Γιώργος Κυριακός

Ο κορωνοϊός έχει επανακάμψει πολύ δυναμικά, και μερικές χώρες στην Ευρώπη, όπως η Αγγλία και η Γαλλία, έχουν αναγκαστεί να λάβουν σκληρά μέτρα προτάσσοντας την υγεία πάνω από την οικονομία. Φυσικά η μέχρι τώρα εμπειρία λέει ότι τέτοιο δίλημμα δεν υπάρχει, καθώς οικονομία χωρίς υγεία απλά δεν μπορεί να αναπτυχθεί. Ολος ο κόσμος περιμένει εναγωνίως την ανακάλυψη του εμβολίου για να μπορέσει να επιστρέψει στην όποια κανονικότητα όταν οι νέες συνθήκες το επιτρέψουν.

Ο Οκτώβριος και ο Νοέμβριος είναι οι μήνες όπου το υπουργείο Οικονομικών ετοιμάζει τον Προϋπολογισμό της χώρας, και ιστορικά η υπερψήφισή του στη Βουλή αποτελεί και την κατάθεση ψήφου εμπιστοσύνης. Ο Προϋπολογισμός του 2020 υπερψηφίστηκε στις 18 Δεκεμβρίου του 2019 με σύνολο 158 ψήφων. Ας σκεφτούμε μια εταιρεία όπου στη γενική συνέλευση ο προϋπολογισμός θα ψηφιζόταν από το 53% των μετόχων. Θα ήταν πολύ δύσκολη η υλοποίησή του. Σήμερα ζούμε πολύ δύσκολες στιγμές. Η οικονομία μας, μαζί με τα οικονομικά του καθενός μας, υφίσταται μεγάλες πιέσεις. Ηδη διαβάζουμε ότι οι αναβολές στην καταβολή φορολογικών υποχρεώσεων, όπως του ΕΝΦΙΑ, είχαν ως αποτέλεσμα τα έσοδα του Σεπτεμβρίου να εμφανίζονται σημαντικά μειωμένα σε σχέση με τον στόχο που είχε τεθεί προ της πανδημίας. Συγκεκριμένα, τα φορολογικά έσοδα έφτασαν στα 3.942 εκατ. ευρώ και ήταν μειωμένα σε σχέση με τον προ πανδημίας στόχο κατά 1.904 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων ποσό της τάξεως των 1.600 εκατ. ευρώ εκτιμάται ότι οφείλεται σε αναβολές φορολογικών υποχρεώσεων (αναβολή πρώτης δόσης ΕΝΦΙΑ για τέλη Οκτωβρίου, μείωση προκαταβολής φόρου εισοδήματος νομικών προσώπων που έχουν πληγεί από τον COVID-19, περισσότερες δόσεις για τον φόρο εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων). Πολλοί κλάδοι, όπως ο τουρισμός και η εστίαση, έχουν καταγράψει πτώση που ποτέ δεν μπορούσαμε να φανταστούμε. Η χώρα μας λαμβάνει ψήφο εμπιστοσύνης από τις αγορές δανειζόμενη με επιτόκια που βρίσκονται σε ιστορικά χαμηλό ποσοστό. Ο Προϋπολογισμός του 2021 είναι ίσως ο πιο δύσκολος και αβέβαιος προϋπολογισμός που έχει σχεδιαστεί ποτέ. Αλλά και ο πιο κρίσιμος. Το μέλλον μας θα εξαρτηθεί κατά μεγάλο ποσοστό από τη δυνατότητά μας να τον υλοποιήσουμε, και μέσα σε αυτές τις πολύ δύσκολες συγκυρίες να εδραιώσουμε την αξιοπιστία μας ως χώρα προτείνοντας και αξιολογώντας τις υπάρχουσες συνθήκες.

Μελέτησα με ιδιαίτερη προσοχή το προσχέδιο που κατατέθηκε στη Διαρκή Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων της Βουλής των Ελλήνων. Προσωπικά, είμαι αισιόδοξος άνθρωπος και πάντα θέλω να βλέπω το ποτήρι μισογεμάτο. Θέλω πολύ να πετύχουμε ως χώρα το άριστο, αλλά από την άλλη δεν θα ήθελα ποτέ να θέσουμε στόχους οι οποίοι είναι τόσο υψηλοί που είναι σχεδόν αδύνατον να επιτευχθούν. Θέλω, λοιπόν, να αναφερθώ σε μερικά σημεία που, κατά τη γνώμη μου, πρέπει να συζητηθούν και να αξιολογηθούν από όλες τις πλευρές, για να καταλήξουμε σε μια κοινά αποδεκτή πρόταση, με υπερψήφιση από όσο το δυνατόν περισσότερους βουλευτές και κόμματα.

Ξεκινάω από τη θεώρηση ότι ένας καλός προϋπολογισμός αποτελεί τη ραχοκοκαλιά της οικονομίας και βασίζεται σε τεχνοκρατικές παραδοχές και όχι σε επιθυμίες της εκάστοτε κυβέρνησης. Αποτελεί ένα συνολικό πλάνο και όχι πολλές μικρές προτάσεις, καταδεικνύει προτεραιότητες της κυβέρνησης, ενσωματώνει προτάσεις από την αντιπολίτευση και τους θεσμικούς φορείς, προσθέτει αξιοπιστία και εμπιστοσύνη (εντός και εκτός χώρας) μέσω σωστής υλοποίησης και παρέχει ασφάλεια στον πολίτη.

Το συγκεκριμένο εξαιρετικά φιλόδοξο προσχέδιο, που προβλέπει για το 2021 αύξηση του ΑΕΠ γύρω στο 7,5%, στηρίζεται σε σύνολο αβέβαιων παραδοχών, όπως μείωση ΑΕΠ 8,2% για το 2020, μεγάλη και άμεση δυνατότητα απορρόφησης πόρων του πλάνου Πισσαρίδη, μεγάλη αύξηση τουρισμού με πρόβλεψη 60% των επιπέδων του 2019, ήτοι τουλάχιστον τριπλασιασμό έναντι του 2020. Ο Προϋπολογισμός προϋποθέτει τη δυνατότητα νοικοκυριών να καλύψουν φορολογικές υποχρεώσεις (άμεσοι και έμμεσοι φόροι), οι οποίες προϋπολογίζονται στα 49,5 δισ. έναντι 44,5 δισ. το 2020. Προβλέπεται, λοιπόν, αύξηση φόρων 11%, όταν -πολύ αισιόδοξα- προβλέπεται αύξηση του ΑΕΠ κατά 7,5%. Ταυτόχρονα, οι έμμεσοι φόροι θα είναι σε απόλυτα νούμερα διπλάσιοι των άμεσων φόρων, με όποια συνέπεια θα έχει αυτό στους μικρομεσαίους συμπολίτες μας. Ακόμη, η πρόβλεψη για αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης 5,8% το 2021, όταν το 2020 είχαμε πτώση 6%, είναι υπερβολικά αισιόδοξη αν λάβουμε υπόψη ότι η φορολογία θα αυξηθεί επηρεάζοντας το διαθέσιμο εισόδημα του καθενός. Στον τομέα της ανεργίας προβλέπεται μείωση κατά 2 μονάδες, στο 16,5% από 18,6%, που είναι η πρόβλεψη για φέτος. Σε αυτό τον ιδιαίτερο κρίσιμο τομέα θα πρότεινα ο στόχος μείωσης να είναι πολύ πιο επιθετικός και να σχεδιαστεί ένα εθνικό σχέδιο καταπολέμησης της ανεργίας με συμμετοχή όλων των θεσμικών παραγόντων. Το προσχέδιο του Προϋπολογισμού θα ήθελα να έχει ξεκάθαρο αναπτυξιακό χαρακτήρα, με ιδιαίτερη αναφορά στους νέους, στις νέες επιχειρήσεις, στο brain gain, στην αγροτική παραγωγή, στη μεταποίηση, στην Περιφέρεια, στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, στον πολιτισμό. Με σαφείς προτεραιότητες, επενδύσεις και δράσεις σε τομείς που απασχολούν την καθημερινότητα του πολίτη: στην παιδεία, στην υγεία, στην ασφάλιση, στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς.

Οταν θα συζητάμε τον Προϋπολογισμό του 2022 θέλω να ελπίζω ότι η μεγάλη περιπέτεια της ανθρωπότητας και της χώρας μας με τον κορωνοϊό θα έχει πλέον τελειώσει. Μέχρι τότε έχουμε καθήκον να σχεδιάσουμε και να υλοποιήσουμε έναν Προϋπολογισμό για το 2021 που θα μας οδηγήσει σε ασφαλή νερά. Ας ακουστούν και αξιολογηθούν οι γνώμες όλων. Για το καλό όλων.