Τα μουσεία του ΠΙΟΠ υποστηρίζουν τις τοπικές κοινωνίες

Το Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς (ΠΙΟΠ) διοργάνωσε την 1η Συνάντηση Δικτύου, με τίτλο «Εννέα Μουσεία, εννέα τόποι. Χαρτογραφώντας το μέλλον». Η Συνάντηση πραγματοποιήθηκε, με τη συνεργασία του Δήμου Γορτυνίας, στις 19 και 20 Μαΐου, στο Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης, στη Δημητσάνα. 

Στόχος της συνάντησης ήταν ο συντονισμός κοινών δράσεων και η ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών, μεταξύ των Δήμων και του ΠΙΟΠ, για την πολιτιστική ανάπτυξη της περιφέρειας. Κατά την πρώτη ημέρα των εργασιών (19/5), δήμαρχοι ή εκπρόσωποι των δήμων από τις εννέα περιοχές όπου λειτουργούν τα Μουσεία -Σουφλί, Δημητσάνα, Σπάρτη, Λέσβος, Βόλος, Τήνος, Στυμφαλία, Χίος, Ιωάννινα-καθώς και εκπρόσωποι του ΠΙΟΠ, αντάλλαξαν απόψεις και κατέληξαν σε ένα κείμενο κοινών αρχών που καθορίζει τις προτεραιότητες και τις δράσεις που θα δρομολογήσουν Τοπική Αυτοδιοίκηση και ΠΙΟΠ, στο πλαίσιο του Δικτύου.

Στο συγκεκριμένο κείμενο συμφωνήθηκαν αρχές όπως η θεσμοθέτηση της Συνάντησης μεταξύ των συντελεστών του Δικτύου σε ετήσια και κυλιόμενη βάση, ανά Δήμο του Δικτύου, η σύνδεση του Δικτύου με τον τουρισμό και την εκπαίδευση, με όχημα τον από κοινού σχεδιασμό εκπαιδευτικών δράσεων, καθώς και η διεύρυνση των συνεργασιών με παραγωγικούς, μορφωτικούς, πολιτιστικούς και άλλους φορείς στους τόπους όπου βρίσκονται τα Μουσεία.

Κατά τη δεύτερη ημέρα των εργασιών της Συνάντησης (20/5), εκτός από τις ομιλίες της πρόεδρου του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς, Σοφίας Στάϊκου, και εκπροσώπων της κεντρικής διοίκησης και της τοπικής αυτοδιοίκησης, παρουσιάστηκε, από τον Γενικό Διευθυντή του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ), Νίκο Βέττα, μελέτη για την αποτίμηση των κοινωνικοοικονομικών επιδράσεων από τη λειτουργία των Μουσείων ΠΙΟΠ, την οποία εκπόνησε το ΙΟΒΕ για λογαριασμό του Πολιτιστικού Ιδρύματος.

Τα μουσεία μπορούν να επηρεάσουν θετικά τις κοινωνίες στις οποίες βρίσκονται και μάλιστα σε πολλαπλά επίπεδα. Εκτός από βασικοί φορείς προβολής των πολιτιστικών αγαθών, τα μουσεία συνεισφέρουν στην οικονομία των περιοχών που τα φιλοξενούν. Η οικονομική επίδραση δεν περιορίζεται μόνο στη δραστηριότητα κατά την κατασκευή κτιριακών εγκαταστάσεων και στις θέσεις εργασίας που αφορούν στο προσωπικό ενός μουσείου - μία άμεση μορφή επίδρασης. Δημιουργούνται επίσης εισοδήματα και απασχόληση στους κλάδους που συμμετέχουν στην αλυσίδα εφοδιασμού του μουσείου με αγαθά και υπηρεσίες - η έμμεση επίδραση. 

Επιπλέον, τα εισοδήματα που δημιουργούνται άμεσα ή έμμεσα κατευθύνονται στην κατανάλωση, προκαλώντας επιπλέον δραστηριότητα στο σύνολο της οικονομίας (προκαλούμενη επίδραση). Τέλος, η λειτουργία χώρων πολιτισμού συμβάλλει στην αναβάθμιση της εικόνας της ευρύτερης περιοχής και προσελκύει επισκέπτες, οδηγώντας σε αύξηση του τουρισμού και της ζήτησης για τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που προσφέρονται στις συγκεκριμένες περιοχές (καταλυτική επίδραση).

Η μελέτη εξετάζει όλες αυτές τις μορφές επιδράσεων της λειτουργίας των μουσείων του Δικτύου ΠΙΟΠ σε όρους οικονομικής δραστηριότητας και απασχόλησης, σε τοπικό επίπεδο και στο σύνολο της χώρας, με τη χρήση κατάλληλα προσαρμοσμένου μοντέλου για την ελληνική οικονομία.

Το μέγεθος και η σημασία της συμβολής των Μουσείων για τις τοπικές κοινωνίες αναδεικνύονται ιδιαίτερα αν ληφθούν υπόψη και τα οικονομικά χαρακτηριστικά των περιοχών στις οποίες αυτά λειτουργούν. Ειδικότερα, με εξαίρεση τα Ιωάννινα και τον Βόλο, τα περισσότερα Μουσεία βρίσκονται εκτός των αστικών κέντρων της χώρας, σε Δήμους με πληθυσμό μικρότερο των 100 χιλ. κατοίκων. Επιπλέον, οι 8 από τους 9 δήμους με Μουσεία ΠΙΟΠ έχουν χαμηλότερο κατά κεφαλήν εισόδημα και χαμηλότερο αριθμό απασχολουμένων ανά χίλιους κατοίκους σε σχέση με τον εθνικό μέσο όρο. 

Η συμβολή των Μουσείων στην οικονομία συνδέεται με τη δυνατότητά τους να προσελκύουν επισκέπτες. Το 2016 περίπου 220 χιλ. άτομα επισκέφτηκαν τα Μουσεία ΠΙΟΠ, σημειώνοντας αύξηση κατά 14,25% σε σχέση με το 2015. Αν υπολογιστούν και οι επισκέπτες των Μουσείων Μαστίχας Χίου και Αργυροτεχνίας στα Ιωάννινα που εγκαινιάστηκαν εντός του 2016, η αύξηση αυτή φτάνει στο 48,7%.

Με μια συντηρητική εκτίμηση των καταλυτικών επιδράσεων, εκτιμάται ότι η λειτουργία των Μουσείων ΠΙΟΠ οδήγησε σε αύξηση της τουριστικής δαπάνης στις αντίστοιχες περιοχές της χώρας κατά τουλάχιστον 5,5 εκατ. ευρώ. Στη συντηρητική εκτίμηση των καταλυτικών επιδράσεων, η συνολική συμβολή των Μουσείων στο ΑΕΠ της Ελλάδας υπερβαίνει τα 13,4 εκατ. ευρώ. Η συνολική συμβολή των Μουσείων ΠΙΟΠ στην απασχόληση με βάση τη συντηρητική εκτίμηση των καταλυτικών επιδράσεων ανέρχεται σε 345 εργαζομένους.

Τέλος, τα Μουσεία συνεισφέρουν στην οικονομία της χώρας και κατά τη διάρκεια της κατασκευής τους. Με πιο πρόσφατο παράδειγμα το νέο Μουσείο Αργυροτεχνίας, η συνολική επίδραση της κατασκευής του στην οικονομία του Δήμου Ιωαννιτών έφτασε τα €7,8 εκατ. σε όρους ΑΕΠ, ενώ στο σύνολο της χώρας ανήλθε σε €10,6 εκατ. Αντίστοιχα, σε όρους απασχόλησης η κατασκευή του Μουσείου οδήγησε στην δημιουργία συνολικά 236 θέσεων εργασίας στα Ιωάννινα. Αντίστοιχα, η συνολική επίδραση στην απασχόληση στο σύνολο της χώρας ανήλθε στις 284 θέσεις εργασίας.