Περί φιλίας…

Στις μέρες μας, με την κυριαρχία του Facebook και την εισαγωγή στα καθ΄ημάς της ιδιότητας του friend/διαδικτυακού φίλου αξίζει να αναρωτηθούμε –και τώρα και μετά- για τον αριστοτελικό ορισμό της φιλίας και να ψάξουμε γύρω μας –στον πραγματικό κόσμο- τον φίλο μας ως «άλλο ευατό». Με αναφορά στον Αριστοτέλη και τον «άλλο ευατό» κλείνει την εισαγωγή του ο καθηγητής Αλέξανδρος Νεχαμάς στο νέο βιβλίο του «Περί φιλίας» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Στο πάντα χρήσιμο biblionet βρήκα ένα εκτενές απόσπασμα από τον πρόλογο που υπογράφει ο Θεοφάνης Τάσης ο οποίος ανέλαβε και την μετάφραση του βιβλίου του Νεχαμά. Ο Τάσης – λέκτωρ Σύγχρονης Φιλοσοφίας στο Alpen-Adria Universitat της Αυστρίας- γράφει: «Το να πει κανείς ότι η φιλία είχε µια επίδραση στον βίο των συµµαθητών µου ισοδυναµεί µε το να πει ότι είχε µια επίδραση στον ίδιο τους τον εαυτό. Όταν συνειδητοποίησα ότι αυτοί οι άνθρωποι έγιναν αυτοί που είναι, ή τουλάχιστον ένα µεγάλο µέρος αυτού που είναι, χάρη στη φιλία, συνειδητοποίησα επίσης ότι η φιλία, ακόµη και όταν εµφορείται από την επιθυµία ανάκτησης ενός κοινού παρελθόντος, είναι κρίσιµη για τη διαµόρφωση ενός διαφορετικού µέλλοντος. Αυτοί που είµαστε καθορίζεται σε µεγάλο βαθµό από τους φίλους µας, των οποίων ο ρόλος στον βίο µας είναι τόσο πιο επιδραστικός και περιεκτικός όσο εγγύτερη συµβαίνει να είναι η σχέση µας. Οι φιλίες µας δεν είναι αδρανείς. Οι φιλίες των συµµαθητών µου διαστέλλονται εντός του βίου τους: τον επικαλύπτουν. Κάθε φιλία µας συνδέεται λίγο έως πολύ µε οτιδήποτε άλλο γύρω από µας: ο καθένας από τους φίλους µας, τόσο περισσότερο όσο περισσότερο κοντά του νιώθουµε, επηρεάζει την κατεύθυνση του βίου µας, όπως ακριβώς η κατεύθυνση του βίου µας επηρεάζει την επιλογή των φίλων µας. Η φιλία είναι κρίσιµη γι’ αυτό που θα γίνουµε στη ζωή.

Προκειµένου να ορίσει τη σηµασία της φιλίας στη ζωή µας στο ανά χείρας βιβλίο, ο διακεκριµένος πανεπιστηµιακός και συγγραφέας Αλέξανδρος Νεχαµάς ανατρέχει στη φιλοσοφία και αντλεί παραδείγµατα από την τέχνη, τη λογοτεχνία και τον κινηµατογράφο. Ένα εύληπτο, κατατοπιστικό και επίκαιρο δοκίµιο στην εποχή των social media και των χιλιάδων "απρόσωπων" φίλων.

Ο Νεχαµάς γνωρίζει ότι η φιλία είναι µυστήριο πράγµα. Αποµαγεύοντάς την λίγο κατόρθωσε να γράψει µε διαίσθηση και οξυδέρκεια ένα ρηξικέλευθο και βαθιά ανθρώπινο έργο γι’ αυτήν. Αν αυτό έχει αντίστοιχη διάρκεια στον χρόνο µε εκείνο του Αριστοτέλη, µένει να φανεί, όµως η ανάγνωσή του µπορεί να µας βοηθήσει να σταθούµε καλύτερα στο πλάι των φίλων µας και ενδεχοµένως να κάνουµε µερικούς νέους».

Πάλι, από τη δεξαμενή των βιογραφικών του biblionet ανέσυρα εκείνη του Νεχαμά: «Ο Αλέξανδρος Νεχαμάς (Alexander Nehamas), γεννήθηκε το 1946, από γονείς εβραϊκής καταγωγής, και μεγάλωσε στην Αθήνα. Σπούδασε στο Swarthmore College και έκανε το διδακτορικό του στο Πανεπιστήμιο του Πρίνστον, υπό την επίβλεψη του καθηγητή Gregory Vlastos (1971). Είναι καθηγητής ανθρωπιστικών σπουδών, φιλοσοφίας και συγκριτικής φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο του Πρίνστον. Μεταξύ των έργων του συγκαταλέγονται το βιβλίο "Nietzsche: Life as literature" ("Νίτσε: Η ζωή σαν λογοτεχνία"), Harvard, 1985 η μελέτη, σε συνεργασία με τον David J. Furley, "Aristotle' s Rhetoric: Philosophical Essays" ("Η ρητορική του Αριστοτέλη: φιλοσοφικά δοκίμια"), 1994, οι σχολιασμένες μεταφράσεις του "Φαίδρου" (Hackett, 1995) και του "Συμποσίου" του Πλάτωνα (Hackett, 1989), τις οποίες εκπόνησε μαζί με τον Paul Woodruff, και τα δοκίμια "Virtues of Authenticity: Essays on Plato and Socrates", 1999, "The Art of Living: Socratic Reflections from Plato to Foucault" ("Η τέχνη του βίου: Σωκρατικοί στοχασμοί, από τον Πλάτωνα στον Φουκώ"), 2000, "Only A Promise of Happiness: The Place of Beauty in a World of Art", 2008 ("Μόνο μια υπόσχεση ευτυχίας: Η θέση του ωραίου στην τέχνη και στη ζωή"). Το 2018 εξελέγη τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών».