Δημήτρης Παγαδάκης

Με το πλάνο μιας σβούρας που γυρίζει ακατάπαυστα πέφτουν οι τίτλοι τέλους της ταινίας «Inception», προκαλώντας εικασίες αν η τελική σκηνή αφορά την πραγματικότητα ή είναι ένα ακόμη όνειρο. Κάπως έτσι και η Ελλάδα περιστρεφόταν γύρω από τον άξονα μιας αέναης πτώχευσης επί έναν αιώνα. Ενδιάμεσα διένυσε πολέμους και περιόδους ειρήνης, θριάμβους και πανωλεθρίες, επεκτάσεις και ακρωτηριασμούς, διχασμούς και συμφιλιώσεις. Η κίνηση που την κρατούσε γερμένη, αλλά χωρίς να πέφτει, συνοψιζόταν σε ένα μίγμα αντίρροπων δυνάμεων. Καταστροφών και δημιουργίας, θυσιών και αναδιπλώσεων, απαισιοδοξίας και ελπίδας. Σήμερα όμως, κάπου ανάμεσα στη γυροσκοπική μετάπτωση των φυσικών και στο «Η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει» των εμβατηρίων, η χώρα μάλλον ονειρεύεται ότι περιστρεφόμενη «ξανά προς τη δόξα τραβά». Μάταιες ονειρώξεις. Γιατί οι τριβές ολίσθησης των επιφανειών την ταλαντώνουν αβέβαιη και παραπαίουσα. Και, δυστυχώς, η σκληρή πραγματικότητα την έχει ήδη παραδώσει προς κατεδάφιση στον παραλυτικό φόβο ενός απελπιστικά αδρανούς παρόντος.

Χρεωμένη και αποσαθρωμένη, η Ελλάδα παραπέμπει σε φόντο πολέμου. Οι οικονομικοί δείκτες το μαρτυρούν. Οι αριθμοί των ανέργων, των πτωχευμένων επιχειρήσεων και των εξουθενωμένων νοικοκυριών το δηλώνουν καθημερινά. Παράλληλα η διογκούμενη βία, ο πολλαπλασιασμός των αυτοχειριών, η αμφισβήτηση και η απώλεια μακρόχρονων κατακτήσεων, η ταχύτατη περιθωριοποίηση και ο αποκλεισμός δυναμικών ομάδων του πληθυσμού απειλούν με ρήξη τον κοινωνικό ιστό, σκηνικό που δοκιμάζει τους θεσμούς, υπονομεύει τις βάσεις της δημοκρατίας και συγκρίνεται αναλογικά με ακραία διχαστικές περιόδους του παρελθόντος. Σε αυτό το περιβάλλον από τις κάλπες δύσκολα θα εξαχθούν αναστάσιμα θαύματα. Ωστόσο, μπορεί τα αποτελέσματα να είναι θεραπευτικά. Να στοχεύσουν στην ίαση της τραυματισμένης κοινωνικής συνοχής, στην ανακούφιση από τη φτώχεια, στην ανάπλαση του κράτους, στη σταδιακή αναγέννηση του παραγωγικού δυναμικού. Και φυσικά στη μέριμνα υπέρ της δημοκρατίας και στη φροντίδα προστασίας της εθνικής κυριαρχίας. Μόνη προϋπόθεση, η αλλαγή πολιτικής κουλτούρας.

Στις παρούσες μίζερες συνθήκες κανένας πρώην «μαρμαρωμένος» που ονειρεύτηκε αυτοδυναμίες ούτε κανείς «άρτι μετατοπισμένος» που αντιλήφθηκε το πρήξιμό του ως μεγαλειώδη γιγαντισμό μπορεί να εγγυηθεί αυτόνομα μια κυβέρνηση πειθούς και έμπνευσης αν δεν υπερβεί τα κομματικά ή και τα ιδεολογικά του όρια. Η χώρα χρειάζεται ικανούς διαπραγματευτές υπό τις κοινές επιδιώξεις ενός αξιόπιστου εθνικού σχεδίου. Πάνω απ’ όλα, όμως, έχει ανάγκη από χρόνο. Και αυτόν μπορεί να το εξασφαλίσει με μια γενναία υπέρβαση ευρύτερης πολιτικής συμφωνίας. Τίποτε δεν είναι ακατόρθωτο. Ακόμα και η εμφύτευση μιας σωτήριας ιδέας στο υποσυνείδητο των πολιτικών σχηματισμών κρίνεται από τις περιστάσεις αναγκαία. Οπως περίπου και στον μύθο του «Inception», που σημαίνει καινούριο ξεκίνημα ή απαρχή, απαιτείται μια νέα ώθηση για να συνεχίσει η ελληνική σβούρα να γυρίζει.