«Έτσι κάνουν όλες»: Μία κωμική όπερα από την Εθνική Λυρική Σκηνή

Με μια μεγαλοφυή σύλληψη του Μότσαρτ, την όπερα "Έτσι κάνουν όλες", ξεκινά για την Εθνική Λυρική Σκηνή η καλλιτεχνική περίοδος 2014-15. Πρόκειται για μια κωμωδία με θέμα την αιώνια διαμάχη των δύο φύλων, η οποία ξεσήκωσε τη συντηρητική κοινωνία της Βιέννης όταν πρωτοπαρουσιάστηκε και θεωρήθηκε τολμηρή όχι μόνο στην εποχή της, αλλά ακόμα και τον 19ο αιώνα. Διευθύνουν οι Μίλτος Λογιάδης και Ζαν Κριστόφ Σαρρόν και σκηνοθετεί η Ροδούλα Γαϊτάνου.

"Είναι ένα πολύ επίκαιρο έργο, παρόλο που μετράει δυόμισι αιώνες ζωής. Μας αφορά όλους, κυρίως ο επίλογος του έργου και αυτό που λέει ο Λορέντσο ντα Πόντε, "τυχερός όποιος βλέπει τα πράγματα από τη θετική τους πλευρά και με χιούμορ και αισιοδοξία αντιμετωπίζει τις δυσκολίες ζωής". Νομίζω ότι είναι μία φράση ζωής από την οποία μπορούμε όλοι μας να πάρουμε πολλά και σίγουρα αφορά όλους τους Έλληνες σήμερα, οι οποίοι ζουν σε αυτή τη ζοφερή κατάσταση που σιγά σιγά φαίνεται το φως στην άκρη του τούνελ. Εάν κολλήσουμε στη λάσπη της αντιξοότητας και δεν προσπαθήσουμε να κάνουμε το βήμα μπροστά, βλέποντας το ποτήρι μισογεμάτο, δεν υπάρχει ελπίδα και δεν υπάρχει πρόοδος. Νομίζω ότι η αισιοδοξία και το χιούμορ είναι δύο βασικοί παράγοντες σε στιγμές δύσκολες" είπε η σκηνοθέτις Ροδούλα Γαϊτάνου.

Η όπερα "Έτσι κάνουν όλες" αναγνωρίζεται ως ένα από τα δημοφιλέστερα κωμικά έργα του ρεπερτορίου. Πρόκειται για την τρίτη και τελευταία συνεργασία του Μότσαρτ με τον Λορέντσο ντα Πόντε, μετά τους Γάμους του Φίγκαρο και τον Ντον Τζοβάννι. Το κείμενο είναι γεμάτο ανατροπές και απρόσμενες καταστάσεις και η υπόθεση του έργου αφορά τη γυναικεία πίστη. Ο έμπειρος κυνικός φιλόσοφος Ντον Αλφόνσο βάζει στοίχημα με τους νεαρούς ερωτευμένους Φερράντο και Γκουλιέλμο πως αν ακολουθήσουν τις υποδείξεις του, θα τους αποδείξει ότι οι αγαπημένες τους Φιορντιλίτζι και Ντοραμπέλλα δεν είναι πιστές. Όχι επειδή οι συγκεκριμένες κοπέλες δεν έχουν σταθερά αισθήματα, αλλά επειδή όλες οι γυναίκες είναι άπιστες.

Η σκηνοθέτις τοποθετεί την δράση του έργου κάπου στην Ευρώπη του δεύτερου μισού του 19ου αιώνα, -στην άνοιξη της βιομηχανικής επανάστασης-, όταν οι φροϋδικές θεωρίες ταρακουνούσαν την επιστημονική κοινότητα, ενώ η φωτογραφική τέχνη, οι εφευρέσεις και οι νέες θεωρίες προετοίμαζαν την ανθρωπότητα για το θαύμα του 20ού αιώνα.

"Το έργο παρουσιάζει μία πρόκληση για κάθε σκηνοθέτη καθώς υπάρχει ένα μεγάλο οξύμωρο. Κανείς έχει την εντύπωση ότι ο λιμπρετίστας ο Ντα Πόντε έχει γράψει μια κωμωδία και ο Μότσαρτ έχει συνθέσει μία τραγωδία. Υπάρχει τόση συναισθηματική ειλικρίνεια στη μουσική που κανείς δεν μπορεί να θεωρήσει ότι είναι μια παρωδία. Το πώς θα δουλέψω, πώς θα αντιμετωπίσω αυτό το οξύμωρο για μένα ήταν μία πρόκληση. Είναι ένα έργο δωματίου, δηλαδή έχουμε να κάνουμε με θέατρο χαρακτήρων. Επίσης από την τριλογία του Ντα Πόντε, για μένα το "Έτσι κάνουν όλες", εκτός του ότι είναι το κύκνειο άσμα του, ίσως είναι και το έργο που εξετάζει την ανθρώπινη συναισθηματική περιπέτεια στην πιο ολοκληρωμένη της μορφή. Είναι ένα έργο πολυεπίπεδο, το κοινό μπορεί να το δει ως μια κωμωδία, μία φάρσα, μία παρωδία ή μία τραγωδία, εξαρτάται από το τι προβάλλει ο κάθε θεατής σε αυτό που βλέπει. Ο κάθε σκηνοθέτης που δουλεύει πάνω στο έργο καλείται να παρουσιάσει ταυτοχρόνως όλα αυτά τα επίπεδα. Θα ήθελα ο κάθε θεατής να ανακαλύψει όσα περισσότερα επίπεδα επιθυμεί, παρά να προσπαθήσω εγώ να επιβάλλω μία συγκεκριμένη ανάγνωση" τόνισε η Γαϊτάνου.

Παρά την μεγάλη επιτυχία που σημείωσε η πρώτη παρουσίαση του έργου το 1790, στα χρόνια που ακολούθησαν το "Έτσι κάνουν όλες" άρχισε να γίνεται αντικείμενο συστηματικής πολεμικής από την κριτική, που θεωρούσε πως το ποιητικό κείμενο του Ντα Πόντε περιείχε στοιχεία ανεπίτρεπτης ανηθικότητας, καθώς έμοιαζε να νομιμοποιεί την απιστία και να τη θεμελιώνει στην ανθρώπινη φύση. Πολύ περισσότερο από μία πικάντικη κωμωδία συζυγικής απιστίας, το "Έτσι κάνουν όλες", θα λέγαμε ότι είναι ένα έργο για την πίστη ως επιλογή.

Μαζί με τους διακεκριμένους πρωταγωνιστές του ensemble της Λυρικής Μαρία Μητσοπούλου, Διονύση Σούρμπη, Αντώνη Κορωναίο, Βασιλική Καραγιάννη, Δημήτρη Κασιούμη και Πέτρο Μαγουλά, θα απολαύσουμε και εξαιρετικούς λυρικούς τραγουδιστές που διαπρέπουν σε Ελλάδα και εξωτερικό, όπως την Μυρτώ Παπαθανασίου, την Σοφία Κυανίδου, την Ειρήνη Καράγιαννη, την Μαίρη-Έλεν Νέζη, τον Χάρη Ανδριανό, τον Βασίλη Καβάγια, την Μυρσίνη Μαργαρίτη, την Ελπινίκη Ζερβού και τον Χριστόφορο Σταμπόγλη, καθώς και νεότερους ερμηνευτές, όπως την Άρτεμις Μπόγρη και τον Νίκο Κοτενίδη.

Το έργο θα παρουσιαστεί στο Θέατρο Ολύμπια στις 24, 25, 26, 31 Οκτωβρίου και 1, 2, 8, 9 Νοεμβρίου, στις 20:00.

Στην παράσταση της Παρασκευής 31 Οκτωβρίου όλες οι κατηγορίες των εισιτήριων θα διατεθούν με έκπτωση 15%, στο πλαίσιο της κοινωνικής τιμολογιακής πολιτικής της ΕΛΣ. Επίσης το Σάββατο 25 Οκτωβρίου, θα διατεθούν 150 θέσεις για ανέργους στην τιμή των €5.

Για την αγορά των εν λόγω εισιτηρίων απαιτείται η επίδειξη κάρτας ανεργίας και δελτίου ταυτότητας.