκοινωνία για να πας εκεί. Ζουν τελείως περιθωριοποιημένοι. Μέσα σ’ αυτόν είναι καταδικασμένοι», παρατηρεί ο Βασίλης. «Από αυτή την καταδίκη προσπαθεί να ξεφύγει η Λίλα. Και θέλει να πάρει μαζί της και τον Σιμώ», μου επισημαίνει η Λένα.

Κάπως έτσι, με τη στάση της και τον τρόπο της, η Λίλα γίνεται προκλητική και ενοχλητική για τους άλλους. «Φοβόμαστε ανθρώπους σαν τη Λίλα. Το να διατηρήσεις τη διαφορετικότητα είναι δύσκολο. Ακόμα και ως διαφορετικός θες να ανήκεις σε μια ομάδα. Να είσαι τουλάχιστον με τους πολλούς διαφορετικούς. Η μοναχικότητα από την άλλη είναι δημιουργική. Το να καταφέρεις να ξεχωρίσεις από το σύνολο σε βάζει σε έναν δρόμο, που κάτι πρέπει να κάνεις», μου εξηγεί ο Βασίλης.



Η Λίλα μιλάει απροκάλυπτα χυδαία. Είναι όμως οι λέξεις της χυδαίες, όχι ο τρόπος της. «Οπως λέει και μέσα στο έργο, είναι ένας άγγελος με γλώσσα πουτάνας. Τα πιο βρώμικα λόγια λέγονται απλά, απαλά σαν νεράκι. Τίποτα δεν σπάει, τίποτα δεν χαλάει», μου τονίζει η Μαριάννα, ενώ ο Βασίλης σκέφτεται ότι η Λίλα είναι λίγο σαν τη μύγα του Σωκράτη. «Είναι ενοχλητική. Τους προκαλεί όλους, αλλά στον καθένα προκαλεί άλλα πράγματα».

Το «Η Λίλα λέει» υπογράφεται από τον Σιμώ, δηλαδή τον κεντρικό ήρωα του έργου. Με λίγα λόγια, είναι ένα έργο αγνώστου συγγραφέα, που θα μπορούσε να είναι αυτοβιογραφικό ή να κρύβει από πίσω του και μία συγγραφική περσόνα. «Δεν ξέρουμε αν είναι αληθινός ο συγγραφέας. Στο βιβλίο γράφει ότι μια μέρα πήγε ένας τύπος σε έναν εκδοτικό οίκο, τους παρέδωσε έναν πάκο χαρτιά και τους είπε 'δείτε το αν σας ενδιαφέρει'», με ενημερώνει σχετικά ο Βασίλης προσθέτοντας: «Αν είναι πράγματι αληθινή ιστορία μιλάμε για ένα αρκετά φωτεινό πνεύμα. Και δεν αναφέρομαι στον Σιμώ, αλλά στη Λίλα. Μπορούμε να μιλάμε για ένα φως που οδήγησε έναν άνθρωπο να γράψει».



Το τέλος της ιστορίας είναι απρόσμενα βίαιο και σκληρό. Αναρωτιέμαι αν άνθρωποι σαν τον Σιμώ και τη Λίλα μπορούν να επιβιώσουν στις σύγχρονες κοινωνίες ή είναι καταδικασμένοι να καταστραφούν. «Δυστυχώς, ο συγγραφέας δεν αφήνει χώρο για ελπίδα γι’ αυτούς τους ανθρώπους. Κατά τη γνώμη του, από τη στιγμή που γεννιέσαι σ’ ένα τέτοιο περιβάλλον είσαι καταδικασμένος. Κι αυτό είναι μία πραγματικότητα. Το έργο γράφτηκε το 1996. Είναι η εποχή που έχουμε τα πρώτα ξεσπάσματα από τα προάστια του Παρισιού. Πραγματικά, από έναν τέτοιο κόσμο, που πια δεν φαντάζει καθόλου μακρινός, είναι πάρα πολύ δύσκολο να ξεφύγεις», ομολογεί η Μαριάννα. Το φως όμως που αφήνει πίσω της η Λίλα και η κάθε Λίλα παραμένει. Αυτό δεν μπορεί να το θολώσει κανείς.