Φλερτ ή ερωτική εμμονή; Πώς η λαχτάρα για ρομαντική επαφή μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρό εθισμό

Η καρδιά μας χτυπάει δυνατά, ιδρώνουμε και οι κόρες των ματιών μας είναι σε διαστολή. Βρισκόμαστε σε μια κατάσταση υπερδιέγερσης. Νιώθουμε μια έντονη σεξουαλική τάση σε ολόκληρο το σώμα μας. Αισθανόμαστε συναρπαστικά και βιώνουμε ένα κύμα αναζωογόνησης. Αυτά που περιγράφουμε θα μπορούσαν να συμβούν όταν δούμε κάποιον και τον ερωτευτούμε - ό,τι και αν σημαίνει αυτό για τον καθένα από εμάς. Ωστόσο, παρόλο που βιώνουμε την ίδια έντονη ερωτική επιθυμία, αυτό που διαφοροποιεί τον έρωτα από την ερωτική εμμονή, είναι ότι στη δεύτερη περίπτωση ό,τι λάμπει δεν είναι χρυσός.

Τι είναι η ερωτική εμμονή;

Το limerence είναι μια ψυχική κατάσταση βαθύτατου ρομαντικού ενθουσιασμού, βαθιάς εμμονής και φαντασιακής λαχτάρας. Η εμπειρία αυτή μπορεί να κυμανθεί απότομα από την ευφορία, μέχρι την απόγνωση. Πιο συγκεκριμένα το limerence είναι ένας όρος που επινοήθηκε από την ψυχολόγο Dorothy Tennov, τη δεκαετία του '70 και αναφέρεται στα συναρπαστικά συναισθήματα που νιώθει κανείς όταν συναντά κάποιον για πρώτη φορά. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου συχνά θέλουμε συνεχώς περισσότερα πράγματα από αυτό το άτομο - περισσότερο χρόνο, περισσότερη στοργή, προσοχή και εκδήλωση συναισθημάτων. Πρόκειται για μια έντονη συναισθηματική διέγερση που μας αφήνει να λαχταράμε κάποιον, ακόμα και όταν βρισκόμαστε ήδη σε κάποια σχέση.

Με την πρώτη ματιά, η ερωτική εμμονή, δεν ακούγεται τόσο διαφορετική από τον έρωτα, ενώ δεν είναι καν αρνητικό να είσαι τόσο εντυπωσιασμένος από κάποιον και να τον λατρεύεις ολόψυχα. Ωστόσο, κατά την ερωτική εμμονή, η συναισθηματική μας κατάσταση αρχίζει να διαφέρει, καθώς υιοθετούμε τις εξής έντονες και αρνητικές πρακτικές:

• Αισθανόμαστε έντονη ρομαντική έλξη για κάποιον που είναι κάτι περισσότερο από απλή επιθυμία
• Υπάρχει η τάση να φαντασιωνόμαστε το ερωτικό ενδιαφέρον (limerent objects) μας, ως ο σωτήρας μας
• Ψάχνουμε εμμονικά-ψυχαναγκαστικά για σημάδια ομοιότητας μεταξύ του εαυτού μας και του άλλου
• Προσπαθούμε συνειδητά να κατασκευάσουμε και να χειραγωγήσουμε καταστάσεις για να περάσουμε περισσότερο χρόνο ή να πέσουμε τυχαία πάνω στο άτομο που επιθυμούμε

• Εισερχόμαστε σε μια κατάσταση βαθιάς εξιδανίκευσης (παραβλέποντας όλα τα ελαττώματα)
• Γινόμαστε παρεμβατικοί και υπερβολικοί
• Έχουμε την πεποίθηση ότι αυτό το άτομο είναι η αληθινή αδελφή ψυχή μας
• Βιώνουμε δυσλειτουργία στην εστίαση και συγκέντρωση
• Αναπτύσσουμε ένα αγχώδες στυλ προσκόλλησης και ανησυχούμε την απόρριψη
• Πιστεύουμε ότι πραγματικά δεν μπορούμε να ζήσουμε τη ζωή μας χωρίς αυτό το άτομο στο πλευρό μας
• Βιώνουμε έντονες -σχεδόν ανεξέλεγκτες- σεξουαλικές επιθυμίες για το ερωτικό μας ενδιαφέρον

Η αιτία πίσω από τα παραπάνω είναι ότι η ερωτική εμμονή έχει τις ρίζες της σε κάποιο ψυχικό τραύμα. Πιο συγκεκριμένα, ο τρόπος με τον οποίο αναπτυσσόμαστε ως παιδιά έχει τεράστια επίδραση στο πως αλληλοεπιδρούμε και εμπλεκόμαστε με τους ερωτικούς συντρόφους αργότερα στη ζωή μας. Όταν για παράδειγμα, έχουμε μια υποστηρικτική, ήρεμη ανατροφή, αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα ένα κυρίως ασφαλές στυλ σύνδεσης με τον μετέπειτα σύντροφό μας. Αλλά, αν κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας, δεν λάβαμε ποτέ τη συναισθηματική υποστήριξη, την επικύρωση και την αγάπη που χρειαζόμασταν, αυτό συχνά δημιουργεί τον φόβο της εγκατάλειψης και τον φόβο της οικειότητας. Αυτό το μοτίβο μπορεί στη συνέχεια να οδηγήσει σε αλληλεπιδράσεις όπου προβάλλουμε αυτές τις ανασφάλειες και τις ανεκπλήρωτες ανάγκες μας, στα πιθανά ερωτικά μας ταίρια. Αντιλαμβανόμαστε ασυνείδητα αυτούς τους ανθρώπους ως ικανούς να εκπληρώσουν την ανάγκη ή τις ανάγκες που δεν ικανοποιήθηκαν ποτέ στα αναπτυξιακά μας χρόνια, γεγονός που οδηγεί στην ερωτική εμμονή.

Αγάπη vs. limerence

Σύμφωνα με τους ειδικούς, η ερωτική εμμονή και ο έρωτας μπορεί να ξεκινούν με παρόμοιο τρόπο ως μια έξαρση ντοπαμίνης, γι' αυτό και μπορεί να προκαλέσει σύγχυση στον εντοπισμό τους. Αλλά ενώ το limerence είναι μια βραχύβια και υπό όρους κατάσταση, η πραγματική αγάπη είναι διαρκείς και άνευ όρων. Όταν αγαπάμε πραγματικά κάποιον, θέλουμε να είναι ευτυχισμένος, παρά το τι μπορεί να μας προσφέρει. Η αγάπη, πιο συγκεκριμένα, είναι μια βαθιά σύνδεση που αναπτύσσουν οι άνθρωποι αφού γνωρίσουν ο ένας τον άλλον, βιώσουν τη ζωή μαζί και ξεπεράσουν μαζί τις προκλήσεις της. Αντίθετα, στην ερωτική εμμονή, μπορεί να βρεθούμε να επικεντρωνόμαστε υπερβολικά στο αντικείμενο της αγάπης μας (το αντικείμενο του limerent) και στα θετικά χαρακτηριστικά του, σε σημείο που αγνοούμε τα υπάρχοντα ελαττώματά του και κατευθύνουμε τα έντονα, παράλογα συναισθήματά μας στην ιδέα του τι αντιπροσωπεύει για εμάς, αντί για το ποιος είναι στην πραγματικότητα αυτό το άτομο.

Σε περίπτωση που συνάψουμε σχέση με το αντικείμενό της έντονης αυτής ερωτικής μας επιθυμίας, τότε θα ανακαλύψουμε ότι αν και η σχέση μπορεί να απαλύνει κάποια από τα συμπτώματα του παιδικού μας τραύματος - όπως μοναξιά και σεξουαλική ολοκλήρωση-, στην πραγματικότητα, χρησιμεύει ως μια μορφή μηχανισμού αντιμετώπισης. Έναν που σας εμποδίζει να αντιμετωπίσετε τη βασική αιτία του ανασφαλούς στυλ σύνδεσής με τον σύντροφό σας. Αυτό δεν σημαίνει ότι αν μπούμε σε μια σχέση με ένα τέτοιον άνθρωπο, αυτή δεν μπορεί τελικά να εξελιχθεί σε κάτι αυθεντικό. Για να γίνει όμως αυτό, πρέπει να υπάρχει μια συνειδητοποίηση που θα μας βοηθήσει να δουλέψουμε μέσα από τα ψυχολογικά μοτίβα μας, για να διαπιστώσουμε αν υπάρχει ή όχι μια πραγματική σχέση αγάπης κάτω από τις ασυνείδητες προβολές των ανεκπλήρωτων αναγκών μας.

4 τρόποι για να διαχειριστούμε την ερωτική μας εμμονή

Ακολουθούν τέσσερεις πρακτικές, οι οποίες μπορούν να βοηθήσουν στη διαδικασία της διαχείρισης αυτού του ερωτικού, έντονου μοτίβου:

• Ξεκινήστε συνειδητοποιώντας ότι το να βρίσκεστε με τα αντικείμενα του πόθου σας δεν πρόκειται να λύσει όλες τις ψυχικές και συναισθηματικές σας δυσλειτουργίες. Μπορεί αντίθετα, ακόμα και να την επιδεινώσει, καθώς συνεχίζετε να αγνοείτε τα βαθύτερα αίτια της εμμονής σας και εμποδίζοντάς σας να εξετάσετε τις πραγματικές αιτίες τους.
• Αποσύνδεση από τα αντικείμενα του έρωτά σας. Αυτό είναι ένα απαραίτητο μέρος της διαδικασίας αποκατάστασης. Όσο περισσότερο αλληλεπιδράτε με το άτομο που λειτουργεί ως καταλύτης για τη δυσλειτουργία σας, τόσο πιο δύσκολο θα είναι να έρθετε σε ένα σημείο ισοροοπίας, ώστε να μπορέσετε να εργαστείτε πάνω στα βαθύτερα ζητήματα που παίζουν ρόλο.
• Η διερεύνηση των μοτίβων ανατροφής σας κατά την παιδική ηλικία, μπορεί να σας βοηθήσει να αποκαλύψετε την πηγή του μοτίβου της τρέχουσας συμπεριφοράς σας. Καθώς ο limerence συνήθως προέρχεται από τραύμα προσκόλλησης στην πρώιμη ζωή, βοηθάει πάρα πολύ να καταλάβετε ποιο είναι το στυλ σύνδεσής σας και από πού προέρχεται - από ποιον πρωταρχικό φροντιστή δηλαδή.
• Εντοπίστε το πρόσωπο μέσα στην πρώιμη παιδική σας ηλικία, που είναι η βασική αιτία της εμμονής σας. Αυτό θα σας επιτρέψει να δείτε πώς προβάλλετε τη δυναμική εκείνης της κατάστασης στο ερωτικό σας αντικείμενο σας, ενώ παράλληλα θα σας επιτρέψει να ξεκινήσετε τη διαδικασία διαχείρισης του τραύματός σας δουλεύοντας για την επούλωσή του, αντί να το καταπιέζετε.