Χρ. Ι. Στεφανάδης

Στη σημερινή Ελλάδα, και σε ένα ζοφερό περιβάλλον που έχει πυρήνα την οικονομική κατάρρευση και τη δυστυχία των περισσοτέρων κοινωνικών στρωμάτων, οι πολίτες -αιφνιδιασμένοι- επιδίδονται σε συνεχείς παρελθοντολογίες και μελλοντολογίες. Προσπαθούν να αποστασιοποιηθούν από το παρόν, προσπαθούν να αγνοήσουν (αν είναι δυνατόν!) την αδήριτη και άκρως απαιτητική πραγματικότητα.

Πολίτες, πολιτικοί, τεχνοκράτες, επιστήμονες και γραφειοκράτες επιδίδονται σε άκρατη παρελθοντολογία για να αιτιολογήσουν την παρούσα τραγική κατάσταση. Ανατρέχουν στο παρελθόν, που καλύπτει από πολλές δεκαετίες έως τα πολύ πρόσφατα χρόνια, για να αιτιολογήσουν την οικονομική κρίση. Μέσα από αναλύσεις και υποθέσεις παρουσιάζουν υπαίτιους και ενόχους της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης που βιώνουμε. Εάν, βέβαια, σταθούμε σε μια αντικειμενική ανάλυση των δεδομένων από το παρελθόν, ενδεχόμενα να εξάγουμε ασφαλή συμπεράσματα, χρήσιμα για τον χειρισμό της σημερινής συγκυρίας. Το πολύ όμως ανησυχητικό και ακραία μεροληπτικό είναι ότι οι παρελθοντολόγοι όλων των κατηγοριών αναλύουν το παρελθόν μέσα από το παραμορφωτικό συνήθως πρίσμα της ιδεολογίας τους και τη μεροληψία της κομματικής τους ταυτότητας. Ετσι, ορισμένοι καταλογίζουν όλες τις ευθύνες στην παράταξη που κυβέρνησε τη χώρα το περισσότερο χρονικό διάστημα μετά τη Μεταπολίτευση. Καταλογίζουν όχι μόνο τη μεγάλη ευθύνη της σημερινής οικονομικής κρίσης, αλλά και, το πλέον σοβαρό, την ευθύνη για την κοινωνική κρίση, την κρίση των θεσμών και των αξιών, τη διολίσθηση εντέλει της κοινωνίας μας στην παρακμή.

Αλλοι καταλογίζουν τις ευθύνες στην άλλη παράταξη, που είχε την ευθύνη της διακυβέρνησης λιγότερα χρόνια μετά τη Μεταπολίτευση, αλλά κατ’ αυτούς δεν τόλμησε τις αναγκαίες τομές και ρήξεις έτσι ώστε να αποφύγουμε τον καταστροφικό κατήφορο. Αλλοι, πάλι, καταλογίζουν τεράστιες ευθύνες και στις δύο κυβερνητικές παρατάξεις, αφού αυτοί πιστεύουν ότι η πορεία της χώρας μετά τον Εμφύλιο θα έπρεπε να ήταν τελείως διαφορετική και να είχε λειτουργήσει η κοινωνία σε τελείως άλλα πρότυπα, τα οποία όμως στην πράξη διεθνώς αποδείχθηκαν αναποτελεσματικά έως καταστροφικά. Υπάρχουν, τέλος, και άλλοι λίγοι που πιστεύουν ότι θα έπρεπε να ακολουθήσει η ελληνική κοινωνική διάρθρωση τελείως διαφορετικά μοντέλα, τα οποία όμως δεν έχουν δοκιμαστεί πουθενά.

Αλλά αυτοί που παρελθοντολογούν δεν προτείνουν συγκροτημένες λύσεις για το παρόν.

Αλλοι επιδίδονται σε μελλοντολογία. Πάλι υπό το πρίσμα της ιδεολογίας τους, είτε προβλέπουν το αισιόδοξο σενάριο της ανάκαμψης, της οικονομικής ανάρρωσης και της κοινωνικής ανάταξης, είτε προβλέπουν καταστροφική πορεία, μεγαλύτερη οικονομική εξαθλίωση και κοινωνική απονεύρωση.

Αλλά, δυστυχώς, δεν πρέπει κανείς να ξεχνά ότι ζούμε το αδυσώπητο παρόν. Ενα παρόν που καταγράφει μια ελληνική κοινωνία στα όρια της αντοχής της από πλευράς συνοχής, ένα παρόν που καταγράφει την πλειονότητα των πολιτών στα όρια της κατάθλιψης. Αυτό που επειγόντως χρειάζεται είναι οι Ελληνες να δουν μόνοι τους το φως στο βάθος του τούνελ ξεκάθαρα και όχι να περιμένουν να τους το δείξει η Ανγκελα Μέρκελ.

Και αν στην άκρη αυτού του τούνελ που ζούμε δεν μπορούμε να δούμε ξεκάθαρο φως, θα πρέπει να ανοίξουμε σύντομα άλλο, πιο στέρεο, πιο μεγάλο, πιο φωτεινό. Είναι στο δικό μας χέρι και δική μας ευθύνη.
Και το τούνελ πρέπει να το ανοίξουμε γρήγορα με τεχνικά μέσα την αξιοκρατία, την εργατικότητα, τη συντροφικότητα, την παιδεία και προπαντός την ιδέα της Ελλάδας βαθιά μέσα μας…

 Οι καιροί ου μενετοί ( Οι ευκαιρίες δεν περιμένουν), όπως είπε ο Θουκυδίδης…

*Ο Χριστόδουλος Ι. Στεφανάδης είναι καθηγητής Καρδιολογίας  στο Πανεπιστήμιο Αθηνών