Πώς να καταλάβεις εάν ο συνάδελφός σου είναι ψυχοπαθής

Οι περισσότεροι από εμάς είχαμε την ατυχία να συνεργαστούμε κάποια στιγμή στη ζωή μας με ένα τέτοιο άτομο: επιφανειακά γοητευτικό, υπερβολικά σίγουρο για τον εαυτό του αλλά έτοιμο ανά πάσα στιγμή να πατήσει επί πτωμάτων (συμπεριλαμβανομένου και του δικού σου) για να πετύχει τον σκοπό του, χωρίς να δείχνει ίχνος μεταμέλειας.

Όσοι έχουμε... καεί, μπορεί πάνω στον θυμό μας να χαρακτηρίσαμε, μισοαστεία-μισοσοβαρά αυτόν τον συνάδελφο ως «ψυχοπαθή».

Σήμερα, οι ειδικοί πιστεύουν ότι είναι πολύ πιθανό να συνεργαζόμαστε όντως με έναν ψυχοπαθή. 

Μία ριζοσπαστική μελέτη που παρουσιάστηκε αυτήν την εβδομάδα σε συνέδριο ψυχολογίας στη Μελβούρνη αποκαλύπτει ότι ένας στους πέντε εργαζόμενους σε υψηλά κλιμάκια εταιρειών ενδέχεται να πάσχει από αυτήν την διαταραχή, ποσοστό ανάλογο με εκείνο που απαντά σε πληθυσμούς φυλακών.

Ο ψυχολόγος Nathan Brooks ανακάλυψε ότι τα χαρακτηριστικά που εμφανίζουν οι ψυχοπαθείς είναι πολύ συνηθισμένα στα ανώτερα κλιμάκια του κόσμου των μεγάλων εταιρειών. Ο όρος «επιτυχημένος ψυχοπαθής» περιγράφει άτομα με γνωρίσματα ψυχοπαθή - όπως η ανειλικρίνεια, η απουσία ενσυναίσθησης ή τύψεων, ο εγωκεντρισμός, η γοητεία και η επιφανειακή αντιμετώπιση των πραγμάτων - τα οποία έχουν καταφέρει να ανελιχθούν στην ιεραρχία των εταιρειών που εργάζονται, ακριβώς εξαιτίας αυτών των χαρακτηριστικών.

Σύμφωνα με τον Brooks, αυτό το είδος ψυχοπαθή απαντά τα τελευταία χρόνια σε μεγαλύτερη συχνότητα, λόγω της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης και μελετάται πλέον ως ξεχωριστός τύπος από την κοινότητα των ψυχολόγων.

Οι ψυχοπαθείς έχουν αρκετά υψηλή «εκπροσώπηση» εντός τους ποινικού συστήματος και τείνουμε να τους ταυτίζουμε με διεστραμμένους δολοφόνους κατά συρροή.

Ωστόσο τα χαρακτηριστικά αυτών των ατόμων τα καθιστούν εξίσου κατάλληλα για τον κόσμο των επιχειρήσεων.

«Συνήθως οι ψυχοπαθείς δείχνουν αρκετά φυσιολογικοί», είπε στο news.com.au ο Scott Lilienfeld από το Πανεπιστήμιο Emory της Ατλάντα, ο οποίος παρουσίασε το εν λόγω θέμα στο συνέδριο APS. «Οι περισσότεροι δεν είναι βίαιοι αλλά ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου, αφού συχνά μπλέκουν σε φασαρίες και καταπατούν τον νόμο».

Όπως συμπληρώνει, τα άτομα αυτά «απαντούν συχνότερα σε συγκεκριμένα επαγγέλματα, κυρίως στους τομείς της πολιτικής, των επιχειρήσεων, και των σπορ υψηλού κινδύνου». Αν και η μελέτη βρίσκεται ακόμα στα αρχικά της στάδια, οι ειδικοί έχουν βγάλει ήδη κάποια χρήσιμα συμπεράσματα.

«Η ιδιότητα του ψυχοπαθή μπορεί να προδιαθέσει κάποιον για βραχυπρόθεσμη επιτυχία. Τα άτομα αυτά τείνουν να είναι γοητευτικά και λαμπερά, πράγμα που ευνοεί την προσωρινή πρόοδό τους, η οποία ωστόσο μετατρέπεται μακροπρόθεσμα σε αποτυχία»

Ο εντοπισμός αυτών των ατόμων είναι εξαιρετικά δύσκολος, επισημαίνουν οι ειδικοί, αφού υπάρχει ένα ευρύ φάσμα ανάμεσα στην παθολογική κατάσταση του ψυχοπαθή και την ψυχική υγεία, με αμέτρητα στάδια ανάμεσα στα δύο άκρα του.

Ωστόσο, μπορείτε να αναζητήσετε τους παρακάτω συνδυασμούς χαρακτηριστικών για να ανακαλύψετε αυτά τα άτομα:

Διαπροσωπικές σχέσεις: Από την πρώτη κιόλας επαφή σου δίνουν την εντύπωση επιφανειακών ανθρώπων με υπερβολική αυτοπεποίθηση.
Συναίσθημα: Έλλειψη ενσυναίσθησης και ενοχής, αδυναμία σύναψης ουσιαστικών σχέσεων.
Συμπεριφορά: Κακός έλεγχος των ενστίκτων, ψέματα, εξαπάτηση.

Όπως επισημαίνει ο Lilienfeld, είναι πολύ πιθανό να αισθανθείτε πιο κοντά με ένα τέτοιο άτομο, συγκριτικά με άλλους συναδέλφους σας, όταν ξεκινάτε να εργάζεστε σε μια εταιρεία. Αυτές οι προσωπικότητες είναι σχεδόν πάντα δημοφιλείς και συμπαθείς στην πρώτη φάση της γνωριμίας.

Αυτό ακριβώς το γνώρισμα εξηγεί τη γρήγορη ανέλιξή τους στην ιεραρχία, τις προαγωγές και τις αυξήσεις μισθού που λαμβάνουν σε νεαρή ηλικία.

Ωστόσο, μόλις έναν χρόνο μετά, ο αληθινός τους εαυτός βγαίνει στην επιφάνεια. «Η αδίστακτη συμπεριφορά και η έλλειψη ανθρωπιάς σχετίζονται αναμφισβήτητα με τις ψυχοπαθητικές προσωπικότητες», τονίζει ο ερευνητής.