Ο μεγάλος περίπατος της Αλκης

Η συγγραφέας Άλκη Ζέη – η αγαπημένη των παιδιών- παρά τα 90 της χρόνια είναι μια αιώνια έφηβη. Παραμένει πάντα η νεαρή ΕΠΟΝιτισα των δρόμων της Αθήνας, με τη ζωντάνια και την επιθυμίας της διαρκούς δράσης να μην την εγκαταλείπει ποτέ. 

Στις αρχές Νοεμβρίου δίνεται σε όλους η δυνατότητα να «γνωρίσουν» την Αλκη Ζέη μέσα από το ντοκιμαντέρ της Μαργαρίτας Μαντά με τίτλο Ο Μεγάλος περίπατος της Αλκης (οι προβολές θα γίνουν το διήμερο Σάββατο 4/11 και Κυριακή 5/11 στις 15:30 στον κινηματογράφο Δαναός - Λ. Κηφισιάς 109 Αθήνα).

Σε ένα σημείωμα της, η σκηνοθέτης Μαργαρίτα Μαντά γράφει: «Όταν οι φίλοι και συνάδελφοί μου, Πέτρος Σεβαστίκογλου, Στέλλα Θεοδωράκη και Θάνος Αναστόπουλος, μου πρότειναν να κάνω μια ταινία για την Άλκη Ζέη, είπα αμέσως Ναι, θεωρώντας την πρότασή τους εξαιρετικά τιμητική.

Όταν συνειδητοποίησα την ευθύνη του εγχειρήματος, προς στιγμήν τρομοκρατήθηκα αλλά είπα μέσα μου πως αυτή ακριβώς η τεράστια ευθύνη - κινηματογραφική και ηθική – είναι μια πρόκληση απ’ αυτές που μία φορά έρχονται στη ζωή και στη δουλειά σου, και οφείλεις να αναμετρηθείς μαζί της.

Η Άλκη Ζέη δεν είναι μόνο η πολυδιαβασμένη σε όλο τον κόσμο συγγραφέας εξαιρετικών βιβλίων, παιδικών και μη. Είναι μία συγκλονιστική προσωπικότητα, μια γυναίκα που έχει βιώσει σωματικά, στο πετσί της, ολόκληρη την ελληνική ιστορία του 20ου αιώνα.

Μ’ αυτήν την προσωπικότητα, μ’ αυτή την ιστορία, έπρεπε να αναμετρηθώ κινηματογραφικά στον Μεγάλο περίπατο της Άλκης.

Ξεκίνησα γνωρίζοντας την Άλκη σαν άνθρωπο – δεν την είχα συναντήσει ποτέ ως τότε. Στις διάφορες συναντήσεις μας για καφέ και κουβέντα, μου άνοιξε το σπίτι της και την καρδιά της με εμπιστοσύνη και χαρά για το εγχείρημα της ταινίας.

Πολύ σύντομα, αποφάσισα μέσα μου την κύρια σκηνοθετική κατεύθυνση της ταινίας: η κάμερά μου θα έδινε στην Άλκη τον χώρο να μιλήσει η ίδια, με τον δικό της τρόπο για τη συγκλονιστική ζωή της. Με τη λιτότητα και την απλότητα που τη χαρακτηρίζουν. Χωρίς “κινηματογραφικές” εξάρσεις, με τη σκηνοθετική μου παρουσία διακριτική απέναντι στον δικό της λόγο και τον δικό της τρόπο να εκφέρει αυτό τον λόγο.

Στα δύο χρόνια που κράτησε αυτή η ωραία περιπέτεια, πάνω στα γυρίσματα, κατά τη διάρκεια του μοντάζ, κατά τη διάρκεια του post production, εγώ συνέχεια μάθαινα την ιστορία της χώρας μου μ’ έναν τρόπο που κανένα βιβλίο δεν μπορεί ποτέ να σ’ την μάθει.

Αυτό το χρωστάω στην Άλκη και στους φίλους και συνοδοιπόρους της που συμμετέχουν στην ταινία, όπως ο σκηνοθέτης Μάνος Ζαχαρίας και ο ποιητής Τίτος Πατρίκιος.

Ολοκληρώνοντας κάθε ταινία, ιδιαίτερα ταινία–ντοκιμαντέρ όπως είναι Ο μεγάλος περίπατος της Άλκης, αναμετριέσαι πάντα μ’ αυτό που είχες ονειρευτεί πριν ξεκινήσεις γύρισμα και μ’ αυτό που πραγματικά έκανες, έχοντας παλέψει με το υλικό σου ώρες και μέρες και μήνες.

Όταν είδα την ταινία για πρώτη φορά στην οθόνη, ολοκληρωμένη, συνειδητοποίησα το μεγαλύτερο μάθημα που πήρα από αυτούς τους ανθρώπους που έζησαν πόλεμο, πείνα, κατοχή, εμφύλιο, εξορίες, φυλακές, δικτατορίες, διαψεύσεις, προδοσίες: η ζωή είναι πάντα πιο μεγάλη από οποιαδήποτε δυσκολία, πιο όμορφη από οποιαδήποτε ασχήμια.

Και μόνο γι’ αυτό το μάθημα της πίστης στη ζωή, της εμμονής στο προσωπικό ήθος από ανθρώπους που βίωσαν πραγματικές τραγωδίες, είμαι στην Άλκη και στους φίλους της απέραντα ευγνώμων και ευτυχής που έκανα την ταινία μαζί τους.

Σε εποχές σαν τη σημερινή, εξαιρετικά δύσκολες, οδυνηρά αγοραίες, στερημένες από οράματα και όνειρα, η γνώση της Ιστορίας από ανθρώπους που τη βίωσαν και, με κάποιον τρόπο, την έφτιαξαν με πράξη την ίδια τους τη ζωή, νομίζω συνιστά μεγάλη δύναμη για επιμονή και πίστη προς ό,τι φαντάζει αδύνατο αλλά είναι δυνατό».