Γρ. Νικολόπουλος

Είναι κάτι που το επιθυμούν διακαώς τόσο οι δανειστές όσο και η ελληνική κυβέρνηση. Οι ξένοι το θέλουν για να πάψουν σταδιακά να μας δανείζουν με επιτόκια χαμηλά, χαμηλότερα από αυτά με τα οποία δανείζονται κάποιες από τις ευρωπαϊκές χώρες. Θέλουν επίσης να βγούμε στις αγορές επειδή τους είναι πολύ δύσκολο να ξαναπεράσουν από τα Κοινοβούλιά τους νέο πρόγραμμα δανεισμού της Ελλάδας. Οι ψηφοφόροι τους αντιδρούν διότι και οι ίδιοι ζορίζονται πολύ. Η ελληνική κυβέρνηση θέλει να βγάλει τη χώρα στις αγορές για να πει ότι πέτυχε κάτι. Οτι αποκαταστάθηκε η εμπιστοσύνη των αγορών στην Ελλάδα. Θέλει επίσης να βγούμε στις αγορές ελπίζοντας ότι θα δανείζεται χωρίς να εξαναγκάζεται σε μεταρρυθμίσεις. Πλάνη βέβαια μεγάλη.

Αν το δει κανείς στεγνά και μόνο με βάση τους αριθμούς, ο δανεισμός από τις αγορές δεν μας συμφέρει. Από τις αγορές αν τα καταφέρουμε θα δανειστούμε με ένα επιτόκιο 4%-5%. Από τους εταίρους δανειζόμαστε έναντι μεταρρυθμίσεων με επιτόκιο χαμηλότερο από 1%. Οι αγορές ποτέ δεν θα μας δανείσουν τόσο φθηνά. Βέβαια από τις αγορές, -αν τα καταφέρουμε,- θα πάρουμε μικροποσά, οπότε το κόστος δεν θα μας επιβαρύνει πολύ. Ωστόσο, η έξοδος στις αγορές -ανεξαρτήτως του γιατί τη θέλει η κυβέρνηση- θα μας κάνει πολύ καλό.

Πρώτον, θα δούμε αν κάποιοι δέχονται να μας δανείσουν. Δεύτερον, θα διαπιστώσουμε με τι επιτόκιο δέχονται να μας δανείσουν. Τρίτον, ίσως καταλάβουμε ότι οι «κακοί» εταίροι μάς δάνειζαν πολύ φθηνά. Τέταρτον, ίσως αντιληφθούμε ότι καλύτερα να μας δανείζουν έναντι μεταρρυθμίσεων αντί έναντι τόκων.

Πέραν αυτών, όμως, η έξοδος της Ελλάδας στις αγορές είναι αναγκαία διότι θα πρέπει σταδιακά να καταφέρουμε να σταθούμε πάλι στα πόδια μας χωρίς τη βοήθεια των εταίρων και της τρόικας. Και αυτός είναι ένας καλός τρόπος να το μάθουμε.

Καταρχήν το να βγεις στις αγορές και να δανειστείς εφάπαξ δεν έχει απολύτως κανένα νόημα. Αυτό που έχει αξία και αντικατοπτρίζει τις πραγματικές δυνατότητες μιας χώρας είναι η συστηματική προσφυγή στις αγορές, π.χ. κάθε μήνα. Εφόσον αυτό συμβαίνει συχνά, οι διακυμάνσεις των επιτοκίων δανεισμού δείχνουν και το αν η χώρα πηγαίνει καλύτερα ή χειρότερα.

Εφόσον η κυβέρνηση θέλει να βγει στις αγορές για δανεικά, θα πάρει στην αρχή ένα «τσουχτερό» επιτόκιο. Αν, όμως, μετά από τρεις, τέσσερις ή έξι μήνες το επιτόκιο έχει κατέβει, τότε αυτό είναι ένα δείγμα ότι η χώρα βελτιώνεται. Για να συμβεί αυτό θα πρέπει βέβαια η κυβέρνηση να εφαρμόζει όλες τις μεταρρυθμίσεις που της ζητάνε και τώρα οι εταίροι. Θα πρέπει να κάνει μια-δυο εμβληματικές αποκρατικοποιήσεις, όπως πολύ σωστά υπέδειξε ο Στουρνάρας, θα πρέπει να κλείσει την τρίτη αξιολόγηση στην ώρα της, θα πρέπει να εφαρμόσει όλες τις μεταρρυθμίσεις που ψήφισε μέχρι σήμερα και να υλοποιήσει όλες τις εναπομένουσες. Αν δεν τα κάνει αυτά, οι αγορές θα κλείσουν πάλι για την Ελλάδα και θα αναζητάμε νέα μνημόνια, πολύ χειρότερα από αυτά που γνωρίζουμε μέχρι σήμερα. Και όταν λέμε ότι θα κλείσουν οι αγορές, εννοούμε ότι θα ζητάνε ολοένα ακριβότερα επιτόκια για να μας δανείσουν και θα δείχνουν απροθυμία.

Είμαστε έτοιμοι να βγούμε στις αγορές για δανεικά; Ποιος ξέρει; Ουδείς. Αν η κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να προχωρήσει όλες τις μεταρρυθμίσεις, τότε καλά θα κάνει να το προσπαθήσει. Αν δεν είναι έτοιμη και θεωρεί ότι θα αρχίσει πάλι τις ψευτοδιαπραγματεύσεις με τους εταίρους για να αποφύγει μεταρρυθμίσεις, καλύτερα να μην το δοκιμάσει καθόλου.

Οι αγορές, σε αντίθεση με τον Σόιμπλε, τον Γιούνκερ, τη Μέρκελ και τον Μοσκοβισί, δεν θέλουν καθόλου να μας «σώσουν». Οι αγορές δεν έχουν πολιτικές σκοπιμότητες, δεν έχουν καμία πρεμούρα να κρατήσουν ενωμένη την Ευρώπη, δεν έχουν κανέναν λόγο να στηρίξουν την άλφα ή τη βήτα ελληνική κυβέρνηση. Οι αγορές βλέπουν την πολιτική που ακολουθεί η κυβέρνηση και κρίνουν ψυχρά. Αν τους αρέσει, δανείζουν, αν δεν τους αρέσει, δεν δανείζουν. Αν θεωρούν ότι αυξάνεται ο κίνδυνος της χώρας, αυξάνουν το επιτόκιο δανεισμού μας και αν θεωρήσουν ότι περιορίζεται ο κίνδυνος, μειώνουν το επιτόκιο. 

Δεν εντυπωσιάζονται από παπαρολογίες τύπου Βαρουφάκη, ούτε από τα αγγλικά του Τσακαλώτου, ούτε από το αν ο Τσίπρας φοράει ή όχι γραβάτα. Οι αγορές δεν μπαίνουν καν σε συζήτηση. Βλέπουν και πράττουν κι εκεί αρχίζει και τελειώνει το παραμύθι. Δεν διαπραγματεύονται, δεν δίνουν παρατάσεις, δεν δίνουν εύσημα στους υπουργούς, ούτε στον ελληνικό λαό για τις θυσίες του. Το μόνο που κάνουν οι αγορές είναι ότι θα βαράνε τα νταούλια και η Ελλάδα θα χορεύει. Οπως ακριβώς είχε πει ο Τσίπρας, μόνο η ορχήστρα και οι χορευτές αλλάζουν.