Όταν ο Τσίρκας επισκέφθηκε τον Καββαδία

Ο συγγραφέας Στρατής Τσίρκας από την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου όπου ζει και εργάζεται έρχεται σε ένα από τα ταξίδια του στην Αθήνα να επισκεφθεί τον φίλο του, ποιητή Νίκο Καββαδία. Η σχέση τους κρατά από το 1947 και η επίσκεψη του Αιγυπτιώτη συγγραφέα στον ποιητή του «Μαραμπού» και του «Πούσι» γίνεται επτά χρόνια μετά. Στις 12 Οκτωβρίου 1954.

Η ημερομηνία της επίσκεψης γίνεται γνωστή χρόνια μετά – όχι, από καμία εγγραφή σε ημερολόγιο ή γράμμα αλλά από το περιεχόμενο ενός φακέλου κοινωνικών φρονημάτων ή απλώς, φακέλου στην Ασφάλεια.

Ο δημοσιογράφος – μουσικός παραγωγός Μιχάλης Γελασάκης στο βιβλίο του για τον Νίκο Καββαδία – «ΝΙΚΟΣ ΚΑΒΒΑΔΙΑΣ - Ο ΑΡΜΕΝΙΣΤΗΣ ΠΟΙΗΤΗΣ» (Εισαγωγή - Έρευνα - Κείμενα: Μιχάλης Γελασάκης) που κυκλοφόρησε τον Νοέμβριο του 2018 από τις εκδόσεις ΑΓΡΑ- γράφει: «Σύμφωνα με τον απόρρητο φάκελλο κοινωνικών φρονημάτων του Τσίρκα που διασώθηκε από την καταστροφή αντίστοιχων αρχείων το καλοκαίρι του 1989 , μαθαίνουμε πως σε ένα από τα ταξίδια του στην Ελλάδα , επισκέφθηκε το σπίτι του Καββαδία. Η σχετική αναφορά παρακολούθησης από τον Υπαστυνόμο Α΄ , Βασίλειο Λάμπρου είναι σύντομη και σαφής: Την 12.10.54 επεσκέφθησαν την οικογένειαν ΚΑΒΒΑΔΙΑ Νικολάου, εμφορουμένου υπό κομ/κών φρονημάτων».

Ο Βασίλειος Λάμπρου – ο υπογράφων την αναφορά- γίνεται γνωστός στο ευρύτερο κοινό μετά την Μεταπολίτευση μέσα από τις αφηγήσεις αντιστασιακών, ανδρών και γυναικών, που μαρτύρησαν στα χέρια του στην Οδό Μπουμπουλίνας στην Ασφάλεια της Αθήνας τα χρόνια της Χούντας.

Αλλά, ας επιστρέψουμε στη σχέση φιλίας των δύο ανδρών. Όπως μαθαίνουμε από τον Γελασάκη ο Καββαδίας θα σταθεί δίπλα στον φίλο του Τσίρκα όταν ο τελευταίος διαγράφεται από ΚΚΕ εξ αιτίας του πρώτου τόμου της τριλογίας του «Ακυβέρνητες Πολιτείες» - τόμος πρώτος «Η Λέσχη». 1961. Ιούλιος 1961. Μετά την διαγραφή του και ενώ οι φίλοι και οι σύντροφοι του τον ξεχνούν ο Καββαδίας φωτογραφίζεται μαζί του ( στο φωτογραφείο Απκάρ της Αλεξάνδρειας) και στη συνέχεια, φροντίζει να διαρρεύσει αυτές τις φωτογραφίες. Ενθύμιο φιλίας, θα πει κάποιος αν και το πιο σωστό θα ήταν η κίνηση του να χαρακτηρισθεί ως μια χειρονομία στήριξης και συμπαράστασης.

Στιγμές – σαν τα μικρά ενσταντανέ- στο χρόνο μιας σχέσης που βρίσκουμε να ξετυλίγεται μέσα από τα κείμενα του Γελασάκη. Το βιβλίο – όπως διαβάζω σε ένα ενημερωτικό σημείωμα για την έκδοση σαραντατέσσερα χρόνια μετά τον θάνατό του ποιητή- «ύστερα από πολύχρονη έρευνα του δημοσιογράφου και μελετητή Μιχάλη Γελασάκη, παρουσιάζεται ένας τόμος με ανέκδοτο και αθησαύριστο έργο, άγνωστες συνεντεύξεις του ποιητή, τον ναυτικό του φάκελο, τα καράβια που ταξίδεψε, ανέκδοτη αλληλογραφία, σπάνιες μαρτυρίες, αδημοσίευτες φωτογραφίες, τη σχέση του με τον Γιώργο Σεφέρη και άλλα ευρήματα με επεξηγηματικά κείμενα και σχόλια. Η έκδοση αυτή εμπλουτίζει και επαναπροσδιορίζει την ανάγνωση και τη μελέτη γύρω από τον “Ιδανικό κι ανάξιο εραστή, των μακρυσμένων θαλασσών και των γαλάζιων πόντων”, ο οποίος παραμένει ένας από τους δημοφιλέστερους και πιο διαβασμένους Έλληνες ποιητές. Ο μυστηριώδης ανθρωπογεωγραφικός κόσμος του Κόλια, όπως τον έλεγαν οι φίλοι, γίνεται ακόμα πιο συναρπαστικός, με σταθερό φόντο τις ατελείωτες ώρες μοναξιάς “στην πλάτη της θαλάσσης”, όπου μόνη συντροφιά ήταν ο ήχος των μορσικών σημάτων».