Σταύρος Λυγερός

Οι Κούρδοι μπορούν να πολεμούν για την πατρίδα τους, αλλά, χωρίς να το επιδιώκουν, πολεμούν ταυτοχρόνως και για τον Ελληνισμό. Κι αυτό, επειδή από την έκβαση του πολέμου στη βορειοανατολική Συρία θα κριθεί το εάν ο Ερντογάν θα συνεχίσει την πειρατεία στην κυπριακή ΑΟΖ και βεβαίως εάν θα περάσει στην επίθεση και στο ελλαδοτουρκικό μέτωπο. Μ' αυτή την έννοια, τα όσα συμβαίνουν στη Συρία όχι μόνο μας αφορούν, αλλά επηρεάζουν άμεσα την εθνική μας ασφάλεια.

Για να κατανοηθούν οι κινήσεις της Άγκυρας όλο αυτό το διάστημα, πρέπει να ληφθούν υπόψη δύο παράγοντες: Πρώτον, ότι το γεωστρατηγικό τοπίο αφήνει χώρο στην επιθετικότητά του. Δεύτερον, ότι --ειδικά μετά την απόπειρα πραξικοπήματος του 2016-- ο Ερντογάν θεώρησε ότι στο πλαίσιο της κυοφορούμενης νέας τάξης πραγμάτων στην περιοχή μεθοδεύεται και ο δυνάμει ακρωτηριασμός της Τουρκίας.

Το μεταναστευτικό εξελίσσεται σε πρόβλημα-εφιάλτη όχι μόνο για την κυβέρνηση Μητσοτάκη, ούτε μόνο για τις τοπικές κοινωνίες που φιλοξενούν κέντρα υποδοχής, κυρίως των νησιών του ανατολικού Αιγαίου.

Η πυρκαγιά στη Μόρια της Λέσβου, που κόστισε τη ζωή μίας μητέρας και προκάλεσε εκτεταμένα επεισόδια, επιβεβαιώνει αυτό που έχουμε γράψει εδώ και πάρα πολύ καιρό και που είναι προφανές σε όποιον θέλει να δει: ο καταυλισμός είναι μία πυριτιδαποθήκη, η οποία μπορεί από ένα τυχαίο γεγονός να εκραγεί. Αυτό έχει ήδη επανειλημμένως συμβεί και συνέβη για μία ακόμα φορά λόγω της πυρκαγιάς.

Τις παραμονές των εθνικών εκλογών περισσότερες "προσευχές" κι από τον Μητσοτάκη για να έχει η ΝΔ αυτοδυναμία έκανε η Γεννηματά. Κι αυτό, επειδή αν η ΝΔ δεν είχε, οι πιέσεις που θα δεχόταν το ΚΙΝΑΛ --όχι μόνο απ' έξω αλλά και από το εσωτερικό του-- για να συνεργασθεί με τους "γαλάζιους" θα ήταν ασφυκτικές. Αυτά, ωστόσο, είναι παρελθόν. Φαίνεται πως είναι και ο θεός ΠΑΣΟΚ και έβαλε το χέρι του για να μην περάσουν τα υπολείμματα του άλλοτε κραταιού Κινήματος κι αυτή τη δοκιμασία.

Η πείρα των ελληνοτουρκικών σχέσεων μας διδάσκει να μην δίνουμε μεγάλη σημασία στη διπλωματική βιτρίνα που συνοδεύει συναντήσεις κορυφής, όπως η χθεσινή συνάντηση Μητσοτάκη-Ερντογάν.

Ο Στρατηγικός Διάλογος Ελλάδας-ΗΠΑ που εγκαινιάσθηκε τον περασμένο Δεκέμβριο στην Ουάσιγκτον και θα επαναληφθεί τον Οκτώβριο στην Αθήνα με τη συμμετοχή του Πομπέο, ήταν μία σοβαρή καμπή στις διμερείς σχέσεις. Κι αυτό, επειδή εκ των πραγμάτων συνδυάζεται με τη σταθερή επιδείνωση των αμερικανοτουρκικών σχέσεων. Προφανώς κανείς δεν θα έλθει να πολεμήσει για την Ελλάδα, αλλά πάντα παίζει από σημαντικό ρόλο το πως αντιμετωπίζει τις δύο χώρες ο δυτικός παράγοντας που έχει και τον πρώτο λόγο στην περιοχή μας

Όπως είναι γνωστό, η σύγκρουση του Ερντογάν με το δίκτυο Γκιουλέν δίχασε το τουρκικό πολιτικό Ισλάμ, προκαλώντας μία δυναμική, η κατάληξη της οποίας --ειδικά μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016-- είναι η μετάλλαξη του κυβερνώντος νεοοθωμανικού κόμματος σε προσωποπαγές καθεστώς

Η 11η Σεπτεμβρίου 2001, εκτός των άλλων συνεπειών της, άνοιξε τον δρόμο για την πολιτική κυριαρχία της ομάδας των νεοσυντηρητικών και την εφαρμογή της στρατηγικής τους για το "νέο αμερικανικό αιώνα" που δεν ήταν τίποτα περισσότερο από αυτοκρατορικό όνειρο

Η διόγκωση το τελευταίο διάστημα των μεταναστευτικών ροών από τα μικρασιατικά παράλια στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου επανέφεραν στο προσκήνιο το μείζον πρόβλημα της μετατροπής της Ελλάδας σε αποθήκη ψυχών

Οι ολοένα και πιο ισχυρές ενδείξεις ότι στην Ανατολική Μεσόγειο βρίσκονται μεγάλα κοιτάσματα υδρογονανθράκων είναι --μαζί με τη γεωπολιτική πτυχή-- η αιτία που η Τουρκία επινόησε και ξεδιπλώνει τη στρατηγική που έχει αποκαλέσει "Γαλάζια Πατρίδα". Ο ίδιος ο Ερντογάν, άλλωστε, προ ολίγου καιρού δήλωσε καθαρά τη μεγάλη σημασία που αποδίδει στην ιδιοποίηση των ενεργειακών πόρων της θαλάσσιας περιοχής από την Κύπρο μέχρι το Καστελλόριζο και την Κρήτη

Η διόγκωση των εισροών στα νησιά του Αιγαίου επανέφερε την παράνομη μετανάστευση στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας το πρόβλημα, το οποίο είχε περάσει στα "ψιλά" μετά την ευρωτουρκική συμφωνία των αρχών του 2016. Και τούτο παρά το γεγονός ότι κάθε τόσο είχαμε εκτεταμένα επεισόδια σε δομές φιλοξενίας με αποτέλεσμα μεγάλες ζημιές και τραυματισμούς

Με την παραίτηση-αποπομπή του Γιώργου Παπανδρέου από την πρωθυπουργία και τον σχηματισμό της κυβέρνησης Παπαδήμου, ο δρόμος για την προεδρία του ΠΑΣΟΚ είχε ανοίξει διάπλατα για τον τότε υπουργό Οικονομικών Βαγγέλη Βενιζέλο. Η "ενθρόνισή" του λίγο καιρό αργότερα ικανοποίησε την αρχηγική φιλοδοξία του, αλλά σίγουρα δεν είχε τίποτα από την αίγλη που είχε ονειρευθεί

Η εκλογή του Σημίτη στην πρωθυπουργία διευκολύνθηκε από το κλίμα παρακμής, αλλά οφείλεται κυρίως στην απήχηση της "εκσυγχρονιστικής" επαγγελίας του, που δεν ήταν τίποτα άλλο από προσχώρηση στον οικονομικό φιλελευθερισμό

Το ΠΑΣΟΚ γιορτάζει τα 45α γενέθλιά του, έχοντας μάλλον μεταβεί αυτοβούλως στον κάλαθο των αζήτητων της ιστορίας. Τα σχήματα που διαδέχθηκαν το άλλοτε κραταιό Κίνημα ήταν πρώτα η Δημοκρατική Συμπαράταξη το 2015 και πιο πρόσφατα το Κίνημα Αλλαγής. Γιατί λοιπόν Κίνημα Αλλαγής; Προφανώς για να δημιουργηθεί η εντύπωση ενός νέου ξεκινήματος με τη συγκόλληση πολιτικών κινήσεων με μικρή, ή και ανύπαρκτη εκλογική απήχηση

Για να δικαιολογήσει τη Συμφωνία των Πρεσπών, ο Κοτζιάς είχε χρησιμοποιήσει κατά κόρον το επιχείρημα ότι επιβάλλεται να κλείσουν τα εθνικά μέτωπα στα Βαλκάνια, ώστε η Ελλάδα απερίσπαστη να αφιερωθεί στην ανάσχεση του τουρκικού επεκτατισμού. Με το επιχείρημα αυτό και με σημαία την "ενεργητική διπλωματία" επιδόθηκε --με τις ευλογίες της Δύσης-- σε μία παράλληλη διπλωματική κούρσα και προς τα Σκόπια και προς τα Τίρανα. Το προϊόν εκείνης της κούρσας καλείται να χειριστεί σήμερα η κυβέρνηση Μητσοτάκη.

Η έκτακτη σύνοδος του ΚΥΣΕΑ την Κυριακή το απόγευμα εκ των πραγμάτων τροφοδότησε όχι μόνο ανησυχία για το ενδεχόμενο μίας θερμής κρίσης με την Τουρκία, αλλά ακόμα και σενάρια ότι ο Τσίπρας εκμεταλλεύεται την ένταση στην κυπριακή ΑΟΖ για να αναβάλει τις εκλογές της 7ης Ιουλίου.

Όταν ένας επί οκταετία πρώην πρωθυπουργός αρθρογραφεί για εθνικά θέματα (Καθημερινή 9-6-2019), είμαστε υποχρεωμένοι να τον ακούσουμε. Όχι να αποδεχθούμε όσα λέει, αλλά να μην τα προσπεράσουμε. Ο Σημίτης, άλλωστε, έγραψε για ένα ζήτημα, το οποίο αιωρείται σαν ανησυχητικό ερώτημα στη δημόσια σφαίρα, παρότι τα κόμματα που διεκδικούν την ψήφο των Ελλήνων ελάχιστα ασχολούνται με τα ελληνοτουρκικά και ειδικότερα με το ενδεχόμενο να προκύψει θερμό επεισόδιο.

Το κρίσιμο ερώτημα της επόμενης ημέρας είναι εάν η μεγάλη διαφορά υπέρ της ΝΔ στις ευρωεκλογές στις επικείμενες εθνικές εκλογές θα διευρυνθεί ή θα μειωθεί και πόσο;

Έχοντας ουσιαστικά αποτύχει με τις απειλές και με διπλωματικές κινήσεις να εμποδίσει το ενεργειακό πρόγραμμα της Κυπριακής Δημοκρατίας, ο Ερντογάν παραμένει αντιμέτωπος με το δίλημμά του: Ή θα πρέπει να καταπιεί τις απειλές του, ή θα πρέπει να κλιμακώσει, ελπίζοντας πως με τον τρόπο αυτό θα επιτύχει όσα δεν έχει επιτύχει ως τώρα.

Η γιγαντιαία τουρκική άσκηση "Γαλάζια Πατρίδα", η μεγαλύτερη στα χρονικά των ενόπλων δυνάμεων της γείτονος, εντάσσεται απολύτως στο ομώνυμο δόγμα που προβάλει το καθεστώς Ερντογάν.

Αυτή τη φορά ήταν ο Τσακαλώτος που έφερε στο προσκήνιο το κρίσιμο για την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας ζήτημα του ύψους των πρωτογενών πλεονασμάτων (3,5% του ΑΕΠ μέχρι το 2022 και 2% μέχρι το 2060). 

Ένταση ναι, θερμό επεισόδιο όχι. Αυτή η φράση συνοψίζει την απάντηση στο ερώτημα πού οδηγούν οι τουρκικές προκλήσεις, οι οποίες είναι αντίδραση γενικά στο πρόγραμμα της Λευκωσίας να αξιοποιήσει τα ενδεχόμενα κοιτάσματα υδρογονανθράκων στην κυπριακή ΑΟΖ και ειδικά στην -σύμφωνα με όλες τις πληροφορίες- ανακάλυψη νέου κοιτάσματος από την ExxonMobil στον στόχο "Γλαύκος" στο οικόπεδο 10.

Όπως αναμενόταν, έλαβε χώρα μίνι ανασχηματισμός, για την ακρίβεια συμπληρώσεις του κυβερνητικού σχήματος.

Στις 17 Οκτωβρίου 2018 έγραφα σ' αυτές εδώ τις στήλες: "Είναι ορατό δια γυμνού οφθαλμού πως η συμμαχία ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ πνέει τα λοίσθια.