Ανδρέας Μπελεγρής

Ο Σταύρος Ξαρχάκος είναι ένας από αυτούς. Έχει να δώσει κάμποσα χρόνια συνεντεύξεις, δεν κάνει δηλώσεις και η τελευταία φορά που μίλησε - αν δεν κάνω λάθος - ήταν σε μια εκπομπή της ΕΡΤ αφιερωμένη στον Νίκο Γκάτσο. Είπε μια φράση μόνο, μερικών δευτερολέπτων. Ήταν ο προφήτης του.

Αυτό το καλοκαίρι, στα 75 χρόνια του, αποφάσισε να γυρίσει την Ελλάδα. Παίρνοντας μαζί του δύο σπουδαίες νέες φωνές, τον Ζαχαρία Καρούνη και την Ηρώ Ησαΐα, και μια εντεκαμελή ορχήστρα, έπαιξε τη μουσική του σε δεκάδες περιοχές.  Για όσους τον παρακολουθούν είναι γνωστό πως κάθε φορά που διευθύνει, είτε πρόκειται για δικά του έργα, είτε για άλλων, επιδεικνύει πάντοτε μια ανατρεπτική τάση να "διαβάζει" αλλιώς τα τραγούδια. Ελίσσεται με ευκολία ανάμεσα στην απλή και τη "γεμάτη" εκτέλεση ενός τραγουδιού, ενώ τα μουσικά σχόλιά του σε ρεμπέτικα και λαϊκά ποτέ δεν προδίδουν την αρχική πρόθεση του συνθέτη. Παραδείγματος χάριν, οι "Τσιτσάνη Διάλογοι" είναι το έργο που έφτασε στα όριά του την αναθεωρητική πρότασή του για νέες αναγνώσεις στο λαϊκό τραγούδι, αφού τόλμησε να συνδέσει το έργο του "νεαρού από τα Τρίκαλα" με τη δυτική μουσική παράδοση, από την κλασσική έως την jazz. Μπροστά σε αυτό το έργο, οποιοδήποτε άλλο σχόλιο παραλληλισμού του Τσιτσάνη με τη δυτική μουσική μάλλον περριτεύει πια.

Κάτι ακόμα: μία από τις τελευταίες του δουλειές ήταν ο έξοχος δίσκος "Η κυρία Καίτη κι εγώ". Πριν από κάποια χρόνια ανακάλυψε ξανά την Καίτη Ντάλη. Η συνεργασία μαζί της ήταν μια αναψηλάφηση του λαϊκού τραγουδιού, με παλιά και νέα κομμάτια. Η τόλμη του να αντιμετωπίσει μια ξεχασμένη περίπτωση τον δικαίωσε, μόνο και μόνο επειδή πρότεινε μια άλλη οπτική, με νέους όρους, δείχνοντας πως το περιθώριο και η επικρατούσα άποψη είναι τα δυο χέρια του ίδιου σώματος.

Ο Σταύρος Ξαρχάκος είναι γειωμένος με το λαϊκό ελληνικό τραγούδι. Συγχρόνως σου δίνει την εντύπωση πως γνωρίζει κάθε νότα που παίζεται παντού στον κόσμο. Στις εμφανίσεις του αποδεικνύει πως ενημερώνεται συνεχώς, όμως, παραταύτα δεν απέρριψε την παράδοση του τόπου του, ούτε όμως την δέχτηκε με στείρο τρόπο. Δημιούργησε έναν δικό του μουσικό κόσμο με επίκεντρο την ελληνικότητα και τα νέα ρεύματα της εποχής του. Χωρίς υπερβολές, χωρίς ματαιοπονία. Από την αρχή πίστεψε ως συνθέτης και ενορχηστρωτής στον αυθεντικό λαϊκό ελληνικό ήχο, την ιδιόρρυθμη ευελιξία του, την πειθαρχία που απαιτεί και τη σαγήνη που εμπνέει.