Νίκος Φελέκης

Χειρότερος Ιούνιος για τον Αλέξη Τσίπρα δεν έχει υπάρξει. Τα χτυπήματα ήταν απανωτά. Στην αρχή ήταν ο Παπαδημούλης, μετά ο Καμμένος και, τέλος, ο Παππάς. Κι από κοντά  ο Παπαγγελόπουλος. Καθεμία υπόθεση κι ένα καρφί στον ΣΥΡΙΖΑ. Στην ηθική, στο ύφος της εξουσίας και τον τρόπο άσκησης της διακυβέρνησης, αλλά και στις πολιτικές του συμμαχίες. Στην ερώτηση «ποια από τις υποθέσεις προκάλεσε τη μεγαλύτερη ζημία;» η απάντηση που μας δίνουν σχεδόν όλα τα στελέχη της Κουμουνδούρου είναι: «Ολες ήταν και είναι καταστροφικές». 

Ο Δημήτρης Παπαδημούλης -με τα ακίνητα- έπληξε πρωτίστως το αξιακό φορτίο της Αριστεράς. Ο Νίκος Παππάς -με το περιεχόμενο της συνομιλίας του με τον επιχειρηματία Μιωνή- φανέρωσε πλευρές στην άσκηση διακυβέρνησης που ξενίζουν και δικαιώνουν όσους υποστηρίζουν ότι και ο ΣΥΡΙΖΑ διαχειρίστηκε το γκουβέρνο ως συναλλακτήριο εξουσίας, ενίοτε και ανομίας. Ο Πάνος Καμμένος -με τις καταγραφές του κοριού της ΕΥΠ- έπεισε και τον τελευταίο οπαδό του ΣΥΡΙΖΑ πόσο ολέθριο ήταν το σφάλμα της κυβερνητικής συνεργασίας με τους ΑΝ.ΕΛ. Και τον τελευταίο; Οχι, υπάρχει ένας, ο Παύλος Πολάκης, ο οποίος συνεχίζει να θύει σπονδές στην πολιτική φιλία του με τον Πανάρα, τον ντετέκτιβ-πολιτικό, που, εκτός από το ότι μας ψεκάζουν, είχε ανακαλύψει και ότι αρχηγός της «17 Νοέμβρη» ήταν ο Ανδρέας Παπανδρέου!

Δίπλα στον Καμμένο, στελέχη της Κουμουνδούρου και κυρίως όσα καταχωρούνται στη λίστα «αριστερή μειοψηφία» τοποθετούν και τον Δημήτρη Παπαγγελόπουλο, αφού «και οι δύο ανήκουν στη δεξιά παράταξη και ιδιαίτερα στην καραμανλική πτέρυγα, με την οποία ο Αλέξης συνήψε συμφωνία, της οποίας ποτέ δεν μάθαμε σε όλη του την έκταση το περιεχόμενο και τους όρους, αλλά μόνο ότι έγινε για τις ανάγκες της διακυβέρνησης». Κάποιοι άλλοι που ανήκουν στον χώρο της Προοδευτικής Συμμαχίας σε συνομιλίες τους παραδέχονται ότι «η συμμαχία με τους ΑΝ.ΕΛ. και εκπροσώπους της καραμανλικής πτέρυγας ήταν εξαρχής λάθος και στην πορεία, όπως αποδεικνύεται με όσα βλέπουν το φως της δημοσιότητας, εξετράπη, με αποτέλεσμα οι προβληματικές έως και οριακής νομιμότητας μεθοδεύσεις και πρακτικές των Καμμένου και Παπαγγελόπουλου να έχουν προκαλέσει σημαντική πολιτική ζημιά στον Τσίπρα και τον ΣΥΡΙΖΑ».

Το επιπλέον πρόβλημα για τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ (από χθες και της Προοδευτικής Συμμαχίας) είναι, όπως υποστηρίζουν βουλευτές και στελέχη που δεν ανήκουν στην ομάδα των «προεδρικών», ότι «και τα τέσσερα πρόσωπα είναι αποκλειστικά δικές του επιλογές». Ο πρώτος ορίστηκε επικεφαλής της ευρωομάδας του ΣΥΡΙΖΑ. Ο δεύτερος, για σχεδόν μία δεκαετία, ήταν το alter ego του. Ο τρίτος, για μία τετραετία, υπήρξε συγκυβερνήτης του. Και ο τέταρτος, από τη θέση του υφυπουργού και στη συνέχεια του αναπληρωτή υπουργού, ήταν το αυτί και το μάτι του στη Δικαιοσύνη και σε σκοτεινές υποθέσεις. Μπορεί, σύμφωνα με όσα εκμυστηρεύονται συνεργάτες του τέως πρωθυπουργού, να εμφανίζεται χολωμένος και με τους τέσσερις -για δύο εξ αυτών και μετανιωμένος-, όμως η πραγματικότητα δεν αλλάζει. Και αυτή είναι ζοφερή για τον ΣΥΡΙΖΑ, αφού η αξιωματική αντιπολίτευση έχει περιέλθει σε κατάσταση πολιτικής αιχμαλωσίας. Στην Κουμουνδούρου δεν ξέρουν τι άλλα «φασούλια» θα βγουν, ενώ το βασικότερο είναι ότι δεν μπορούν να προβλέψουν, αφενός, εάν υπάρχουν και άλλα στοιχεία ή ακόμη και άλλες υποθέσεις που δεν έχουν αποκαλυφθεί και, αφετέρου, τι μπορεί να αποκαλύψει η δικαστική διερεύνηση των υποθέσεων Παππά, Παπαγγελόπουλου και Καμμένου.

Επιφυλάξεις

Ο Νίκος Παππάς μπορεί να έχει διαβεβαιώσει τον Αλέξη ότι ακόμη κι αν γίνουν γνωστές και οι άλλες (παρανόμως ηχογραφημένες) συνομιλίες του με τον Μιωνή δεν υπάρχει πρόβλημα, όμως ο Τσίπρας και οι άλλοι της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ είναι επιφυλακτικοί, αφού δεν ξέρουν μέχρι πού μπορεί να φτάνει η «αβάσταχτη ελαφρότητα του Νίκου» ή άλλων υψηλόβαθμων παραγόντων του ΣΥΡΙΖΑ που χειρίστηκαν, στο παρασκήνιο, υποθέσεις που σχετίζονται με τη λεγόμενη «διαπλοκή συμφερόντων». Μέλη της Πολιτικής Γραμματείας και του Πολιτικού Συμβουλίου θέλουν να ελπίζουν, όπως λένε, ότι τυχόν άλλες αποκαλύψεις δεν θα αποκαλύψουν και ιστορίες διαφθοράς. «Προσώρας, στοιχεία για μίζες και χρήματα δεν υπάρχουν, κι αυτό είναι», όπως λένε, «το παρήγορο που μας διαφοροποιεί σε σχέση με ανάρμοστες συμπεριφορές κυβερνητικών στελεχών της Ν.Δ. και του ΠΑΣΟΚ». Βεβαίως, στη συζήτηση στο Πολιτικό Συμβούλιο, «η αρχική προσπάθεια του Παππά, αλλά και του Τσίπρα να αποδώσουν τη συνομιλία Παππά - Μιωνή σε αφέλεια και ελαφρότητα του Νίκου και να την περιορίσουν στο ύφος των λεγομένων όχι μόνο δεν έπεισε, αλλά και τους ανάγκασε να παραδεχτούν, στη δευτερολογία τους, ότι είναι και θέμα ουσίας». Και μάλιστα «αλαζονείας στην άσκηση εξουσίας», μας λέει ένα από τα μέλη του Πολιτικού Συμβουλίου. Προσθέτει δε ότι «οι μόνοι υπερασπιστές του Νίκου ήταν η Δούρου, ο Μπαλάφας και οι πασοκογενείς Μαδεμλής και Κορμάς», οι οποίοι, ούτε λίγο ούτε πολύ, υποστήριξαν ότι ο Παππάς είναι «θύμα επίθεσης της Δεξιάς», ενώ ανακάλυψαν και ομοιότητες με το «βρώμικο ’89».

Αντίθετα, οι πλέον επικριτικοί ήταν οι Τσακαλώτος, Φίλης, Λιάκος και αρκετοί άλλοι, μεταξύ των οποίων και πασοκογενείς, ενώ ιδιαίτερα σκληρή ήταν η Τασία Χριστοδουλοπούλου, η οποία συμφώνησε με την άποψη ότι η ανάληψη της πολιτικής ευθύνης δεν αρκεί και θα πρέπει να συνοδεύεται από παραιτήσεις για να γίνεται πιστευτή, αλλά και για να διευκολυνθούν ο Τσίπρας και το κόμμα στην πολιτική αντιπαράθεση. Ο Τσακαλώτος δεν κατήγγειλε απλώς τον Παππά, αλλά και είπε ότι δεν θα μπορούσε να είναι μαζί του σε κυβέρνηση εάν δεν υπάρξουν αποστάσεις, όπερ και εγένετο, με παράγραφο που προστέθηκε στην ανακοίνωση που εκδόθηκε μετά τη συνεδρίαση και στημ οποία, μεταξύ άλλων, αναφέρεται ότι «το ηθικό πλεονέκτημα της Αριστεράς προφανώς και ισχύει. Μόνο που αυτό δεν συνοδεύει αναγκαστικά όποιον δηλώνει αριστερός, ως σφραγίδα δωρεάς. Υποστηρίζεται και αναδεικνύεται κάθε στιγμή και σε κάθε πράξη». Ο Φίλης, με αφορμή τον Παππά και τις άλλες στενάχωρες για τον ΣΥΡΙΖΑ υποθέσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη ή υπό διερεύνηση, έθεσε ευρύτερο θέμα απολογισμού της διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ προκειμένου να επισημανθούν και να στηλιτευτούν τα αρνητικά φαινόμενα είτε αυτά αφορούν αλαζονεία στην άσκηση εξουσίας, είτε τη συμμαχία με Καμμένο και ΑΝ.ΕΛ., είτε τις σχέσεις με τα media και τη διαπλοκή, είτε σκοτεινές υποθέσεις, όπως αυτή του Παπαγγελόπουλου με τη Novartis, αλλά και τις καταγραφές του κοριού της ΕΥΠ, οι οποίες, κατά ορισμένους, θα έχουν και συνέχεια φέρνοντας -εάν ισχύουν όσα διοχετεύονται υπό μορφή φημών σε πολιτικά και δημοσιογραφικά γραφεία- σε δυσκολότερη θέση τον Τσίπρα και την αξιωματική αντιπολίτευση.

Ανάληψη ευθύνης

Πάντως, οι γνωρίζοντες καλά τα άδυτα της Κουμουνδούρου και το παρασκήνιο των όσων τεκταίνονται, αυτές τις ημέρες, στα ηγετικά κλιμάκια του ΣΥΡΙΖΑ υποστηρίζουν ότι ο Τσίπρας είχε καλέσει πριν από τη συνεδρίαση του Πολιτικού Συμβουλίου τον Παππά και συμφώνησαν ότι θα ομολογήσει το λάθος του και θα αναλάβει την πολιτική ευθύνη για τις πράξεις του. Την ομολογία και τη συγγνώμη Παππά, άλλωστε, την είχαν απαιτήσει από τον Τσίπρα και πρωτοκλασάτα στελέχη της αριστερής μειοψηφίας ως το ελάχιστο που μπορούν να δεχτούν προκειμένου να πέσουν οι τόνοι και να μην τιναχτεί στον αέρα η Κεντρική Επιτροπή Ανασυγκρότησης, στην οποία υπολογίζει πολύ ο Αλέξης με σκοπό να διευκολυνθεί η διεύρυνση του ΣΥΡΙΖΑ προς το Κέντρο, όπως είναι η επιθυμία του. Ο συμβιβασμός που επετεύχθη έγινε δεκτός με ανακούφιση και από τα στελέχη της Προοδευτικής Συμμαχίας και ιδιαίτερα από τους οκτώ (Σπύρος Δανέλλης, Θανάσης Θεοχαρόπουλος, Αντώνης Λιάκος, Νίκος Μπίστης, Παναγιώτης Παναγιώτου, Δημήτρης Χαλαζωνίτης, Δημήτρης Χατζησωκράτης, Νίκος Μουζέλης), τους επονομαζόμενους και «λάιτ αριστερούς ή σοσιαλδημοκράτες της Κεντροαριστεράς», που προ ημερών είχαν δημοσιοποιήσει κείμενο με τις απόψεις τους για το μέλλον του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία.

Οι σκληροί της Κουμουνδούρου, οι «53+» και οι συνοδοιπόροι τους, δεν πρόκειται πάντως, όπως λένε, να αφήσουν την ευκαιρία με τον Παππά να πάει χαμένη. Βλέποντας να μειώνεται -με τα τελευταία γεγονότα και να τσαλακώνεται- η ακτινοβολία του Τσίπρα και η μετεξέλιξη του ΣΥΡΙΖΑ να έχει κολλήσει, θα επιχειρήσουν να βρουν ένα νέο σημείο ισορροπίας στις σχέσεις τους με τον αρχηγό και τις ομάδες στο εσωτερικό της Κουμουνδούρου. Μέχρι τώρα κυριαρχούσαν οι «προεδρικοί» και οι πασοκογενείς, αυτοί ήταν που έδιναν τον τόνο στις εσωκομματικές εξελίξεις. Μάλιστα, κατηγορούσαν και την αριστερή μειοψηφία ότι βάζει εμπόδια στη μετεξέλιξη της ριζοσπαστικής Αριστεράς σε φορέα της ευρύτερης Δημοκρατικής Προοδευτικής Παράταξης, βασικό μέλημα της οποίας θα είναι η επιστροφή στη διακυβέρνηση της χώρας. Τώρα, ο Βούτσης, ο Σκουρλέτης, ο Τσακαλώτος, ο Φίλης και οι άλλοι λένε στον Τσίπρα: «Οι δικοί σου άνθρωποι είναι αυτοί που σε εκθέτουν, όχι εμείς. Αυτοί ευθύνονται για τα όσα υφιστάμεθα το τελευταίο διάστημα.

Δεν είμαστε εμείς που σε οδηγούμε σε καταστάσεις ομηρίας από τον Μητσοτάκη, οι δικοί σου το κάνουν. Οι κασέτες είναι για τον Παππά, ο Πολάκης εκθειάζει τον Καμμένο και ο Παπαγγελόπουλος μόνο τον αξιακό κώδικα της Αριστεράς δεν υπηρετεί». Και προσθέτουν: «Η επιστροφή στην εξουσία δεν μπορεί να γίνει με γέλια, αστειάκια και μαγκίτικες συμπεριφορές, χρειάζεται νέο πολιτικό σχέδιο, ριζοσπαστικό πρόγραμμα, μαχητικό κόμμα και κοινωνικές συμμαχίες. Ελα, λοιπόν, να συμφωνήσουμε σε ένα ιδεολογικοπολιτικό συμβόλαιο για το πώς θα πορευτούμε μέχρι το συνέδριο, αλλά και μετά απ’ αυτό». Και η αλήθεια είναι ότι ο Τσίπρας, ειδικά αυτή τη στιγμή -στη δύσκολη θέση που έχει περιέλθει με όσα αποκαλύπτονται και, καταπώς φαίνεται, θα συνεχίσουν να αποκαλύπτονται-, έχει ανάγκη την ενότητα του κόμματος για να αποκρούσει τις επιθέσεις και κατά συνέπεια η συμφωνία-συμμαχία με την αριστερή πτέρυγα του κόμματος είναι απαραίτητη. Εξάλλου, όπως λέει και ο Σκουρλέτης, συμπεριφορές τύπου Παππά εμφανίζονται ως παρενέργειες σε προσωποπαγή κόμματα. Αυτό, άλλωστε, ήταν και το αντικείμενο της κατ’ ιδίαν μακράς συζήτησης που είχε με τον Τσακαλώτο το βράδυ της Πέμπτης μετά το Πολιτικό Συμβούλιο.

Εξυπακούεται ότι, στην περίπτωση που οι συζητήσεις τελεσφορήσουν και ο Τσίπρας καταφέρει να ενοποιήσει τον ΣΥΡΙΖΑ, το... αίμα από τη θυσία των Παππά, Παπαδημούλη και όσων άλλων έχουν δώσει αφορμές ενδεχομένως θα είναι η σφραγίδα της νέας πορείας του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία μετά το συνέδριο, το οποίο, κορωνοϊού επιτρέποντος, θα διεξαχθεί τον Νοέμβριο. Βεβαίως, όταν αναφερόμαστε σε θυσία δεν εννοούμε την πολιτική τους περιθωριοποίηση ή αποστρατεία, αλλά τη μετακόμιση, για κάποιο διάστημα, από την πλατεία στον εξώστη της πολιτικής εκπροσώπησης και τη μετακίνησή τους από τα κομματικά αξιώματα που κατέχουν σήμερα σε άλλες θέσεις. Και οι αλλαγές δεν θα περιοριστούν στα δύο αυτά στελέχη, αλλά θα επεκταθούν στο σύνολο της εικόνας του ΣΥΡΙΖΑ. Ηδη στο μητρώο μελών που ετοιμάζει ο Τσίπρας υπάρχουν αρκετά καινούρια και νεαρά πρόσωπα, με αξιόλογες πολιτικές και τεχνοκρατικές ικανότητες, τα οποία θα μπορούσαν να φρεσκάρουν την εικόνα του ΣΥΡΙΖΑ στην κοινωνία και να φέρουν σε πέρας τα καθήκοντα που επιβάλλει η αξιωματική αντιπολίτευση.

Μεγάλη η ζημιά

Μπαρουτοκαπνισμένο στέλεχος της Προοδευτικής Συμμαχίας υποστηρίζει ότι «η ζημιά για τον Τσίπρα είναι μεγάλη επειδή τα όσα αποκαλύπτονται είναι απαξιωτικά για τον ΣΥΡΙΖΑ και τη διακυβέρνησή του, με αποτέλεσμα η διεύρυνση του κόμματος να έχει ουσιαστικά ακυρωθεί, ενώ έδωσε την ευκαιρία στη Φώφη Γεννηματά να αντεπιτεθεί». Τα οχυρωματικά έργα που εγείρει τώρα η Χαριλάου Τρικούπη γύρω από το ΚΙΝ.ΑΛ. για πρώτη φορά δίνουν την αίσθηση ότι μπορούν να αποτρέψουν ένα νέο μεταναστευτικό κύμα προς την Κουμουνδούρου. Και είναι αλήθεια ότι η εικόνα που εμφανίζει το τελευταίο διάστημα ο ΣΥΡΙΖΑ μόνο πολιτευτές και πολιτικάντηδες μπορεί να συγκινήσει. «Ο σοβαρός κόσμος της ευρύτερης Κεντροαριστεράς αρχίζει να δυσπιστεί όλο και περισσότερο ως προς την ευδοκίμηση του εγχειρήματος Τσίπρα», αποφαίνεται παλιό κοινοβουλευτικό στέλεχος του ΠΑΣΟΚ, που δεν είναι αντίθετο στον διάλογο ανάμεσα στα δύο κόμματα.

Τούτων δοθέντων, ο μεγάλος άγνωστος για τον Τσίπρα και τους συντρόφους του είναι τι θα κάνει ο Μητσοτάκης. Θα προκηρύξει εκλογές; Οι περισσότεροι το θεωρούν περίπου σίγουρο, επειδή «καλύτερη συγκυρία δεν θα βρει. Με την αίγλη της επιτυχούς αντιμετώπισης του κορωνοϊού και με την αξιωματική αντιπολίτευση στα χειρότερά της, η πρόκληση για κάλπες είναι μεγάλη. Το φθινόπωρο μπορεί ο κορωνοϊός να επιστρέψει, τα οικονομικά θα είναι χάλια, η ανεργία θα ανεβαίνει, τα λουκέτα στις επιχειρήσεις θα αυξάνονται, η βοήθεια από την Ευρώπη θα καθυστερεί να έρθει και ο Ερντογάν ανά πάσα στιγμή μπορεί να βάλει φωτιά στο Αιγαίο». Ο φόβος της κάλπης είναι υπαρκτός, και μάλιστα κάποιοι εισηγούνται στον Τσίπρα να σταματήσει να παρέχει συναίνεση στην κυβέρνηση. «Εχουμε βάλει πλάτη στον κορωνοϊό, στον Εβρο, στις διεκδικήσεις στην Ε.Ε., στο Σύμφωνο με την Ιταλία, ακόμη και για μια συμφωνία με την Αίγυπτο, και η απάντηση της Ν.Δ. είναι κασέτες και δικαστήρια», μας λέει στενός συνεργάτης του Τσίπρα και προσθέτει: «Αν νομίζει ο Μητσοτάκης ότι θα περιμένουμε όπως οι γαλοπούλες τα Χριστούγεννα, κάνει λάθος». Από την πλευρά της κυβέρνησης τα μηνύματα στον Τσίπρα είναι ότι «εκλογές δεν θα γίνουν και ούτε επιθυμεί την πόλωση».