Διάλεξη: «Ποιος και πώς ορίζει την ιστορική μνήμη;»

Στο πλαίσιο του κύκλου δημόσιων συζητήσεων και διαλέξεων με τίτλο «Κοινωνία και παρελθόν: προσλήψεις της αρχαιότητας στη σύγχρονη Ελλάδα», τη Δευτέρα 27 Απριλίου και ώρα 19:00 πραγματοποιείται  στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης η  τρίτη δημόσια συζήτηση με θέμα: «Ποιος και πώς ορίζει την ιστορική μνήμη;». 

Ομιλητές είναι οι: Αντώνης Λιάκος, Ιστορικός, Χριστίνα Κουλούρη, Καθηγήτρια Σύγχρονης Ιστορίας, στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και Νίκος Μπελαβίλας, Αναπληρωτής Καθηγητής Πολεοδομίας και Ιστορίας Πόλης στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο.
Τη συζήτηση συντονίζει ο ιστορικός Τάσος Σακελλαρόπουλος (Ιστορικά Αρχεία Μουσείου Μπενάκη/ Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας).
 
Ο όρος «ιστορική μνήμη» χρησιμοποιείται εκτενέστατα και συχνά καταχρηστικά για να περιγράψει κυρίαρχες αντιλήψεις στη συνείδηση μιας κοινωνίας για την ιστορική πορεία ενός τόπου, ενός έθνους ή ενός λαού. Ωστόσο, για τους κοινωνικούς επιστήμονες η έννοια της συλλογικής μνήμης έχει μικρή σχέση με την επιστήμη της ιστορίας.
Η τελευταία βασίζεται στη συστηματική μελέτη τεκμηρίων και γίνεται επί τη βάση μιας αυστηρής, κοινά αποδεκτής μεθοδολογίας. Η συλλογική μνήμη είναι πιο εύπλαστη και επηρεάζεται από απλουστευμένες μορφές ιστορικής αφήγησης και μεγάλης εμβέλειας αναπαραστάσεις, όπως αυτές των μουσείων, των αρχαιολογικών χώρων, των σχολικών βιβλίων και των ΜΜΕ. Μερικά από τα ερωτήματα που θα τεθούν στη συζήτηση είναι τα εξής:
 
- Τί ορίζεται ως ιστορική μνήμη και ποιο είναι το συλλογικό υποκείμενό της;
- Πώς «θυμόμαστε» κάτι που δε ζήσαμε (όπως π.χ. την αρχαιότητα);

- Πόσο συμβάλλουν η εκπαίδευση και ο σύγχρονος πολιτισμός (π.χ. μουσεία, σχολικά εγχειρίδια, ΜΜΕ) στη διαμόρφωση μιας «επίσημης» εικόνας της αρχαιότητας;
- Υπάρχει μία ιστορική μνήμη ή πολλές; Πώς συγκροτούνται εναλλακτικές μορφές πρόσληψης του παρελθόντος και γιατί αντιπαρατίθενται με τις «επίσημες» αφηγήσεις;
- Πώς ο ιστορικός οργανώνει τη δική του μνήμη απέναντι στη συλλογική;
- Τί σημαίνει «μνημείο» και πώς δίνει υλική υπόσταση στη συλλογική μνήμη;
- Τι «ιστορία» αφηγείται η μορφή μιας πόλης και τα μνημεία της;