Το θαύμα της Βιέννης του 1800

Η Καμεράτα με κλασικά όργανα εποχής, υπό την μπαγκέτα του διευθυντή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής Μύρωνα Μιχαηλίδη, μας ταξιδεύει στους μαγικούς ήχους της Βιέννης του 1800,στις 27 Μαρτίου 2012 στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης Γραμμάτων & Τεχνών του Ιδρύματος Ωνάση.

Τέσσερις από τους μεγαλύτερους συνθέτες όλων των εποχών έχουν ως συνδετικό κρίκο τη λαμπερή Βιέννη του 1800.

Ο Χάυντν ήταν ήδη ο πιο διάσημος συνθέτης στην Ευρώπη όταν γνώρισε τον νεαρό Μότσαρτ στη Βιέννη το 1783-84. Γρήγορα αναπτύχθηκε φιλία και αλληλοθαυμασμός ανάμεσα στους δύο, ενώ συχνά διασκέδαζαν παίζοντας σε κουαρτέτα ή κουιντέτα εγχόρδων. Ο διάσημος Χάυντν είπε για τον νεαρό φίλο του: «Σύντομα τα έθνη θα δίνουν μάχες για να αποκτήσουν αυτό το κόσμημα». 

Ο Μότσαρτ συνάντησε τον νεαρό Μπετόβεν πιθανότατα το 1787, επίσης στη Βιέννη. Ο Μπετόβεν, νέος τότε βιρτουόζος του πιάνου, ζήτησε από τον Μότσαρτ να τον ακούσει. Αφού του έπαιξε ένα κομμάτι, ο Μότσαρτ δεν έδειξε ιδιαίτερο ενθουσιασμό. Τότε, ο νεαρός τού ζήτησε επίμονα ένα θέμα για αυτοσχεδιασμό. Μετά το τέλος του αυτοσχεδιασμού ο Μότσαρτ είπε: «Σημειώστε αυτό το όνομα! Μια μέρα όλος ο κόσμος θα μιλάει γι’ αυτόν!» Ο Μπετόβεν συνάντησε τον Σούμπερτ προς το τέλος της ζωής του, το 1822, όταν ο νέος συνθέτης επισκέφτηκε τον τιτάνα της μουσικής στο σπίτι του, φέρνοντας μαζί του ένα έργο αφιερωμένο σε αυτόν, τις παραλλαγές σε ένα γαλλικό τραγούδι για πιάνο, τέσσερα χέρια, op. 10, D. 642.

Η εισαγωγή στην όπερα Το έρημο νησί του Χάυντν είναι μια μικρή συμφωνία σε τρία μέρη που, με το χαρακτηριστικό ύφος του Sturm und Drang, υποδηλώνει την τρικυμία που έριξε στο «έρημο νησί» τους πρωταγωνιστές της όπερας. Η περίφημη άρια "Popoli di Tessaglia" του Μότσαρτ, που ζωντανεύει με τη στρατοσφαιρική φωνή της Βασιλικής Καραγιάννη, είναι ένα δεξιοτεχνικό tour de force για τη σοπράνο, περιλαμβάνοντας τις ψηλότερες νότες που γράφτηκαν ποτέ για την ανθρώπινη φωνή (κόντρα σολ). Το γνωστό 2ο Κοντσέρτο για πιάνο του Μπετόβεν είναι στην ουσία το πρώτο του (το γνωστό ως 1ο είναι μεταγενέστερο). Πολύ κοντά στο ύφος των κοντσέρτων για πιάνο του Μότσαρτ, διαθέτει ωστόσο όλα τα στοιχεία που σε εξέλιξη θα χαρακτηρίσουν το ώριμο ύφος του συνθέτη. Ο διακεκριμένος πιανίστας Θανάσης Αποστολόπουλος παίζει σε ένα αυθεντικό αγγλικό φορτεπιάνο Stodart του 1820, παρόμοιο με το επίσης αγγλικό φορτεπιάνο που έστειλε ως δώρο ο κατασκευαστής Broadwood στον Μπετόβεν το 1819. Η συμφωνία αρ. 5 του Σούμπερτ γράφτηκε το 1816. Τα υπέροχα θέματα, το βιεννέζικο ύφος, η κλασική αρχιτεκτονική και η διάφανη ενορχήστρωση δίνουν στο έργο χαρακτήρα μουσικής δωματίου και έμφαση στη στενή σχέση της μουσικής του Σούμπερτ με τη μουσική του Μότσαρτ και του Μπετόβεν.

***

Την καλλιτεχνική περίοδο 2011-2012, η Καμεράτα συνεχίζει τη στενή της συνεργασία με τη Στέγη. Στο νέο κύκλο «Συναντήσεις» που παρουσιάζεται στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, το μουσικό σύνολο προχωράει ένα βήμα μπροστά φέροντας πρόσωπο με πρόσωπο τη σύγχρονη δημιουργία με αυτήν του παρελθόντος που έχει αντέξει στους αιώνες, έχει αγαπηθεί και ζει για πάντα ως «κλασική». Τα όργανα εποχής της Ορχήστρας γίνονται πηγή έμπνευσης για τη σύγχρονη δημιουργία: Ο Γιώργος Κουμεντάκης, ο Περικλής Κούκος, ο Max Emanuel Cencic, ο Δημήτρης Παπαδημητρίου, ο John Corigliano μιλούν μέσα από τους αυθεντικούς ήχους της εποχής των θρυλικών συνθετών του 18ου και 19ου αιώνα. Ο αριστουργηματικόςΠρομηθέας του Μπετόβεν βρίσκει σύγχρονη έκφραση μέσα από τη χορογραφία της Ιωάννας Πορτόλου και της ομάδας χορού Griffon.

Τι να περιμένει λοιπόν το κοινό αυτή τη δεύτερη χρονιά συνεργασίας της Στέγης με την Καμεράτα; Το στοιχείο της έκπληξης, το άρτιο καλλιτεχνικό αποτέλεσμα σε μια μουσική σκηνή υψηλών προδιαγραφών, συνεργασίες με κορυφαίους σολίστ της Ελλάδας και του εξωτερικού, διευρυμένο ρεπερτόριο αξιώσεων για τους πιο απαιτητικούς ακροατές.

***

Κεντρική Σκηνή

Ώρα έναρξης: 20:30

Μουσική διεύθυνση: Μύρων Μιχαηλίδης