Αλέξανδρος Κασιμάτης

Η βασική στόχευση της οικονομικής πολιτικής είναι, και πρέπει να είναι, η τήρηση της δημοσιονομικής σταθερότητας με στόχο την επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος 2,1%. Άλλωστε, φέτος, είναι η πρώτη χρονιά εφαρμογής του νέου Συμφώνου Σταθερότητας και το υπουργείο Οικονομικών τους αμέσως επόμενους μήνες πρέπει να σχεδιάσει το πρόγραμμα σταθερότητας μέχρι το 2028 προσαρμοσμένο στις επιταγές της Κομισιόν.

Η δημοσιονομική πειθαρχία είναι αναγκαία επειδή η χώρα βρίσκεται πλέον ακριβώς στο όριο της επενδυτικής βαθμίδας. Αν υπάρξει σε διεθνές επίπεδο μια αιφνίδια και σοβαρή επιδείνωση των οικονομικών συνθηκών δεν έχουμε περιθώρια και τα ελληνικά ομόλογα θα ξαναγίνουν σκουπίδια, ένα εξαιρετικά δυσάρεστο και επώδυνο σενάριο. Συνεπώς, δεν υπάρχει άλλη επιλογή παρά να συντηρηθούν οι θετικές επιδόσεις, ώστε η οικονομία να φτάσει σε μια “ζώνη ασφαλείας” που είναι μια ή και δυο -όπως π.χ. η Πορτογαλία- βαθμίδες πάνω από την επενδυτική.

Υπό την τρέχουσα συγκυρία, περιθώρια σοβαρών παροχών δεν υπάρχουν, εκτός κι αν γίνουν αποτελεσματικά βήματα για τον περιορισμό της φοροδιαφυγής σε συνδυασμό με τον δημοσιονομικό χώρο που μπορεί να δημιουργηθεί αν η οικονομία υπεραποδώσει. Ένας τομέας όμως που μπορεί να αποφέρει αξιόλογα αποτελέσματα και να αποτελέσει μια ουσιαστική και σοβαρή μεταρρύθμιση, είναι αυτός της ανάταξης διαφόρων δημοσίων επιχειρήσεων που σήμερα παράγουν ελλείμματα.

Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι αυτό της ΔΕΗ που είχε φτάσει στο χείλος της χρεοκοπίας. Σήμερα όμως η ΔΕΗ έχει αλλάξει ριζικά και είναι ο μεγαλύτερος πάροχος ενέργειας στην Ελλάδα και ο δεύτερος μεγαλύτερος στη Ρουμανία, ενώ και στις δυο χώρες είναι στην πρώτη θέση στη διανομή ενέργειας. Με νέο management και επιχειρησιακές δομές, η ΔΕΗ ανακοίνωσε πρόσφατα νέες δραστηριότητες από τις οποίες θα κερδίσει το 2026 περίπου 600 εκατ. ευρώ πρόσθετης λειτουργικής κερδοφορίας. Η μέχρι πριν λίγα χρόνια προβληματική ΔΕΗ όχι μόνον δεν επιβαρύνει σήμερα το δημόσιο ταμείο, αλλά αντιθέτως εισφέρει, καθώς ανακοίνωσε πως θα διανείμει μέρισμα για τη χρήση 2023.

Σήμερα στο Υπερταμείο υπάρχουν “παρκαρισμένες” δημόσιες επιχειρήσεις χωρίς κάποια ιδιαίτερη στρατηγική και με όλες τις αγκυλώσεις του Δημοσίου, όπως τα ΕΛΤΑ, ΟΑΣΑ, ΣΤΑΣΥ κ.ά. Ασφαλώς, όλες οι περιπτώσεις δεν είναι ίδιες και επιπλέον η ΔΕΗ είναι σε έναν ελκυστικό επενδυτικά κλάδο ο οποίος έχει πολύ διαφορετικές αναπτυξιακές προοπτικές από τις ταχυδρομικές υπηρεσίες ή αυτές των συγκοινωνιών. Ωστόσο, αυτό δεν είναι δικαιολογία, καθώς π.χ. τα ΕΛΤΑ είναι ένα ισχυρό δίκτυο διανομής σε όλη τη χώρα το οποίο μπορεί να αναπτυχθεί ή και να προσελκύσει ιδιωτικά επενδυτικά κεφάλαια εφόσον “οριοθετήσει” την ταχυδρομική δραστηριότητα που βαίνει φθίνουσα.

Υπάρχουν επίσης στο Υπερταμείο υποδομές που μπορούν να φέρουν σημαντικές επενδύσεις αν αξιοποιηθούν, όπως π.χ. η δεύτερη ομάδα των περιφερειακών αεροδρομίων ή το αεροδρόμιο της Καλαμάτας. Και για τα δύο, οι διαδικασίες για την αξιοποίησή τους -αν και θεωρητικά είναι σε εξέλιξη- στην πράξη είναι απελπιστικά χρονοβόρες.