Τάσος Καραμήτσος

Οι πληγές αμέτρητες από την πρωτόγνωρη στον αιώνα που ζούμε πανδημία, πρώτα απ’ όλα με τα εκατομμύρια νεκρούς και τις διαστάσεις που παίρνει σήμερα σε τεράστιες χώρες, όπου κυριαρχεί η φτώχεια, όπως η Ινδία.

Από αυτή την παγκόσμια περιπέτεια μπορεί να εξαχθούν μερικά χρήσιμα -ίσως για την Ιστορία και το μέλλον του κόσμου- συμπεράσματα. Πρώτα απ’ όλα ο πλούτος μιας χώρας ή μιας ολόκληρης ηπείρου σίγουρα αποτελεί μια ισχυρή προϋπόθεση ευημερίας για τους πολλούς, αλλά δεν είναι η μοναδική, αφού τόσο η Αμερική όσο και η Ευρώπη μετρούν περί τα 1,6 εκατομμύρια θύματα και ακόμα βρισκόμαστε αρκετά μακριά από το τέλος της πανδημίας.

Ειδικά για την Ευρώπη -και μάλιστα για την πλούσια και ισχυρή Ενωμένη Ευρώπη- το αποτέλεσμα διαχείρισης αυτής της κρίσης είναι άκρως απογοητευτικό. Οι κορυφαίες δυνάμεις της, όπως η Γερμανία και η Γαλλία, βρίσκονται ακόμα σε περιδίνηση, με αυστηρά lockdown και γεμάτες Εντατικές, ενώ όλοι μαζί…κατάφεραν το ακατόρθωτο. Μια γερμανική βιοφαρμακευτική εταιρεία, η BioΝTech, ανακάλυψε πρώτη το ένα από τα δύο πιο αποτελεσματικά εμβόλια που κυκλοφορούν στον κόσμο (σε συμπαραγωγή με τη Pfizer) και τελικώς οι (προσφάτως εκτός Ε.Ε.) Εγγλέζοι ήταν οι πρώτοι που άρχισαν να το χρησιμοποιούν πιο νωρίς απ’ όλους! Ακόμα και χώρες εκτός Ευρώπης, όπως το Ισραήλ, τα εξασφάλισαν νωρίτερα και φυσικά έσωσαν ζωές και την οικονομία τους. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες «συνέλαβαν» την όντως λαμπρή ιδέα της ισότιμης κατανομής των εμβολίων ανά χώρα-μέλος, αλλά στην αγορά και διαχείριση των εμβολίων απλά τα «έκαναν θάλασσα».

Σήμερα στις ΗΠΑ έχει εμβολιαστεί με μία δόση (αρκεί να φτιάξει ανοσία) το 42% των πολιτών της, στη Βρετανία σχεδόν το 50% και στην Ευρώπη μόλις το 20%, γεγονός με τεράστιο κόστος σε ζωές και χρήμα. Οι ίδιοι οι Ευρωπαίοι πυροβόλησαν τα πόδια τους ακυρώνοντας επί της ουσίας το ένα από τα δύο εμβόλια που αγόρασαν και κατείχαν, το βρετανικό AstraZeneca, ασχέτως και αν η εταιρεία με τη σειρά της τους κορόιδεψε για χάρη της Αγγλίας.

Από τη μεγάλη κρίση της πανδημίας φάνηκε επίσης η «απόλυτη σχετικότητα» των δημοσιονομικών πολιτικών που με αυστηρή προσήλωση εφάρμοσαν για πάνω από μία δεκαετία πολλές χώρες και ειδικά η Ενωμένη Ευρώπη υπό τη σκληρή γερμανική επίβλεψη. Ενα τέτοιο τεράστιο γεγονός ανέτρεψε το σύμπαν -λες κι έγινε κάτι σαν παγκόσμιος πόλεμος- και φυσικά για αρκετά χρόνια μάλλον εγκαταλείφθηκε η ιδέα της «συνεχούς διολισθήσεως» σε μια δημοσιονομική πειθαρχία όπου στο τέλος κερδίζουν μόνο οι πολύ πλούσιες χώρες. Ειδικά στην Ευρώπη οι χώρες του Βορρά.

Για να γυρίσουμε στα πιο πρακτικά της μεγάλης αυτής περιπέτειας που ζούμε και να δώσουμε και τον αισιόδοξο τόνο που «τρέφει» τη ζωή και τον άνθρωπο, ο θρίαμβος της επιστήμης, που είναι σήμερα το εμβόλιο και σύντομα το φάρμακο κατά του COVID-19, αφήνει ένα ανοιχτό παράθυρο για αρκετές βαθύτερες σκέψεις, για μια διαφορετική φιλοσοφία και ίσως -μακάρι- μια νέα αρχή στο πώς πρέπει να «βλέπουν» και πώς να αντιμετωπίζουν οι πλούσιες χώρες τις φτωχές, οι ισχυροί τους αδύναμους. Ποιες είναι τελικά οι αξίες που θα κυριαρχήσουν στην ανθρωπότητα και θα διατηρήσουν μια ισόρροπη ανάπτυξη. Σίγουρα πάντως φτάνουν πολύ «λιγότερα στους λίγους» για να διατηρηθεί στοιχειωδώς αυτή η νομοτελειακά επιβεβλημένη ισορροπία.