Κλεοπάτρα Κοντονίκα

Πλην όμως, απαιτείται να διευκρινισθούν ορισμένες λεπτομέρειες, ιδίως προς την κυβέρνηση, η οποία την ανάγκη φιλοτιμία ποιούσα και υπό τις πιεστικές απαιτήσεις της τρόικας και των ευρωπαϊκών οργάνων, ενέταξε στο Πολυνομοσχέδιο το άρθρο για τον τρόπο ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών.

Ο ΣΥΡΙΖΑ υποστηρίζει ότι το δημόσιο –δια μέσου του ανεξάρτητου ΤΧΣ- διέθεσε κεφάλαια 50 δισεκατομμυρίων ευρώ που προέρχονται από τα δάνεια, τα οποία αποπληρώνουν οι φορολογούμενοι, για να διατηρηθούν οι ελληνικές τράπεζες εν ζωή. Αληθές είναι αυτό. Το δημόσιο δέσμευσε 50 δισ. ευρώ και τα διέθεσε στις τράπεζες. Οι επιπτώσεις είναι γνωστές. Οι παλαιοί μέτοχοι οι οποίοι είχαν στο παρελθόν διαθέσει τα δικά τους χρήματα στις τράπεζες, εν μια νυκτί τα έχασαν χάνοντας βεβαίως και τον έλεγχο των τραπεζών, που πέρασε στο ΤΧΣ. Υπό το πρίσμα αυτό, ο ΣΥΡΙΖΑ υποστηρίζει ότι εφόσον τα 50 δισ. ευρώ τα αποπληρώνει ο έλληνας φορολογούμενος, θα πρέπει να έχει βαρύνοντα λόγο στις αποφάσεις για τον τρόπο επανιδιωτικοποίησης των τραπεζών και κυρίως για την τιμή στην οποία ο έλεγχος των τραπεζών θα αλλάξει χέρια. Λέει ο ΣΥΡΙΖΑ, «αφού εμείς (οι φορολογούμενοι) βάλαμε τα χρήματα, γιατί πρέπει να δώσουμε αυτό το περιουσιακό στοιχείο «τσάμπα» σε μεγαλοεπενδυτές; Να πληρώσουν και οι μεγαλοεπενδυτές, όσα τουλάχιστον πληρώσαμε «εμείς» ώστε αν μη τι άλλο και αν δεν βγάλουμε κέρδος, να μην υποστούμε ζημία. Απλός και σαφής ο συλλογισμός.

Η κυβέρνηση από την άλλη, η οποία έχει και το μαχαίρι και το πεπόνι, έφερε το περιβόητο άρθρο στο Πολυνομοσχέδιο και …καθάρισε. Παρακολουθώντας επί εβδομάδες τις δημόσιες συζητήσεις και αντιπαραθέσεις μεταξύ κυβερνητικών στελεχών με στελέχη της αντιπολίτευσης, δεν κατάφερα να εντοπίσω ούτε έναν βουλευτή, υπουργό, στέλεχος της κυβερνητικής πλειοψηφίας, να εξηγεί το σκεπτικό της κυβέρνησης, να διατυπώνει έναν αντίλογο προς τον ΣΥΡΙΖΑ, για τον τρόπο που νομοθέτησε, για τους σκοπούς και τις επιδιώξεις της, για το δημόσιο συμφέρον, για τις προοπτικές της οικονομίας, για τη λειτουργία της αγοράς και για το ρόλο του τραπεζικού συστήματος στην ανάπτυξη.

Η συζήτηση αναλώθηκε –κι αυτή σε δημοσιογραφικό επίπεδο- για την απαίτηση των μελών του Γενικού Συμβουλίου του ΤΧΣ να καλυφθούν έναντι μελλοντικών ποινικών κινδύνων.

Απούσα η κυβέρνηση από την ουσία της συζήτησης και τούτο αυτομάτως χαρακτηρίζει ως ενοχική τη συμπεριφορά της. Πίσω δε από την απλοϊκή εξήγηση ότι πρόκειται για τεχνοκρατικά και εξαιρετικά εξειδικευμένα ζητήματα που δεν τα καταλαβαίνει ο κόσμος, κρύφτηκαν μέχρι κι οι τεχνοκράτες.

Απλοϊκά λοιπόν, ας επιχειρήσουμε τουλάχιστον μια απλή καταγραφή των πραγμάτων.
Γιατί χρειάστηκε οι ελληνικές τράπεζες να ανακεφαλαιοποιηθούν και πώς οι παλαιοί μέτοχοι έχασαν τον έλεγχο των τραπεζών;

Οι τράπεζες διέθεταν κεφάλαια τοποθετημένα σε ομόλογα του ελληνικού δημοσίου ύψους 48 και πλέον δισεκατομμυρίων ευρώ. Συνεπώς οι τράπεζες διέθεταν επαρκή κεφάλαια και αυτό δεν αμφισβητείται.

Στο όνομα του δημοσίου συμφέροντος, η κυβέρνηση επί υπουργού Οικονομικών κ. Ευάγγελου Βενιζέλου, έλαβε τη «γενναία» απόφαση του PSI, δηλαδή του κουρέματος, της ελάφρυνσης (όπως θέλετε πείτε το) του δημοσίου χρέους. Δεν είναι της παρούσης να αναλύσουμε πώς έφτασαν οι τράπεζες να συγκεντρώσουν τόσο μεγάλο κεφαλαιακό απόθεμα σε ομόλογα δημοσίου, ούτε τον ρόλο της κυβέρνησης στη συγκέντρωση αυτή, εκείνη την περίοδο. Ενδεχομένως πίσω απ’ το ερώτημα αυτό υποκρύπτεται και η απροθυμία της σημερινής συν-κυβέρνησης να εξηγήσει πώς έχουν τα πράγματα.

Η ουσία είναι ότι οι τράπεζες διέθεταν κεφάλαια 48 δις ευρώ τα οποία το δημόσιο εφόσον ήταν ο εκδότης των ομολόγων τα χρωστούσε στις τράπεζες. Μετά το PSI, το ελληνικό δημόσιο «εισέπραξε» από τις τράπεζες τα 35 δισ. ευρώ και τα διέγραψε, δηλαδή υπό μία έννοια αποπλήρωσε χρέος.

Αυτή η διαγραφή δημιούργησε στις τράπεζες ένα αντίστοιχο κεφαλαιακό κενό. Στην ελεύθερη αγορά, οι επιχειρήσεις όταν χρειάζονται κεφάλαια απευθύνονται στους μετόχους τους εξηγώντας τους λόγους για τους οποίους χρειάζονται νέα κεφάλαια κι αυτοί καλούνται να τα καλύψουν. Παλαιότερα, οι μέτοχοι των επιχειρήσεων και των τραπεζών κατέβαλαν πολλά δισεκατομμύρια ευρώ για να χρηματοδοτήσουν επενδύσεις και αναπτυξιακές στρατηγικές των επιχειρήσεων.

Στην περίπτωση των τραπεζών μετά το PSI είναι κατανοητό πως οι μέτοχοί τους δεν θα μπορούσαν σε ένα μήνα να καλύψουν τα 35 δις ευρώ που είχε εισπράξει το Δημόσιο για να μπορέσει να διαγράψει χρέος.

‘Ετσι δημιουργήθηκε το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας στο οποίο εκτός από το ελληνικό δημόσιο, έχουν λόγο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και υπόκειται στον έλεγχο της τρόικας.

Το ΤΧΣ «προικοδοτήθηκε» από τα δάνεια που έλαβε το δημόσιο με το ποσό των 50 δισ. ευρώ.
Το δημόσιο «εισέπραξε» από τις τράπεζες 35 δισ. ευρώ και έχει διαθέσει ήδη στις τράπεζες τα 40 δισ. ευρώ (από τα 50) για την ανακεφαλαιοποίησή τους.

Το ΤΧΣ απέκτησε τις μετοχές των τραπεζών μέσω της διαδικασίας αυξήσεων μετοχικού κεφαλαίου σε τιμές που είναι γνωστές. Με βάση τις χρηματιστηριακές τιμές των τραπεζών, το ΤΧΣ διαθέτει σήμερα ένα περιουσιακό στοιχείο χρηματιστηριακής αξίας 21 δισ. ευρώ. Δηλαδή υπολείπεται των κεφαλαίων που τοποθετήθηκαν ένα ποσό ύψους 19 δισ. ευρώ. Όμως δεν μπορεί να παραγνωρισθεί το γεγονός ότι το «καθαρό» κεφάλαιο που τοποθετήθηκε είναι 5 δισ. ευρώ αν ληφθεί υπόψη ότι τα 35 δισ. τα καρπώθηκε το ελληνικό δημόσιο διαγράφοντας μ’ αυτά το ισόποσο σε χρέος.

Η συζήτηση για την ανακεφαλαιοποίηση σήμερα αφορά βεβαίως και τις συνέπειες που είχε στις τράπεζες η διάρκεια της ύφεσης που εκτόξευσε τα κόκκινα δάνεια και διόγκωσε τις ζημίες των τραπεζών, εξ ού και απαιτούνται νέα κεφάλαια. Πρέπει λοιπόν να αποφασίσουμε, ποιος θα βάλει αυτά τα νέα 6 δισεκατομμύρια που απαιτούνται; Πάλι ο φορολογούμενος; Αυτό είναι ένα ερώτημα προς τον ΣΥΡΙΖΑ. Και με τη σειρά της η Αξιωματική Αντιπολίτευση επιστρέφει το δικό της ερώτημα: Με το «ξεπούλημα» επιχειρείτε να υφαρπάξετε ένα περιουσιακό στοιχείο από τον φορολογούμενο και να το χαρίσετε στους έλληνες και ξένους κεφαλαιούχους.
Να εξηγήσουμε ότι τα συγκεκριμένα περιουσιακά στοιχεία αποτιμώνται μέσω του Χρηματιστηρίου και στο άθροισμά τους αποδίδουν ήδη αξίες.

Να θυμίσουμε επίσης ότι στη μελέτη του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου για τη βιωσιμότητα του χρέους, από τα 50 δισ. ευρώ που διατέθηκαν για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, έχει προϋπολογισθεί/προβλεφθεί η επανείσπραξη μόλις 16 – 17 δισ. ευρώ, κάτι που ουδέποτε εξηγήθηκε επαρκώς, το αντίθετο μάλιστα, μάλλον αποσιωπήθηκε.

Ας σημειωθεί επίσης ότι οι παλαιοί μέτοχοι των τραπεζών, αυτοί που έχασαν τις μετοχές και τα κεφάλαιά τους, εκλήθησαν να αποδείξουν εμπράκτως ότι προτίθενται σταδιακά να επανατοποθετήσουν κεφάλαια στις τράπεζες, αρχής γενομένης από την αρχική αύξηση, αυτή του ΤΧΣ, στην οποία οι παλαιοί ή νέοι ιδιώτες μέτοχοι κάλυψαν το 10% του συνόλου της αύξησης κεφαλαίου.

Συνεπώς, η «αλήθεια» μπορεί να είναι εξ ορισμού μία, έχει όμως πολλές αναγνώσεις. Δεν είναι ούτε άσπρη, ούτε μαύρη. Ούτε μπορεί να ερμηνευθεί μόνο από δεξιά προς τα αριστερά ή από αριστερά προς τα δεξιά.

Κατόπιν αυτών, ποιός θα εξηγήσει πώς πρέπει να προσδιορισθεί η «εύλογη» τιμή για τις νέες αυξήσεις κεφαλαίου των τραπεζών;

Και επίσης να ξεκαθαρίσουμε ποιο είναι το ζητούμενο. Ο κρατισμός από τον οποίο έχουμε πικράν πείραν ή η παντελώς ελεύθερη και αυτορυθμιζόμενη αγορά από την οποία επίσης έχουμε ανάλογη πείρα;

Κάπου στη μέση βρίσκεται, η πραγματικότητα. Δεν εξυπηρετεί την οικονομία ένα απολύτως ελεγχόμενο κρατικό τραπεζικό σύστημα όπως δεν εξυπηρετεί τον φορολογούμενο ένα παντελώς ανεξέλεγκτο τραπεζικό σύστημα.

Τα υπόλοιπα είναι πολιτικάντικα και αμφίβολης αποτελεσματικότητας επικοινωνιακά τρυκ.