Γ. Χ. Παπαγεωργίου

Παρά τις μεγαλόστομες εξαγγελίες, σχεδόν από όλες τις πολιτικές δυνάμεις, για μεγάλες αλλαγές που θα μεταμορφώσουν την ελληνική οικονομία και θα οδηγήσουν σε ένα άλλο παραγωγικό υπόδειγμα, φάνηκε και από τη συζήτηση του νέου προϋπολογισμού ότι κινούμαστε γύρω από τα ίδια.

Μια συζήτηση, όπως όλες των τελευταίων δεκαετιών, που αντανακλά μια κρατικοκρατούμενη οικονομία, όπου το κυρίαρχο ζήτημα είναι πώς θα μοιραστούν οι λιγοστοί πόροι.
«Εμείς δίνουμε περισσότερα», λέει ο ένας, «αδικείτε τους πολλούς», λένε οι άλλοι.

Κάποιες ελαφρύνσεις γίνονται πράγματι, αλλά είναι μικρές και πάντως κινούνται πάνω στο γνωστό φορολογικό μοτίβο. Δεν αλλάζουν οι όροι, ούτε δημιουργούνται προϋποθέσεις για να κινητοποιηθούν κεφάλαια σε επενδύσεις και νέες παραγωγικές δραστηριότητες.

Το κατά κεφαλήν πραγματικό εισόδημα στην Ελλάδα υποχώρησε στο 68,1% του μέσου όρου της Ε.Ε., από 94% που ήταν προ κρίσης. Πέσαμε πιο χαμηλά και από το 1995, όταν το μέσο κατά κεφαλήν ΑΕΠ (η αξία όλων όσα παράγουμε) στην Ελλάδα ήταν στο 85% του μέσου όρου της Ε.Ε.

Με λίγα λόγια, όλο το οικονομικό έδαφος και το βιοτικό επίπεδο που είχαν κατακτηθεί τη δεκαετία του 1990 και του 2000 χάθηκαν στη διάρκεια της κρίσης και επιστρέψαμε στα επίπεδα που υπήρχαν 25 χρόνια πριν.

Αυτό απεικονίζεται και στην ατομική κατανάλωση, η οποία έχει πέσει στο 76,3% της Ε.Ε. το 2018, από 104,4% που ήταν 10 χρόνια πριν.

Τα στοιχεία και οι υπολογισμοί (πηγή Eurobank Research) δείχνουν ότι για να επανέλθει το 2028 το βιοτικό επίπεδο στα επίπεδα προ κρίσης θα πρέπει η οικονομία να μεγαλώνει ετησίως (αύξηση ΑΕΠ) με ρυθμό 3,3 ποσοστιαίων μονάδων παραπάνω απ’ ό,τι ο μέσος όρος της Ε.Ε. Για το 2020 που η πρόβλεψη για ανάπτυξη στην Ε.Ε. είναι 1,2%, ο πήχης για την Ελλάδα θα ήταν στο 4,5%. Εάν βάλουμε το όριο αποκατάστασης του βιοτικού επιπέδου στο 2033, δηλαδή σε 14 χρόνια από σήμερα, θα έπρεπε να ξεπερνάμε την ανάπτυξη της Ε.Ε. κατά 2,2 ποσοστιαίες μονάδες, που για το 2020 θα απαιτούσε ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ 3,4%.

Είναι σαφές ότι όλα αυτά είναι αρκετά μακριά από τους στόχους του ελληνικού προϋπολογισμού (2,8%) και ακόμα πιο κάτω από όλες σχεδόν τις προβλέψεις που είναι χαμηλότερες (2-2,2%) και δείχνουν μια οικονομία που ανακάμπτει, χωρίς να απογειώνεται.

Το κλειδί της υπόθεσης είναι οι επενδύσεις, αλλά και εκεί η Ελλάδα υστερεί σημαντικά. Βρίσκεται στην προτελευταία θέση των «28» της Ε.Ε. σε ό,τι αφορά τις κατά κεφαλήν επενδύσεις (κάτω από εμάς είναι μόνο η Βουλγαρία).

Και παρά τη ρητορική ότι η προσέλκυση επενδύσεων αποτελεί εθνικό στόχο, το κρίσιμο ερώτημα είναι: ποιος θα κάνει επενδύσεις σε μια χώρα όπου τα εισοδήματα, η αγοραστική δύναμη και η ιδιωτική κατανάλωση παραμένουν καθηλωμένα; Τι θα παράγει και σε ποιον θα το πουλάει αφού οι καταναλωτές δεν μπορούν να αγοράζουν; Εκτός κι αν πλέον έχουμε στόχο να παραμείνουμε χώρα χαμηλών αμοιβών και εισοδημάτων, όπου θα δουλεύει ο τουρισμός που απευθύνεται σε πλουσιότερους ημών επισκέπτες και όποιοι ξένοι κάνουν επενδύσεις θα παράγουν προϊόντα τα οποία θα εξάγουν σε πλουσιότερες χώρες.