Κώστας Μελάς

Έτσι σειρά από χώρες όπως : Ινδία, Βραζιλία, Ινδονησία, Τουρκία, Μαλαισία  κατ’ αρχάς και δευτερεύοντος χώρες όπως Κίνα, Ρωσία, Πολωνία και Ουγγαρία είδαν τους ρυθμούς μεγέθυνσης των οικονομιών τους να μειώνεται απότομα, οι αξίες των νομισμάτων τους να διολισθαίνουν σημαντικά σε σχέση με το δολάριο, τα ισοζύγια τρεχουσών συναλλαγών να χειροτερεύουν δραστικά και αυξάνεται κατακόρυφα το κόστος δανεισμού.

Παραθέτουμε ορισμένα στοιχεία που αφορούν στην υποτίμηση των νομισμάτων και στο κόστος δανεισμού.

Ινδία : Η απόδοση των δεκαετών κυβερνητικών ομολόγων τις τελευταίες 30 ημέρες ανέβηκε κατά 0,7 %. Η ρουπία από 1. 1. 2013 μέχρι 29.8.2013  υποτιμήθηκε κατά 23,0% σε σχέση με το δολάριο.
Βραζιλία: Η απόδοση  των δεκαετών κυβερνητικών ομολόγων τις τελευταίες 30 ημέρες ανέβηκε κατά 0,77%.  Το ρεάλ υποτιμήθηκε κατά 2,5% τις τελευταίες ημέρες και από την 1.1.2013 κατά 13,3%  σε σχέση με το δολάριο  .
Ινδονησία: Η απόδοση των δεκαετών κυβερνητικών ομολόγων τις τελευταίες 30 ημέρες ανέβηκε κατά 0,80%. Η ινδονησιακή ρουπία υποτιμήθηκε τις τελευταίες 30 ημέρες κατά 6,44%  και από την 1.1.2013  κατά 13,3 % σε σχέση με το δολάριο .
Τουρκία: Η απόδοση των δεκαετών κυβερνητικών ομολόγων τις τελευταίες 30 ημέρες ανέβηκε κατά 1,04%. Η τουρκική λίρα  υποτιμήθηκε τις τελευταίες 30 ημέρες κατά 6,03%  και από την 1.1.2013  κατά 15,0 % σε σχέση με το δολάριο.

Θα πρέπει να ειπωθεί με εμφατικό τρόπο ότι δεν μπορούμε να συμπεριλάβουμε όλες αυτές τις χώρες στην ίδια ομάδα ως προς τα ειδικά οικονομικά τους χαρακτηριστικά. Όμως όλες είναι υποκείμενες – στην άνοδο και στην πτώση- στις ροές των διεθνών «επενδυτικών» κεφαλαίων.

Σε αυτά του είδους τα οικονομικά υποδείγματα  πυλώνας ανάπτυξης είναι η συνεχής εισροή πόρων από το εξωτερικό κυρίως με τη μορφή ΑΞΕ και Επενδύσεων Χαρτοφυλακίου οι οποίες στηρίζουν και την τρομακτική πιστωτική επέκταση του τραπεζικού συστήματος.

Κατ’ αρχάς ικανή και αναγκαία συνθήκη για να μπορεί να συμβαίνει αυτό , αποτελεί το  διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα  να «επιβάλλει» την συγκεκριμένη επιλογή, κάτι που εξαρτάται πρωτίστως από τη «διαθεσιμότητα πόρων» και δευτερευόντως από την κατάσταση του «περιβάλλοντος της προσφοράς» των διαφόρων χωρών.

Η «διαθεσιμότητα πόρων» συναρτάται πρωτίστως από την υψηλότερη διαφορική απόδοση που προσφέρουν οι αναδυόμενες οικονομίες  σε σχέση με τις αναπτυγμένες, κάτι το οποίο συνδέεται με τα προβλήματα που παρουσιάζουν οι αγορές χρέους  αλλά και τα γενικότερα προβλήματα του τραπεζικού τους τομέα. Παράλληλα η «διαθεσιμότητα χρηματοπιστωτικών πόρων» σε παγκόσμιο επίπεδο  εξαρτάται κατά κύριο λόγο από την ασκούμενη νομισματική πολιτική της αμερικανικής Fed ως κατόχου του παγκοσμίου νομίσματος , του δολαρίου.

Η έντονα διευκολυντική – επεκτατική νομισματική την οποία ακολούθησε η ομοσπονδιακή τράπεζα των ΗΠΑ, ολόκληρη την τελευταία δεκαετία  επέτρεψε την αύξηση της ποσότητας των δολαρίων , την μείωση των δολαριακών αποδόσεων και την σχετική μείωση της αξίας του αμερικανικού νομίσματος.

Όμως  η κατανομή των συγκεκριμένων πόρων  στις οικονομικές περιφέρειες,  γίνεται από το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα . Η απόλυτη ελευθερία στην κίνηση κεφαλαίων, πάσης φύσεως, έχει συμβάλλει σε αυτήν την τρομακτική εξάπλωση του  όγκου των κεφαλαίων προς στις αναδυόμενες αγορές . Υπολογίζονται περίπου σε 9 τρις δολάρια τα ομόλογα των αναδυομένων αγορών τα οποία τώρα εκποιούνται.
Ο βασικός παράγοντας κινδύνου όλων αυτών των χρηματοπιστωτικών τοποθετήσεων είναι η πιθανή υποτίμηση του εγχωρίου νομίσματος έναντι του δολαρίου. Από τη στιγμή κατά την οποία η FED ανακοίνωσε την πρόθεσή της να περιορίσει δραστικά την νομισματική πολιτική της «ποσοτικής  διευκόλυνσης» η ανατίμηση του δολαρίου προεξοφλείται  από τις χρηματοπιστωτικές αγορές με αποτέλεσμα τα κεφάλαια τα οποία είναι τοποθετημένα σε χρηματοπιστωτικά εργαλεία των αναδυομένων χωρών (κυρίως ομόλογα) σε εγχώριο νόμισμα εγκαταλείπουν τις συγκεκριμένες χώρες πωλώντας τα χρηματοπιστωτικά εργαλεία που κατείχαν.

Αυτό αυξάνει την προσφορά εγχωρίου νομίσματος μειώνοντας την αξία του έναντι του δολαρίου του οποίου η ζήτηση αυξάνει και συνεπώς και η αξία του σε σχέση με τα εγχώρια νομίσματα.

Η διαφαινόμενη κρίση των αναδυομένων οικονομιών ακολουθεί την κρίση χρέους της ΕΕ , την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, την κρίση των εταιρειών e-com του 2000, τις συναλλαγματικές κρίσεις της Ρωσίας (1998) , των χωρών της ΝΑ. Ασίας , τις κρίσεις χρέους του Μεξικού (1994) κτλ1. Όπως απορρέει από τα πραγματολογικά στοιχεία βρισκόμαστε αντιμέτωποι με αλλεπάλληλες κρίσεις , η οποίες εκδηλώνονται όλο και πιο σύντομα η μια από την άλλη και με μεγαλύτερη ένταση.