Νίκος Φελέκης

Όχι τόσο επειδή η πρωτιά της ΝΔ -και μάλιστα με ευδιάκριτη διαφορά από τον ΣΥΡΙΖΑ- έχει προεξοφληθεί, αλλά γιατί οι ψήφοι που θα λάβει και η θέση που θα καταλάβει το κόμμα της Φώφης Γεννηματά σε σημαντικό βαθμό θα καθορίσει και τις μετέπειτα πολιτικές εξελίξεις, ακόμη και τον ακριβή χρόνο των εθνικών εκλογών, αν δηλαδή θα καταφέρει ο Αλέξης Τσίπρας να εξαντλήσει μέχρι τέλους, όπως θέλει, την τετραετία. Εάν η αναλογία του ποσοστού ΣΥΡΙΖΑ ΚΙΝΑΛ από το 1:6 (36% με 6%) που ήταν στις εκλογές του Σεπτεμβρίου 2015, πέσει στο 1:3 (24% με 8%) που προβλέπουν οι δημοσκοπήσεις, το πρόβλημα του πρωθυπουργού δεν θα είναι τόσο μεγάλο. Θα μετατραπεί όμως σε σουντόκου για πολύ δυνατούς λύτες στην περίπτωση που η αναλογία καταλήξει να πλησιάζει το 1:2. Μπορεί το 20% (ΣΥΡΙΖΑ) με 10% (ΚΙΝΑΛ) πριν λίγους μήνες να εθεωρείτο απίθανο, σήμερα όμως είναι αρκετοί αυτοί, οι οποίοι (έστω ως επιθυμία οι γαλαζοπράσινοι και ως φόβο οι πορτοκαλί) όχι μόνον δεν το αποκλείουν, αλλά το συζητούν και σοβαρά. Εάν το εξαγόμενο της κάλπης είναι αυτό τότε -σε συνάρτηση φυσικά και με το ποσοστό που θα λάβει η ΝΔ- δεν θα πρέπει να αποκλείσουμε εθνικές κάλπες ακόμη και στα τέλη Ιουνίου αρχές Ιουλίου.

Πριν μερικούς μήνες σχεδόν όλοι θεωρούσαν ότι το πολιτικό παιχνίδι είναι αποκλειστική υπόθεση του ΣΥΡΙΖΑ και της ΝΔ. Ελάχιστοι ήταν αυτοί που πίστευαν ότι η Χαριλάου Τρικούπη δεν θα συνθλιβεί στις μυλόπετρες της αντιπαράθεσης ανάμεσα στον Μητσοτάκη και τον Τσίπρα. Τώρα δεν είναι λίγοι αυτοί που υποστηρίζουν ότι το ΠΑΣΟΚ, όπως οι περισσότεροι αποκαλούν το ΚΙΝΑΛ, μπορεί στις 26 Μαΐου να επιτύχει διψήφιο ποσοστό ή έστω να το προσεγγίσει. Ακόμη και ορισμένοι δημοσκόποι, οι οποίοι προέβλεπαν χαμηλές πτήσεις για το ΚΙΝΑΛ, εμφανίζονται να μεταβάλλουν γνώμη και στις κατ' ιδίαν συζητήσεις τους δεν αποκλείουν η Χαριλάου Τρικούπη να προσθέσει δύο τρεις μονάδες, ενδεχομένως και τέσσερεις στο 6,2% που έλαβε στις εκλογές του Σεπτεμβρίου 2015. Το γεγονός ότι το ΚΙΝΑΛ "τσιμπάει", ιδιαίτερα στην επαρχία, το συνομολογούν και στελέχη της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Στην κυβέρνηση πάντως δεν το παραδέχονται και υποστηρίζουν ότι "όλη αυτή η φιλολογία περισσότερο ανταποκρίνεται στους μύχιους πόθους της Φώφης και των συνεργατων της παρά στην πραγματικότητα", η οποία, όπως λένε, είναι "αυτή που περιγράφουν οι δημοσκοπήσεις. Και οι οποίες τοποθετούν το ΚΙΝΑΛ στη ζώνη του 5-7%". Υπάρχουν όμως, είναι η αλήθεια, και κυβερνητικοί παράγοντες οι οποίοι δεν διστάζουν να παραδεχθούν ότι "αυτός που έδωσε το φιλί της ζωής στην Γεννηματά είναι ο Τσίπρας". Και αναφέρουν σειρά αποφάσεων και επιλογών του πρωθυπουργού και των στενών του συνεργατών, οι οποίες, κατά τη γνώμη τους, ωφέλησαν τελικά τη Χαριλάου Τρικούπη και όχι την Κουμουνδούρου. Μάλιστα, αναφέρονται σε "δώρα του Αλέξη στην Φώφη". Τα οποία δώρα είναι "ευπρόσδεκτα και καλοδεχούμενα και είμαστε ευγνώμονες στον σύντροφο Αλέξη που φροντίζει πριν από μας για μας", όπως μάς λέει, με αρκετή δόση ευχαρίστησης κι ένα πλατύ χαμόγελο, εξ απορρήτων συνεργάτης της προέδρου του ΚΙΝΑΛ.

Ας δούμε όμως ένα ένα ποιά είναι αυτά τα "δώρα" του Τσίπρα στην κόρη του αείμνηστου Γιώργου Γεννηματά. Και ας ξεκινήσουμε από το τελευταίο: τον Πολλάκη. Καλύτερο δώρο στο ΚΙΝΑΛ δεν θα μπορούσε να κάνει ο πρωθυπουργός. Με τη διαπίστωση αυτή συμφωνεί η πλειονότητα των αναλυτών και των πολιτικών στελεχών ακόμη και των φίλα προσκείμενα στον ΣΥΡΙΖΑ. "Το ύφος, το ήθος και η αισθητική του Πολλάκη είναι όντως κάτι που προκαλεί αισθήματα αποστροφής όχι μόνο στους αριστερούς, αλλά και τους κεντροαριστερούς ψηφοφόρους" παραδέχεται προβεβλημένος βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ. Συμφωνεί μάλιστα και με τη γνώμη όσων διατείνονται ότι "η συμπεριφορά και τα λεγόμενα Πολλάκη αποτελούν και τροχοπέδη για όσους από την κεντροαριστερά θα ήθελαν να συνταχθούν με τον ΣΥΡΙΖΑ προκειμένου να μην επιστρέψει στην εξουσία η δεξιά". Η εν Ροδακίνω Κρήτης δε πλήρης ταύτιση Τσίπρα με τον αναπληρωτή υπουργό υγείας θεωρείται ως το καλύτερο δώρο του Τσίπρα όχι μόνον στον Μητσοτάκη, αλλά πρωτίστως στη Γεννηματά αφού παραδοσιακά οι ψηφοφόροι της Κρήτης επιλέγουν, στην πλειοψηφία τους, κόμματα από τον λεγόμενο προοδευτικό χώρο και σίγουρα με κριτήρια, τα οποία δεν βρίσκονται κοντά, για να το πούμε όσο γίνεται πιο κομψά, σε αυτό που περιγράφει ο χαρακτηρισμός ως "πολλάκειον άγος".

Το δεύτερο δώρο του Αλέξη στη Φώφη αναμφίβολα σχετίζεται με την προσπάθεια αναδιοργάνωσης της Κεντροαριστεράς. Ο Πολλάκης είναι πιθανώς ο πυροκροτητής στην ανατίναξη της γέφυρας, που επιχειρείται να στηθεί μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ και Κεντροαριστεράς από στελέχη, τα οποία στην πλειονότητά τους προέρχονται από το χώρο του πρώην ΠΑΣΟΚ. Η πρώτη δολιοφθορά στην όσμωση των δύο χώρων έγινε, όπως εκ των υστέρων παραδέχονται και στην Κουμουνδούρου, με την υπουργοποίηση των Τόλκα και Μωραΐτη καθώς η πράξη θεωρήθηκε ως συναλλαγή και μάλιστα, όπως χαρακτηριστικά μάς ειπώνεται, "ηλίθια και αχρείαστη αφού το μόνο που έγινε είναι να τακτοποιηθούν οι δύο πρώην βουλευτές του ΠΑΣΟΚ. Οι δυό τους όχι μόνον δεν φέρνουν ούτε μία ψήφο στο ΣΥΡΙΖΑ, αλλά έχουν προκαλέσει και φανατισμό στο ΚΙΝΑΛ που ευνοεί τον ακραίο αντικυβερνητικό λόγο της ηγεσίας της Χαριλάου Τρικούπη". Αν Τόλκας και Μωραΐτης ήταν το κουτί με τα σοκολατάκια, η ΓΕΦΥΡΑ του Μπίστη και των λοιπών εκσυγχρονιστών του Σημίτη ήταν η ανθοδέσμη που πρόσφερε ο Αλέξης στην Φώφη. Η ανεπιτυχής, τουλάχιστον προσώρας, προσπάθεια άλωσης του ΚΙΝΑΛ μέσω της Προοδευτικής Συμμαχίας, όπως ονομάστηκε το σχήμα, που έχει ως γενέθλια πράξη την, προ μηνός, συγκέντρωση στο Γαλάτσι με ομιλητές τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα και πρώην υπουργούς του ΠΑΣΟΚ (Τζουμάκας, Ξενογιαννακοπούλου, Ραγκούσης κ.α.) περισσότερο φαίνεται να ενισχύει την άμυνα της Χαριλάου Τρικούπη παρά την επίθεση του Μαξίμου για την επικράτηση στο χώρο της Κεντροαριστεράς.

Το τρίτο δώρο του Αλέξη στη Φώφη είναι η συστηματική επίδειξη αλαζονείας ορισμένων εκ των στενών συνεργατών του πρωθυπουργού απέναντι στο χώρο του ιστορικού ΠΑΣΟΚ. Οι δηλώσεις υπουργών, με κορυφαία αυτή του Χριστόφορου Βερναρδάκη ότι το ΚΙΝΑΛ μπορεί να μην πιάσει καν το όριο εισόδου στη Βουλή (3%), ως ήταν φυσικό, συσπείρωσε -ιδίως στην επαρχία, όπου οι αντιπαραθέσεις και οι πολιτικοί διχασμοί είναι περισσότερον έντονοι σε σχέση με την Αττική- αρκετά παλαιά στελέχη του κόμματος που ίδρυσε ο Ανδρέας Παπανδρέου γύρω από την ηγεσία της Φώφης Γεννηματά. Ειδικά σε περιοχές όπου το ΠΑΣΟΚ είχε κατά το παρελθόν μεγάλη δύναμη (Κρήτη, Δυτική Ελλάδα) εμφανίζονται φαινόμενα επανασυσπείρωσης και μάλιστα ορισμένοι υποστηρίζουν πως σε αυτές τις περιοχές το ΚΙΝΑΛ στις ευρωεκλογές μπορεί να φθάσει ή και να ξεπεράσει ακόμη και το 15%. Επίσης, το γεγονός ότι οι υποθέσεις των δύο (Βενιζέλος, Κουτρουμάνης), από τους τρεις υπουργούς του ΠΑΣΟΚ που κατηγορήθηκαν για εμπλοκή στο σκάνδαλο της Novartis, τέθηκαν στο αρχείο, ενίσχυσε τις αντισυριζα φωνές στο εσωτερικό του ΚΙΝΑΛ και ιδιαίτερα όσες υποστηρίζουν ότι "οι διώξεις είναι πολιτικές προκειμένου να διαλυθεί το ΚΙΝΑΛ", με αποτέλεσμα την περαιτέρω στεγανοποίηση της Χαριλάου Τρικούπη απέναντι στην απειλή που συνιστά η μετακίνηση του Αλέξη Τσίπρα και των συντρόφων του από το χώρο της ριζοσπαστικής αριστεράς σε εκείνον της αριστερής σοσιαλδημοκρατίας.

Το τέταρτο δώρο αναμφίβολα είναι η διαφορετική ημερομηνία των εκλογικών αναμετρήσεων. Το γεγονός ότι οι εθνικές εκλογές θα γίνουν σε μεταγενέστερο χρόνο κατά πολλούς είναι το μεγαλύτερο δώρο που προσέφερε ο Αλέξης στη Φώφη. Πιθανολογείται, και βασίμως, ότι το ΚΙΝΑΛ θα καταγράψει καλύτερες επιδόσεις από τον ΣΥΡΙΖΑ στην αυτοδιοίκηση. Τόσο στους δήμους όσο και στις περιφέρειες τα ποσοστά της Χαριλάου Τρικούπη, αθροιστικά, θα είναι μεγαλύτερα από αυτά της Κουμουνδούρου. Ενδεχόμενο Ματζικέρτ του ΣΥΡΙΖΑ στις αυτοδιοικητικές εκλογές θα ενισχύσει την αυτοπεποίθηση των "πράσινων" για την έκβαση της μάχης που δίνουν με τους "πορτοκαλί" στο χώρο του προοδευτικού Κέντρου και της φιλελεύθερης αριστεράς. Αυτοπεποίθηση, η οποία μπορεί να ενισχυθεί σημαντικά εάν το ποσοστό του ΚΙΝΑΛ κινηθεί στην περιοχή του 10%, κάτι που συνεργάτες της Φώφης Γεννηματά θεωρούν ως "ιδιαίτερα πιθανό, αφού στις προηγούμενες ευρωεκλογές το ποσοστό που είχε λάβει τότε (ως "Ελιά") ήταν 8%. Και κατά συνέπεια "μια αύξηση δύο μονάδων είναι μάλλον εύκολη από τη στιγμή που ο ΣΥΡΙΖΑ, μετά από τέσσερα χρόνια διακυβέρνησης και πλείστων όσων διαψεύσεων, εμφανίζεται ως απερχόμενη δύναμη".

Το πλέον όμως σημαντικό στο δώρο που προσέφερε ο Αλέξης στη Φώφη με τις ξεχωριστές κάλπες είναι ότι στην περίπτωση που έχουμε σημαντική μείωση του ποσοστού του ΣΥΡΙΖΑ και αύξηση του ποσοστού του ΚΙΝΑΛ θα αλλάξουν οι όροι και για τη βουλευτική κάλπη. "Είναι διαφορετικό το πολιτικό παιχνίδι αν πάρει ο ΣΥΡΙΖΑ 25-26% και μεις 6-7% και εντελώς άλλο αν πάρει 19-20% και μεις 10-11%. Και είναι διαφορετικό, όχι μόνο για τα δεδομένα της διακυβέρνησης, ειδικά αν ο Μητσοτάκης δεν πάρει αυτοδυναμία, αλλά και για την εποπμενη μέρα στην Κεντροαριστερά", μας λέει ιστορικό στέλεχος του ΠΑΣΟΚ και υπουργός των κυβερνήσεων Α. Παπανδρέου και Κ. Σημίτη. Ό,τι η χαλαρή ψήφος της ευρωκάλπης ευνοεί περισσότερο το ΚΙΝΑΛ και λιγότερο τον ΣΥΡΙΖΑ είναι κάτι που παραδέχεται και υπουργός της κυβερνήσεως Τσίπρα αφού, όπως μάς λέει, "δίνεται η δυνατότητα στους πολίτες να στείλουν μήνυμα στην κυβέρνηση για τα λάθη και τις παραλείψεις της και την ανάγκη να διορθώσει την πορεία της".

Το πέμπτο δώρο του Τσίπρα στην Γεννηματά ήταν η επίρριψη ευθυνών στον Κώστα Καραμανλή για τη χρεωκοπία της χώρας και την υπαγωγή της στα μνημόνια. Μέχρι πρότινος τόσο ο Αλέξης Τσίπρας όσο και οι στενοί του συνεργάτες έριχναν όλη την ευθύνη στο ΠΑΣΟΚ και τον Γιώργο Παπανδρέου. Οι λόγοι ήταν προφανείς: ήθελαν να λεηλατήσουν τον χώρο που ιστορικά εξέφρασε το κόμμα του Ανδρέα Παπανδρέου και να εμφανιστεί ο Τσίπρας ως ο νέος ηγέτης της Δημοκρατικής και Προοδευτικής Παράταξης. Μετά από τέσσερα χρόνια "αστικής" διακυβέρνησης, την υπογραφή και από τον ΣΥΡΙΖΑ μνημονίου και την ολοκληρωτική στροφή, τουλάχιστον της ηγετικής ομάδας του, στον πραγματισμό οι εκλογικές ανάγκες της Κουμουνδούρου επιβάλλουν να αναθεωρηθεί και η ευθύνη για την κρίση, αφού τώρα βασικός αντίπαλος δεν είναι το ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ, αλλά η ΝΔ. Ο πρόσθετος λόγος, για την επίρριψη ευθυνών και στις κυβερνήσεις Καραμανλή για τη δεκαετή μνημονιακή επιτροπεία, εκπορεύεται και από τη δημιουργία της Προοδευτικής Συμμαχίας ως πολιτικο-εκλογικό υποπόδιο του ΣΥΡΙΖΑ. Η συντριπτική πλειοψηφία όσων από το χώρο του πρώην ΠΑΣΟΚ ρίχνουν ΓΕΦΥΡΑ στον ΣΥΡΙΖΑ θεωρούν περίπου καταστροφική τη διακυβέρνηση Καραμανλή και βασικό υπεύθυνο για την χρεωκοπία, ενώ χαρακτηρίζουν αναγκαστικές και εν πολλοίς επιβεβλημένες τις επιλογές της κυβέρνησης Παπανδρέου.

Η προσαρμογή λοιπόν στο νέο εκλογικό ακροατήριο οδηγούν, εκ των πραγμάτων, τον Τσίπρα και την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ σε διαφορετική ιστορική αποτίμηση της χρεωκοπίας και των μνημονίων. Αυτή η νέα αποτίμηση πριμοδοτεί, έστω και εξ αντανακλάσεως, το αφήγημα του Γ. Παπανδρέου και του ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ για τα αίτια και τους υπεύθυνους της κρίσης. Και κατά συνέπεια "ο σύντροφος Αλέξης κάνει ένα ακόμη δώρο στη Φώφη" αποφαίνεται ο συνομιλητής μας, ο οποίος μετά από υπερτριακονταετή κοινοβουλευτική πορεία μετεωρίζεται σήμερα ανάμεσα στο ΚΙΝΑΛ και τον ΣΥΡΙΖΑ, θεωρώντας ότι "μετά τις εκλογές οι ηγεσίες των δύο κομμάτων θα πρέπει να συζητήσουν σοβαρά και ουσιαστικά για το μέλλον της χώρας και την αναγέννηση της Προοδευτικής Παράταξης, η οποία δεν εκφράζεται πλέον από το ΠΑΣΟΚ ούτε όμως και από τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά από την (ανα)σύνθεση που θα προκύψει". Με τη διαπίστωση αυτή συμφωνεί και πρώην υπουργός του ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος συμπληρώνει ότι "όσο αναγκαία ήταν η στροφή του ΣΥΡΙΖΑ στον ρεαλισμό εξίσου αναγκαία είναι και η στροφή του ΚΙΝΑΛ προς τα αριστερά".

Πάντως, όπως παραδέχεται και επίλεκτο μέλος του ΚΙΝΑΛ, για να μπορέσει η Φώφη να επωφεληθεί από τα δώρα που της έχει κάνει ο Τσίπρας θα πρέπει να επεξεργαστεί μια διαφορετική στρατηγική πέραν αυτής του "να φύγει ο Τσίπρας και μετά τ' άλλα θα τα βρούμε". Και συμπληρώνει: "Οι πολίτες θέλουν να ξέρουν γιατί να ψηφίσουν το ΚΙΝΑΛ και όχι τον ΣΥΡΙΖΑ ή τη ΝΔ. Το "αντί" αντιστοιχεί σε μικρά κόμματα και σε κόμματα διαμαρτυρίας. Η μεγάλη πλειοψηφία των ψηφοφόρων επιλέγουν ανάμεσα σε κυβερνητικά κόμματα". Η αλήθεια αυτή είναι και στη Χαριλάου Τρικούπη αν θέλουν να κερδίσουν το στοίχημα στην κεντροαριστερά και να ξαναγίνουν μεγάλο και κυβερνητικό κόμμα ας θυμηθούν τον ιδρυτή τους, τον Ανδρέα Παπανδρέου, ο οποίος ακόμη και το 1974 έθεσε, έστω και ως μαξιμαλιστικό στόχο του ΠΑΣΟΚ την διακυβέρνηση ρίχνοντας το σύνθημα "στις 18 σοσιαλισμός". Κάτι αντίστοιχο που να στοχεύει στη διακυβέρνηση και προσαρμοσμένο στα σημερινά δεδομένα θα πρέπει να αναζητήσουν στη Χαριλάου Τρικούπη. Είτε κατά μόνας είτε, μετά τις εκλογές, σε συνεργασία...