Ο ερασιτέχνης ιστορικός

Σε λίγες ημέρες συμπληρώνονται 100 χρόνια – ένας αιώνας- από την στιγμή που η Μικρασιατική Εκστρατεία έλαβε «σάρκα και οστά» με την απόβαση των ελληνικών στρατευμάτων στη Σμύρνη. Στις 15 Μαΐου του 1919 (2 Μαΐου με το παλαιό ημερολόγιο). Το εγχείρημα της επέκτασης της ελληνικής κυριαρχίας και στις δύο πλευρές του Αιγαίου που ξεκίνησε εκείνο το μαγιάτικο πρωινό έληξε τρία χρόνια και κάτι μήνες μετά με τις καταστροφικές συνέπειες για τον Ελληνισμό των Ιωνικών παραλίων και της ενδοχώρας της Ανατολής.

Ο νομικός Γιώργος Μικρούδης, συγγραφέας παλαιότερα ενός πολύ εξειδικευμένου νομικού βιβλίου για «Το εργατικό ατύχημα» ( Νομική Βιβλιοθήκη, 2012), με το βιβλίο του «1919- Το μετέωρο βήμα στη Μικρασίας» (Νεφέλη, 2019) μας δίνει μια ολοκληρωμένη, εξαντλητικά τεκμηριωμένη, αδογμάτιστη και αποστασιοποιημένη μελέτη πάνω σε μια υπόθεση που συνεχίζει να διατηρεί στοιχεία ενός διαχρονικού συλλογικού τραύματος. Ο συγγραφέας που επιμένει ότι είναι απλώς ένας ερασιτέχνης ιστορικός αν και γνωρίζει καλά το μυστικό το πώς μπορείς να κάνεις την αφήγηση να υπερβεί τον ψυχρό κόσμο των αρχείων και των τεκμηρίων.

Στο οπισθόφυλλο του βιβλίου διαβάζω: «Η Μικρασιατική Εκστρατεία αποτελεί αναμφισβήτητα το πλέον φιλόδοξο εγχείρημα στη νεοελληνική Ιστορία, εγχείρημα που κατέρρευσε με παταγώδη αποτυχία, εδαφικό ακρωτηριασμό, εκατόμβη θυμάτων, προσφυγοποίηση 1.000.000 και πλέον ανθρώπων.

Η αποτυχία όμως του όλου εγχειρήματος οφείλεται μόνο στη δυσκολία του ή και στις εσωτερικές αντιθέσεις ενός πολιτικά, κοινωνικά και γεωγραφικά διαιρεμένου έθνους; Οι αντιθέσεις αυτές προέκυψαν μόνο από ιδεολογικοπολιτικούς λόγους ή πρωτίστως από τον φόβο των κατοίκων της Παλαιάς Ελλάδας για την αναπόφευκτη μετατόπιση του κέντρου βάρους της λήψης των αποφάσεων στις Νέες Χώρες; Μια πιο συνετή πολιτική θα είχε εξασφαλίσει την απρόσκοπτη παραμονή του μικρασιατικού ελληνισμού στις πατρογονικές του εστίες ή πολύ περισσότερο την προσάρτηση της Θράκης, Ανατολικής και Δυτικής;

Μακριά από μανιχαϊστικές προσεγγίσεις περί προδοτών-πατριωτών, θεωρίες συνωμοσίας κατά του ανάδελφου έθνους, θεωρίες περί ιμπεριαλιστικού πολέμου, θα δούμε τις βασικές αιτίες που οδήγησαν στην έναρξη και στη συνέχιση της Μικρασιατικής Εκστρατείας - και μάλιστα με μεγαλύτερη ένταση από τους αρχικούς επικριτές της όταν αυτοί ήλθαν στην εξουσία, ενέργεια που δύσκολα μπορεί να αποδοθεί σε συνήθη αθέτηση προεκλογικών υποσχέσεων. Ο συγγραφέας καταδεικνύει επίσης μια αντίφαση που θεωρεί ότι επικρατεί σε μεγάλη μερίδα του επιστημονικού κόσμου: επικροτείται η ιδιαίτερα παράτολμη (έως το 1917) απόφαση για τη συμμετοχή της Ελλάδας στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, ενώ κατακρίνεται η διεκδίκηση της περιοχής της Σμύρνης -του μοναδικού σταθερού ανταλλάγματος που προσφέρθηκε για τη συμμετοχή αυτή- και εμφανίζεται ως αυτονόητη η προσάρτηση της Θράκης. Τέλος, αναδεικνύει την έμμεση σύνδεση της Μικρασιατικής Καταστροφής με τις άλλες δύο μεγάλες τραγωδίες, το Κυπριακό και τον Εμφύλιο».

Το βιβλίο των 468 σελίδων ( στις οποίες συμπεριλαμβάνονται αναλυτικές επεξηγηματικές σημειώσεις, χάρτες, βιβλιογραφία) χωρίζεται σε 29 μικρά κεφάλαια που διαβάζονται με σχετική άνεση και από όλους όσοι δεν διαθέτουν προηγούμενη γνώση των ιστορικών γεγονότων.

Εδώ μπορείτε να διαβάσετε ένα απόσπασμα του βιβλίου.