Γιώργος Δ. Ανδρέου

Σκόπιμο να ξεκαθαρισθεί ευθύς εξ αρχής πως ο γράφων, μη αμιγώς ποινικολόγος, αποδοκιμάζει, μετά βδελυγμίας μάλιστα, τις ειδεχθείς πράξεις των κατηγορουμένων, για τις οποίες αποδεδειγμένα και δίκαια καταδικάσθηκαν στη μεγαλύτερη προβλεπόμενη ποινή. Και δικαιολογώ απόλυτα το θρήνο και την έκρηξη της οικογένειας της παθούσας. Μέχρι εκεί όμως.

Το θέμα του παρόντος δεν είναι η συγκεκριμένη δίκη και η ουσία της. Αυτή κρίθηκε. Είναι οι θεσμοί και τα προστατευόμενα ατομικά δικαιώματα των πολιτών, που κανιβαλίστηκαν αδιάκριτα, άκριτα και εν τέλει επικίνδυνα, από τους ίδιους τους πολίτες. Αναβίωσαν και συντηρούνται νοοτροπίες του νόμου του Λιντς. Χωρίς επίγνωση της επικινδυνότητας του δρόμου αυτού.

Άρπαξαν την ευκαιρία και τοποθετήθηκαν πολλοί και διάφοροι. Παρορμητικά και αγανακτισμένοι, εν θερμώ, σε υψηλούς τόνους, με ακραίες θέσεις και προτάσεις, ξέφυγαν και δεν περιορίσθηκαν, όπως θα ήταν δικαιολογημένο, στην αποδοκιμασία και την απαίτηση για παραδειγματική καταδίκη των συγκεκριμένων κατηγορουμένων και των αδικημάτων που τέλεσαν ή στην συμπάθεια στην τραγική οικογένεια της παθούσας.

Δημιουργήθηκε, όπως γίνεται σε τέτοιες περιπτώσεις, γενικευμένο «ρεύμα» από αυτόκλητους «ειδικούς» και «τιμητές» των πάντων. Ελάχιστες οι νηφάλιες φωνές.

Αμφισβητήθηκαν πολλά και με ακραίο τρόπο. Κυρίως όμως θεσμοί και αρχές που αποτελούν τη βάση του δημοκρατικού πολιτεύματος αλλά και του νομικού και του πολιτισμού εν γένει της χώρας.

Αμφισβητήθηκαν δικαιώματα των πολιτών, ως κατηγορουμένων, γενικά και ειδικά σε περιπτώσεις ανάλογων αδικημάτων για δικαστική προστασία και δίκαιη δίκη. Να μην έχουν δικαίωμα υπεράσπισης, να καταδικασθούν χωρίς δίκη, να λιντσαριστούν κ.α.
Αμφισβητήθηκε, αποδοκιμάσθηκε και κατασυκοφαντήθηκε το επάγγελμα του δικηγόρου γενικά, με αφορμή την επίθεση στους συνηγόρους υπεράσπισης της συγκεκριμένης δίκης.

Κατάφερε έτσι, ίσως άθελα της - αδιάφορο όμως για την επάρκειά της - η συγκεκριμένη εισαγγελέας με την ηθελημένα έντονα φορτισμένη αγόρευσή της:
Να φορτίσει συναισθηματικά την κοινωνία που αντέδρασε παρορμητικά, σχεδόν εξεγέρθηκε.

Να μιλάνε κολακευτικά όλοι γιαυτή, ότι «είπε αλήθειες για πρώτη φορά», πετυχαίνοντας έτσι ιδιαίτερη προβολή ( ελπίζω και εύχομαι να μην ήταν αυτός ο στόχος της) και
το σημαντικότερο, να στρέψει μεγάλη μερίδα πολιτών εναντίον θεσμών.

Όφειλε όμως να γνωρίζει, ως θεσμικό όργανο της διαδικασίας απονομής της δικαιοσύνης ενταγμένο στην κατηγορία των δικαστικών λειτουργών - κάποια στιγμή πρέπει να γίνει μια σοβαρή συζήτηση για την αναθεώρηση της εν γένει θέσης των εισαγγελέων στις ποινικές δίκες και ειδικά για τη θέση τους στα έδρανα των δικαστών - ότι:

οι δικαστικοί λειτουργοί οφείλουν να δικάζουν συναισθηματικά ανεπηρέαστοι και ουδέτεροι. Χωρίς προκατάληψη, με βάση μόνο το νόμο και τα στοιχεία της υπόθεσης. Και πάντως όχι αποβλέποντας στο ακροατήριο, πολλώ μάλλον στα social media.

έχοντας ιδιαίτερη επαγγελματική υποχρέωση και δικαίωμα, να περιοριστεί. αγορεύοντας στη συγκεκριμένη δίκη, στην ανάδειξη, με όποια ένταση και χρώματα, μελανά ή άλλα έκρινε η ίδια, της απαξίας των πράξεων και των προσώπων των κατηγορουμένων και την τεκμηριωμένη αντίκρουση της υπερασπιστικής τους γραμμής.

σε κάθε περίπτωση αποτελεί θεσμική παρεκτροπή η, έστω και έμμεση, αμφισβήτηση θεσμών που αποτελούν θεμέλιο όχι μόνο του νομικού πολιτισμού, αλλά των ατομικών δικαιωμάτων των πολιτών. Και θεμελιώδεις συνιστώσες του δημοκρατικού μας πολιτεύματος. Και να την αποφύγει.

Γιατί εμμέσως πλην σαφώς, και φαίνεται δεν το έχει αντιληφθεί ακόμα, εξετράπη και αμφισβήτησε το συνταγματικά προστατευόμενο δικαίωμα των πολιτών εν γένει, να επιλέγουν, όταν αντιμετωπίζουν ποινικές κατηγορίες, την υπεράσπιση που κρίνουν οι ίδιοι και να την ασκούν όπως αυτοί νομίζουν. Και παράλληλα το δικαίωμα των υπερασπιστών τους δικηγόρων να καθορίζουν αυτοί, σε συνεννόηση με τους εντολείς τους, την υπερασπιστική τους γραμμή.

Το Σύνταγμα της χώρας, διαχρονικά, περιλαμβάνει στα θεμελιώδη δικαιώματα των πολιτών και το ύψιστο δικαίωμα της δικαστικής προστασίας, στο οποίο εντάσσεται και το δικαίωμα της δίκαιης δίκης. Το δικαίωμα αυτό που εξειδικεύεται στον Κώδικα της Ποινικής Δικονομίας, το ευαγγέλιο του σεβασμού των δικαιωμάτων των πολιτών που αντιμετωπίζουν τη δικαιοσύνη :
οχυρώνει τους πολίτες απέναντι στην κρατική εξουσία.

Παρέχεται στους πολίτες αδιάκριτα, χωρίς να εξαιρούνται αδικήματα, άνθρωποι, ιδιότητες κλπ.

Σε αυτό περιλαμβάνεται (άρθρο 99 και άλλα) το δικαίωμα του κατηγορουμένου να υπερασπισθεί τον εαυτό του με δικηγόρο σε όλες τις πράξεις της διερεύνησης της ποινικής ευθύνης, όπως η ανάκριση , η προανάκριση κλπ μέχρι τη δίκη. Ο νόμος το θεωρεί τόσο σημαντικό ώστε στα σοβαρά αδικήματα, τα κακουργήματα, το Δικαστήριο υποχρεούται να ορίσει συνήγορο υπεράσπισης του κατηγορούμενου.

Το δικαίωμα της υπεράσπισης εκτός από θεμελιώδες και βάση της απαίτησης δικαστικής προστασίας και δίκαιης δίκης, είναι αναφαίρετο, απαραβίαστο και ασκείται ελεύθερα και απεριόριστα, τηρουμένης της ευπρέπειας και του νόμου.

Με απλά λόγια όλοι οι πολίτες που υπόκεινται στους Ελληνικούς νόμους, έχουν το δικαίωμα να καθορίζουν τον τρόπο, το περιεχόμενο και το είδος της υπεράσπισης που προκρίνουν. Να επιλέγουν το συνήγορο που θα τους υπερασπιστεί και μαζί να καθορίζουν την υπερασπιστική γραμμή και επιχειρηματολογία. Ελεύθερα. Μάλιστα ο νόμος αναγνωρίζει, σεβόμενος τη μειονεκτική θέση του κατηγορούμενου που αντιμετωπίζει στέρηση του ύψιστου αγαθού, την ελευθερία του, ακόμα και να ψεύδεται στην δίκη. Τελικός βέβαια κριτής το Δικαστήριο.

(Η ίδια βέβαια θα τα βρει όλα αυτά μπροστά της, είτε ως εισαγγελέας σε άλλες δίκες αν εκδηλώσει την ίδια ενδιάθετη λογική και φιλοσοφία για το ρόλο της κατά την άσκηση του λειτουργήματός της, είτε και πιο έντονα, αν δικηγορήσει όπως διαφαίνεται. Εκτός και αν αυταπατάται πιστεύοντας πως ως δικηγόρος θα υπερασπίζεται μόνο όσους έχουν δίκιο και πάντα την πολιτική αγωγή).

Όφειλε εν τέλει να προβλέψει ειδικά η κ. εισαγγελέας, πως, η αγόρευσή της και η απαξία που απέπνεε κατά των δικηγόρων υπεράσπισης στη δίκη αλλά και του δικηγορικού επαγγέλματος συλλήβδην, θα αποτελούσε έναυσμα και θα έσπευδαν, όπως και έγινε, οι καραδοκούντες ανθρωποφάγοι των μέσων κοινωνικής δικτύωσης , ανώνυμοι κατά κανόνα, να υιοθετήσουν σε πρώτη φάση τις κατηγορίες κατά των συνηγόρων υπεράσπισης των κατηγορουμένων και στη συνέχεια να «βγάλουν το άχτι τους» γενικεύοντας την επίθεση και την καταφρόνηση κατά του δικηγορικού σώματος και του επαγγέλματος συλλήβδην.

Οι πολίτες όμως αυτοί, που έσπευσαν μαζικά να αρπάξουν την ευκαιρία και να εκδηλώσουν τα αντιδικηγορικά ένστικτά τους, καλό θα ήταν να προβληματίζονταν, καταπνίγοντας τον αυθορμητισμό, το θυμό και την αγανάκτησή τους, αναλογιζόμενοι τη θέση των ιδίων ή δικών τους ανθρώπων, σε ανάλογη περίπτωση.

Και να μην πυροβολούν τα δικά τους δικαιώματα, ως πολιτών, για δικαστική προστασία, δίκαιη δίκη, υπεράσπιση, ελεύθερη επιλογή υπερασπιστών και καθορισμό υπερασπιστικής τακτικής. Αχρείαστα να είναι, για τέτοιο ή άλλο αδίκημα, αν και ποτέ δεν ξέρεις αν θα χρειαστεί κάποτε να γλύψουν εκεί που φτύνουν και μάλιστα με εξαιρετική ευκολία. «Κοινή γαρ η τύχη και το μέλλον αόρατον».

Είναι εν τέλει δικαίωμα του κάθε πολίτη να καταδικάζει με όση ένταση κρίνει και επιθυμεί τη συγκεκριμένη πράξη, που είναι πράγματι καταδικαστέα και τους κατηγορούμενους όταν καταδικαστούν. Δικαίωμά του να ζητά, όπως κάποιοι, μέχρι και την επαναφορά της ποινής του θανάτου, ακόμα και στην μεσαιωνική πυρά.

Είναι όμως υποχρέωση και συμφέρον των πολιτών και ειδικά των θεσμικών φορέων να προστατεύουν «ως κόρη οφθαλμού» τα δικαιώματα για δικαστική προστασία, ελεύθερη υπεράσπιση και δίκαιη δίκη.

Αλλά και κάποιοι του κλάδου τοποθετήθηκαν επωνύμως στο θέμα, δικαιολογώντας έμμεσα και «περί διαγραμμάτου», τα από έδρας θεσμικά ατοπήματα και την ευθεία επίθεση κατά του δικηγορικού σώματος. Αποδεχόμενοι, δυστυχώς, τον περιορισμό συνταγματικών δικαιωμάτων των πολιτών.

Και των ίδιων. Είτε για να αντιπολιτευθούν τον πρόεδρο του ΔΣΑ που τοποθετήθηκε θεσμικά ως όφειλε, είτε για να κολακεύσουν τη μάζα των αγανακτισμένων, είτε εκ του ασφαλούς , ειδικά οι απόντες από το άγριο περιβάλλον των ποινικών Δικαστηρίων, που δεν έχουν βιώσει την οδυνηρή εμπειρία, την αγωνία, αλλά και το μεγαλείο του υπερασπιστή.

Ο Γιώργος Ανδρέου είναι δικηγόρος