Νίκος Φελέκης

Ενώ η Ν.Δ. ανεβάζει, ως ήταν φυσικό, κι άλλο το ποσοστό της και ίπταται στην περιοχή του 40%, το ΚΙΝ.ΑΛ. παραμένει ακούνητο και ασάλευτο στην περιοχή του 7%. Και το δυσάρεστο για τη Χαριλάου Τρικούπη είναι ότι και ο ΣΥΡΙΖΑ ανεβάζει το ποσοστό του και μάλιστα η τάση του, όπως τουλάχιστον δείχνουν οι πρώτες δημοσκοπήσεις, είναι προς το 30%! Εάν αυτό συμβεί, τότε η Ν.Δ. κερδίζει το παιχνίδι της αυτοδύναμης διακυβέρνησης και ο ΣΥΡΙΖΑ κερδίζει το παιχνίδι στην Κεντροαριστερά. Μόνο χαμένο το ΚΙΝ.ΑΛ. Από κει που θα μπορούσε να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο τόσο στη μορφή και τους όρους άσκησης της κυβερνητικής εξουσίας όσο και στην ανασυγκρότηση της Προοδευτικής Παράταξης, πλέον είναι πιθανό να βρεθεί σε θέση θεατή των εξελίξεων. Βεβαίως, όλα αυτά είναι, όπως μας λέει διακεκριμένο και ιστορικό στέλεχος του ΠΑΣΟΚ, «ασκήσεις επί χάρτου των αναλυτών και των δημοσκόπων, αφού είναι πολύ νωρίς, πριν ακόμη προκηρυχθούν οι εκλογές, να μαντέψει κανείς το εκλογικό αποτέλεσμα και να βγάλει πολιτικά συμπεράσματα». 

Η αλήθεια αυτή είναι. Ομως, όπως παραδέχεται και ο συνομιλητής μας, είναι επίσης αλήθεια ότι μετά το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών, σχεδόν όλοι πιθανολογούσαν -βάσει της ιστορίας των εκλογικών αναμετρήσεων- ότι το 25% που συγκέντρωσαν τα κόμματα που δεν έπιασαν το όριο του 3% (περιλαμβανομένης και της Ελληνικής Λύσης του Κυριάκου Βελόπουλου) στις βουλευτικές εκλογές θα έπεφτε στο μισό. Τις περίπου 12 μονάδες, λένε οι περί τα εκλογικά ειδήμονες, θα μοιράζονταν τα τρία πρώτα κόμματα, με τη Ν.Δ. να παίρνει τη μερίδα του λέοντος. Από αυτές το ΚΙΝ.ΑΛ., με δεδομένη την κυρίαρχη εντύπωση ότι η Ν.Δ. έχει εξασφαλισμένη την αυτοδυναμία, θα μπορούσε, λένε, να καρπωθεί 2-3 μονάδες και το 7,7% των ευρωεκλογών στις 7 Ιουλίου να πλησιάσει ή και να ξεπεράσει το 10%, κάτι που θα... ανέβαζε κατηγορία τη Χαριλάου Τρικούπη και θα της προσέδιδε αυξημένο βάρος στις μετεκλογικές εξελίξεις. Και οπωσδήποτε θα μπορούσε, εφόσον είχε περισσότερους από 25 βουλευτές, να πρωταγωνιστήσει όχι μόνο στις διεργασίες για τη συγκρότηση της κυβέρνησης, αλλά και στις κοινοβουλευτικές ζυμώσεις για την προεδρική εκλογή, την αλλαγή του εκλογικού συστήματος, τη συνταγματική αναθεώρηση και τη διερεύνηση των ευθυνών των κυβερνήσεων του Αλέξη Τσίπρα στα θέματα που έχουν καταγγείλει ως σκάνδαλα Ν.Δ. και ΚΙΝ.ΑΛ. Μάλιστα σε όλα αυτά εξέχοντα ρόλο θα είχε, όπως όλοι προέβλεπαν, ο Ευάγγελος Βενιζέλος, η νομική συγκρότηση και κοινοβουλευτική ρητορική του οποίου αναγνωρίζονται ακόμη και από τους αντιπάλους του.

Τι δεν θέλει η Φώφη

Ορισμένοι θεωρούν πως ακριβώς αυτό δεν ήθελε η Φώφη Γεννηματά και γι’ αυτό επεδίωξε τη ρήξη με τον προκάτοχό της στην ηγεσία του ΠΑΣΟΚ. Η πρόεδρος του ΚΙΝ.ΑΛ. θέλει να είναι αυτή που θα χειριστεί τις όποιες διαπραγματεύσεις αφορούν τα θέματα που προαναφέραμε και όχι ο πληθωρικός και ασυγκράτητος Ευάγγελος Βενιζέλος. Εάν για παράδειγμα οι εκλογές δεν βγάλουν αυτοδύναμη τη Ν.Δ., θέλει η ευθύνη των εξελίξεων που θα δρομολογηθούν να είναι της αποκλειστικής της αρμοδιότητας και να μη βρεθεί αιχμάλωτη βουλευτών με επικεφαλής τον Βενιζέλο, οι οποίοι θα τη σπρώχνουν σε συγκυβέρνηση με τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Εάν δεν υπάρχει αυτοδυναμία ή είναι εύθραυστη η κοινοβουλευτική πλειοψηφία της Ν.Δ., η Φώφη θέλει να είναι αυτή και όχι ο Βενιζέλος ή οποιοσδήποτε άλλος που θα χειρίζεται τα θέματα των σχέσεων του ΚΙΝ.ΑΛ. με τη Ν.Δ. και τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Επίσης, δεν θέλει το ΚΙΝ.ΑΛ. να εμφανιστεί να πρωταγωνιστεί σε διώξεις υπουργών των κυβερνήσεων Τσίπρα, περιλαμβανομένου ενδεχομένως και του ίδιου του πρωθυπουργού, όπως είναι η -έστω δικαιολογημένη- επιθυμία του Ευάγγελου Βενιζέλου, ειδικά για την υπόθεση της Novartis. 

Οπως μας λέει στενός συνεργάτης της κυρίας Γεννηματά: «Η Φώφη ορθώς δεν επιθυμεί η επόμενη κοινοβουλευτική περίοδος να μετατραπεί σε ένα απέραντο δικαστήριο, με τον Βαγγέλη σε ρόλο γενικού εισαγγελέως». Αναμφίβολα, η ακραία πόλωση από μια τέτοια εξέλιξη θα δυσκόλευε την πρόθεση της Χαριλάου Τρικούπη να έχει το ΚΙΝ.ΑΛ. και όχι ο ΣΥΡΙΖΑ τον πρωταγωνιστικό ρόλο στην ανασυγκρότηση της Κεντροαριστεράς. Και σίγουρα, όπως μας λέει παλαιός κοινοβουλευτικός και για πολλά χρόνια βουλευτής και υπουργός του ΠΑΣΟΚ, «δεν θέλουμε στην πολιτική ζωή, με ευθύνη δική μας, να αναβιώσουν πάθη του παρελθόντος, που συνειρμικά θα παραπέμπουν σε σκοτεινές κοινοβουλευτικές και πολιτικές υποθέσεις και σε κάθε περίπτωση δεν πρέπει να δοθεί η εντύπωση ότι στήνεται ένα νέο “βρώμικο ’89”, που μόνο τον Τσίπρα και τον ΣΥΡΙΖΑ θα ευνοήσουν». 

Φοβάται την επόμενη μέρα

Οσοι δεν συμφωνούν με την απόφαση της κυρίας Γεννηματά να έρθει σε ρήξη με τον κ. Βενιζέλο εντοπίζουν τη διαφωνία τους στην αντίληψη και τον τρόπο με τον οποίο η Φώφη αντιλαμβάνεται τις πολιτικές εξελίξεις. Αντί, λένε, να προσανατολίσει την εκλογική μάχη του ΚΙΝ.ΑΛ. στα θέματα της διακυβέρνησης, σκέφτεται την επόμενη μέρα. Θέλει η Ν.Δ. να είναι αυτοδύναμη για να μην μπει στον πειρασμό της συγκυβέρνησης. Και γι’ αυτό δεν θέλει στην επόμενη Βουλή να είναι ο Βενιζέλος, ο οποίος είναι θιασώτης μιας τέτοιας εξέλιξης. Επίσης, αυτό που πρωτίστως την απασχολεί δεν είναι αν θα γίνει κυβέρνηση η Δεξιά και πρωθυπουργός ο Μητσοτάκης, αλλά να φύγει ο Τσίπρας και το ποσοστό του ΣΥΡΙΖΑ να πέσει όσο γίνεται πιο χαμηλά προκειμένου, την επόμενη μέρα, να μην έχει η Κουμουνδούρου τον πρώτο ρόλο στις διαδικασίες ανασυγκρότησης της Κεντροαριστεράς. Με άλλα λόγια, η Φώφη, λένε, έχει στο μυαλό της την 8η και όχι την 7η Ιουλίου.

Η ίδια η Φώφη καθώς και οι στενοί της συνεργάτες στις κατ’ ιδίαν συνομιλίες τους αντικρούουν μετά βδελυγμίας την κατηγορία και, όπως δημοσίως υποστηρίζουν, η απόφαση να μην είναι επικεφαλής του ψηφοδελτίου Επικρατείας ο Βενιζέλος υπακούει σε μία και μόνη ανάγκη: να επιστρέψουν οίκαδε, στο ΚΙΝ.ΑΛ. δηλαδή, οι απογοητευμένοι από τον ΣΥΡΙΖΑ πρώην ψηφοφόροι του ΠΑΣΟΚ. Οπως λένε, το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών έδειξε ότι τη φθορά του ΣΥΡΙΖΑ την καρπώνεται η Ν.Δ. και όχι, όπως περίμεναν, το ΚΙΝ.ΑΛ. Και η εξήγηση που δίνουν είναι ότι -από τις τοποθετήσεις στελεχών, όπως ο Βενιζέλος, ο Λοβέρδος κ.ά.- έχει κυριαρχήσει η εντύπωση ότι το ΚΙΝ.ΑΛ. θα συμπορευτεί με τη Ν.Δ. Ο Βενιζέλος, όπως δείχνουν και οι δημοσκοπήσεις, σε ποσοστό κοντά στο 90% είναι αντιπαθής στους ψηφοφόρους της Αριστεράς. Αντίθετα, είναι ιδιαίτερα δημοφιλής (σε ποσοστό 70%) στους κεντροδεξιούς ψηφοφόρους. Αν λοιπόν έμπαινε επικεφαλής του ψηφοδελτίου Επικρατείας, θα ήταν ανάχωμα για την παλιννόστηση από τον ΣΥΡΙΖΑ των αριστερόστροφων πρώην ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ, που το επιτελείο της Φώφης θεωρεί προτεραιότητα για την πάχυνση των ποσοστών του ΚΙΝ.ΑΛ. Επιπροσθέτως, οι συνεργάτες της κυρίας Γεννηματά υποστηρίζουν ότι «ειδικά το ψηφοδέλτιο Επικρατείας είναι προνομία αποκλειστικά του αρχηγού και η Φώφη δεν είναι διατεθειμένη να την απεμπολήσει».

«Υψηλού ρίσκου»

Από την άλλη, η πλευρά Βενιζέλου υποστηρίζει πως η συμπεριφορά απέναντι στον πρώην πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ δεν ήταν η προσήκουσα και τουλάχιστον όφειλε να τον ενημερώσει εγκαίρως ότι δεν πρόκειται να τον τοποθετήσει επικεφαλής του ψηφοδελτίου Επικρατείας. «Εάν δεν ήθελε να είναι επικεφαλής, που είναι δικαίωμά της, έπρεπε όταν ο Βαγγέλης ανακοίνωσε, τον Γενάρη, ότι δεν θα είναι υποψήφιος στη Θεσσαλονίκη, να τον καλέσει και να του πει ότι δεν θα τον βάλει στο Επικρατείας, όπως κατά κόρον λεγόταν και γραφόταν όλους αυτούς τους μήνες. Αντίθετα επέλεξε να του το ανακοινώσει την τελευταία στιγμή, προφανώς για να μην μπορεί να κάνει τίποτα».

Κάποιοι από τους συνεργάτες της Φώφης παραδέχονται ότι η συμπεριφορά της έναντι του Βενιζέλου «είναι υψηλού ρίσκου», όμως, συμπληρώνουν, «δείχνει και τα ηγετικά της χαρακτηριστικά». Αντίθετα, συνεργάτες του Βενιζέλου διατείνονται ότι η συμπεριφορά της «όχι μόνο δεν ηγετική, αλλά προσιδιάζει σε φοβισμένο πολιτικό που δεν αντέχει στην ιδέα της αμφισβήτησης εάν το ΚΙΝ.ΑΛ. δεν κινηθεί σε υψηλότερο ποσοστό από αυτό των ευρωεκλογών. Περισσότερο δείχνει μπαμπεσιά παρά αρχηγική στόφα». Το θέμα πάντως είναι ότι το ΚΙΝ.ΑΛ. προσέρχεται στις εκλογές της 7ης Ιουλίου τραυματισμένο, με τους περισσότερους να χαρακτηρίζουν τη ρήξη Φώφης - Βενιζέλου «καταστροφική για το ΚΙΝ.ΑΛ., που ευνοεί πρωτίστως τον Μητσοτάκη, αφού οι περισσότεροι κεντρώοι και σίγουρα αυτοί που θαυμάζουν την ευστροφία και τη ρητορική δεινότητα του Βενιζέλου, το πιθανότερο», όπως δηλώνουν, «είναι να ψηφίσουν τη Ν.Δ. προκειμένου να φύγει ο Τσίπρας και να μην μπει η χώρα στην περιπέτεια της απλής αναλογικής». Πιθανότατα αυτό ήταν και το μεγαλύτερο σφάλμα της Φώφης: Η ρήξη με τον Βενιζέλο σε συνδυασμό με την έντονη αντιδεξιά ρητορεία και τη στροφή προς τα αριστερά εκλαμβάνεται από πολλούς ως συνταγή ακυβερνησίας σε περίπτωση που δεν υπάρξει αυτοδυναμία. «Το κρίσιμο επιπλέον ποσοστό που χρειαζόταν ο Μητσοτάκης για την αυτοδυναμία τού το έδωσε η Φώφη διώχνοντας τον Βενιζέλο», αποφαίνεται πολιτικός αναλυτής που και εξ επαγγέλματος ασχολείται με την εκλογική συμπεριφορά των πολιτών.

Το άνοιγμα προς τα αριστερά

Βεβαίως, όλα τα προεκτεθέντα, όπως παραδέχεται και ένας από τους προβεβλημένους δημοσκόπους, μέλλει να αποδειχθούν. Οι εκλογές θα γίνουν σε έναν μήνα. Ο χρόνος είναι αρκετός ακόμη και για να αλλάξουν άρδην τα όσα σήμερα θεωρούνται δεδομένα. Μπορεί η έντονη αντιδεξιά ρητορική και το άνοιγμα προς τα αριστερά της Φώφης να αποδώσει καρπούς για το ΚΙΝ.ΑΛ., ιδίως εάν ο ΣΥΡΙΖΑ, παρά τα όσα δείχνουν οι πρώτες δημοσκοπήσεις, δεν καταφέρει τελικά να συγκεντρώσει ένα μεγάλο ποσοστό που θα τον καθιστά κυρίαρχο στην Κεντροαριστερά και θα τον διατηρεί σε τροχιά κυβερνητικής εξουσίας στο προβλεπτό μέλλον. Προσώρας, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι πάμε για έναν μεγάλο δικομματισμό - διπολισμό της τάξης του 70%. Εάν αυτό συμβεί και το ΚΙΝ.ΑΛ. δεν καταφέρει να αυξήσει το ποσοστό του, τότε όντως η Χαριλάου Τρικούπη θα μπει σε περιδίνηση, θα αναπτυχθούν φυγόκεντρες δυνάμεις και ο ηγετικός ρόλος της κυρίας Γεννηματά θα αμφισβητηθεί. «Και δικαίως», αποφαίνεται βουλευτής και μέλος της Κ.Ε. του ΚΙΝ.ΑΛ. «Η Φώφη προχώρησε σε μία κίνηση που, τουλάχιστον με βάση τις πρώτες εκτιμήσεις και τα έως τώρα δεδομένα, αποδεικνύεται λάθος. Ο Μητσοτάκης ευνοείται, ο Τσίπρας ευνοείται και οι μόνοι που χάνουμε είμαστε εμείς», συμπληρώνει. Εμπειρα στελέχη της Χαριλάου Τρικούπη συνιστούν πάντως ψυχραιμία, αφού, όπως διατείνονται, «τις επόμενες ημέρες και στην πορεία προς τις κάλπες η ρήξη με τον Βενιζέλο θα ξεχαστεί και αυτό που θα κυριαρχήσει είναι το αίσθημα της ενότητας και της αυτοσυντήρησης». Φέρνουν δε ως συνηγορία των λεγομένων τους το γεγονός ότι «στην πρώτη συνεδρίαση της Κοινοβουλευτικής Ομάδας και της Πολιτικής Γραμματείας του ΚΙΝ.ΑΛ. ακόμη και οι φίλοι του Βαγγέλη συμφώνησαν ότι πρέπει να αφήσουν πίσω τους το συμβάν επειδή αυτό που προέχει είναι η ενότητα της παράταξης». Προβλέπουν δε με αρκετή δόση πικρού χιούμορ ότι «ο Βαγγέλης θα νιώσει κι αυτός τι εστί αχαριστία, αφού οι δικοί του θα τον ξεχάσουν σε χρόνο dt. Και ήδη το έκαναν».

«Θέλει το ΚΙΝ.ΑΛ. ΚΚΕ του Κέντρου»

Το σίγουρο πάντως είναι ότι, ενώ Ν.Δ. και ΣΥΡΙΖΑ στις 7 Ιουλίου θα δώσουν πολιτική μάχη για τη διακυβέρνηση και την αυτοδυναμία, το ΚΙΝ.ΑΛ. θα έχει στραμμένο το βλέμμα του αποκλειστικά στις εξελίξεις στην Κεντροαριστερά. Τα δύο μεγάλα κόμματα θα προσπαθήσουν να αυξήσουν όσο μπορούν περισσότερο τα ποσοστά τους, η μεν Ν.Δ. για την αυτοδυναμία, ο δε ΣΥΡΙΖΑ για να κατοχυρωθεί ως ο δεύτερος μεγάλος πόλος του δικομματισμού, κάτι που αποτελεί εγγύηση μελλοντικής επιστροφής στο γκουβέρνο. Αντίθετα, στο ΚΙΝ.ΑΛ. η μάχη θα δοθεί για μία ψήφο. Αν στις βουλευτικές εκλογές υστερήσει έστω και κατά μία ψήφο των ευρωεκλογών, οι εξελίξεις θα είναι ιδιαίτερα αρνητικές. Ηδη η κατηγορία που προσάπτουν στη Φώφη οι βενιζελικοί αντίπαλοί της είναι σοβαρή. «Θέλει να μετατρέψει το ΚΙΝ.ΑΛ. σε ΚΚΕ του Κέντρου», λένε και απειλούν να δώσουν τέλος στην κοινή τους συμβίωση εάν το αποτέλεσμα στις εκλογές δεν είναι το επιθυμητό. Από τη στιγμή που η πρόεδρος του ΚΙΝ.ΑΛ. δεν τον έθεσε εκτός Κινήματος, παρότι ο Βενιζέλος την κατηγόρησε για ιδιοτέλεια, είναι πολύ πιθανό ο Βαγγέλης να την αμφισβητήσει ευθέως θέτοντας θέμα αντικατάστασής της, εάν το εκλογικό αποτέλεσμα είναι δυσμενές, κάτω δηλαδή από το 7,7% των ευρωεκλογών. Εάν όμως η τακτική της Φώφης αποδώσει εκλογικά, ο Βενιζέλος θα τεθεί οριστικά σε τροχιά απομάκρυνσης από το ΚΙΝ.ΑΛ. Για ένα-δύο χρόνια ίσως παραμείνει εκτός πολιτικής ασχολούμενος -μέσω του «Κύκλου ιδεών», της κίνησης που έχει ιδρύσει- με μείζονα θέματα, όπως για παράδειγμα αυτό της μεσαίας τάξης για την οποία θα μιλήσει σε εκδήλωση τη μεθεπόμενη εβδομάδα. Μετά, με τις νομικές γνώσεις που διαθέτει και την ευρωπαϊκή αντίληψη που τον διακρίνει, θα μπορούσε ακόμη και να γίνει ένας καλός υπουργός Εξωτερικών. Πόστο που θα τον βοηθούσε να επανακάμψει στην κεντρική πολιτική ζωή...