Βασίλης Δαλιάνης

Οικονομολόγοι που επέλεγαν τη μεταφυσική από τη μεθοδολογία και καμποτίνοι αναλυτές που συνήθως δεν είχαν ιδέα από την ευρωπαϊκή πολιτική, προσπαθούσαν με κάθε τρόπο να ερμηνεύσουν την πραγματικότητα βάσει της ιδεοληψίας τους.

Ποιος μπορεί να ξεχάσει πως η πολυπόθητη αυτή «αλλαγή της ευρωπαϊκής πολιτικής» θα έπρεπε να είχε ήδη συμβεί 1. Μετά την «εκλογή του Σοσιαλιστή Ολάντ» 2. Μετά τη συμμετοχή του SPD στον κυβερνητικό συνασπισμό της Γερμανίας 3. Μετά την ανάληψη της πρωθυπουργίας στην Ιταλία από τον Ματέο Ρέντσι.  Τελευταία μάλιστα, κυκλοφόρησε και η άποψη για έναν υποτιθέμενο «γαλλο-ιταλικό άξονα» (!) που θα αλλάξει (για νιοστή φορά) την «ευρωπαϊκή πολιτική λιτότητας».

Φυσικά η πραγματικότητα διαψεύδει αυτές τις προσδοκίες. Η Γαλλία όχι απλώς δεν έχει εφαρμόσει πολιτική λιτότητας, αλλά αντίθετα έχει επιλέξει μια εντελώς αντίθετη προσέγγιση από αυτή της Γερμανίας. Οι δημόσιες δαπάνες της παραμένουν πάνω από τα 25% των εσόδων της και δεν έχει μειώσει μισθούς ή συντάξεις. Με λίγα λόγια η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης εφαρμόζει μια πολιτική «αντι-λιτότητας». Η οποία απέτυχε πλήρως. Και πλέον ζητεί περισσότερο χρόνο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Εδώ ακριβώς εντοπίζεται η βασική τριάδα που οδηγεί την Ευρωπαϊκή Ένωση, την «καλύτερη ιδέα που είχαν ποτέ οι Ευρωπαίοι», όπως είχε πει κάποτε ο Βίλλυ Μπραντ, στο όριο του φυσικού της θανάτου. Ανικανότητα των κρατών μελών. Απομονωτισμός. Ακροαριστερά και ακροδεξιά συνθήματα και ανεπάρκεια των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων.  

Η Ευρώπη δεν είναι απλώς μια γηραιά, αλλά μια γηράσκουσα ήπειρος. Το κοινωνικό της μοντέλο είναι σχεδόν αδύνατον να διατηρηθεί. Σε λιγότερο από 30 χρόνια καμία ευρωπαϊκή οικονομία, ούτε καν η γερμανική, δεν θα συγκαταλέγεται ανάμεσα στις επτά μεγαλύτερες του κόσμου. Την ίδια περίοδο η Τουρκία θα είναι στη G7 και θα έχει μεγαλύτερο πληθυσμό από τη Γερμανία. Η ανεργία, η τεράστια ανεργία των νέων, γίνεται λίπασμα στα επιχειρήματα των ευρωφοβικών ακροδεξιών και ακροαριστερών πολιτικών δυνάμεων που ονειρεύονται τη διάλυση της Ε.Ε.

Η Ε.Ε. χάνει διαρκώς τη σπουδαιότητά της στο παγκόσμιο χωριό. Η ανάπτυξη στην Ευρωζώνη θα αγγίξει σύμφωνα με τις πλέον αισιόδοξες προβλέψεις το 1,1% το 2015. Η Γερμανία θα έχει χαμηλότερη ανάπτυξη από αυτήν της Γαλλίας. Απέναντι στο αναπόφευκτο η Ε.Ε. επιλέγει και πάλι τα χαρακώματα. Ευτυχώς αυτή τη φορά τα ιδεολογικά.

Τζάμπα χρήμα ζητεί η Γαλλία, ερμηνεύοντας κατά το δοκούν τον Κέινς. Μεταρρυθμίσεις ζητεί η Γερμανία επιμένοντας στο παράδειγμα του Σρέντερ. Και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τα τελευταία δέκα χρόνια που αυτός ο  ανεκδιήγητος Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο βρέθηκε στην προεδρία της, μετατράπηκε σε μια εκτελεστική γραμματεία του Συμβουλίου. Η Ε.Ε παραδίδεται στις ακροδεξιές και ακροαριστερές Σειρήνες.

Μια Γαλλία που εμφανίζεται ανίκανη να εφαρμόσει τις απαραίτητες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις για να δώσει και πάλι ώθηση στην ευρωπαϊκή οικονομία. Ένας φοβικός πρόεδρος Ολάντ που δεν μπορεί να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων. Μια Γερμανία που αδυνατεί να λάβει τις πρωτοβουλίες που επιβάλει ο ρόλος της ως η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης. Να σωθεί η Ελλάδα, ή όχι; Να βγει η Γερμανία από το ευρώ, ή να μένει; Και αν μείνει η Γερμανία, μήπως να βγει η Ελλάδα και η Πορτογαλία; Να προχωρήσει η τραπεζική ένωση;  

Και φυσικά η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ο Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο έχει ήδη καταφέρει να μείνει στην ιστορία. Ως ο πλέον ανίκανος πρόεδρος που πέρασε ποτέ από την Κομισιόν. Την ίδια στιγμή η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων δεν λαμβάνει πρωτοβουλίες υπό τον φόβο απώλειας της αξιολόγησής της με τα τρία Α!

Και με μια Ελλάδα φυσικά που προτιμά να προτάσσει τη γελοιότητα από τον πραγματισμό. Που προτιμά να κάνει λόγο για «συνέδρια διαγραφής του χρέους» και για «έξοδο από τα μνημόνια» ζητώντας επίσης τζάμπα χρήμα, χωρίς να καταλαβαίνει πλέον το προφανές. Πως μια ελληνική αυτοχειρία, ήτοι έξοδος από το ευρώ, όχι απλώς δεν τρομάζει την Ε.Ε, αλλά αντίθετα την ανακουφίζει.

Αυτό που συμβαίνει στην Ε.Ε δεν είναι έγκλημα. Είναι κάτι χειρότερο. Είναι λάθος. Και κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα πλέον, αν ο Ζαν – Κλοντ Γιουνκέρ έχει τον χρόνο να το διορθώσει.