Νίκος Φελέκης

Είναι κι αυτό ένα από τα μυθολογικά στοιχεία που εισήγαγε ο Ανδρέας Παπανδρέου στην πολιτική. Συναρπαστικός άνθρωπος, βιρτουόζος πολιτικός, αλλά και άριστος διαχειριστής των συμβόλων. Κατάφερε παράλληλα με την πολιτική να φτιάξει και ημερομηνίες σταθμούς που υπενθύμιζαν, σηματοδοτούσαν και ενίσχυαν την πολιτική πορεία του ιδίου και του Κινήματος που ίδρυσε. Διακήρυξη 3ης Σεπτέμβρη, 1981-Αλλαγή, "βρώμικο '89".

Μόνον που ο φετινός εορτασμός -που δεν θα γίνει στην Αθήνα, αλλά στη Λάρισασε!- δεν θυμίζει ακριβώς γενέθλια, αλλά μνημόσυνο για το πάλαι ποτέ κραταιό Κίνημα, που για τέσσερις δεκαετίες κυριάρχησε στην πολιτική ζωή του τόπου. Για μια ακόμη φορά, μετά το 2012, η Χαριλάου Τρικούπη θα οργανώσει μία εκδήλωση, για την ιστορική του διακήρυξη, που ουσιαστικά θα την ενταφιάζει.

Τη σήμερον ημέρα το ΠΑΣΟΚ έχει ποσοστό 7%, δηλαδή το μισό από αυτό που συγκέντρωσε στις πρώτες του εκλογές, το 1974!

Το τρίπτυχο "Εθνική Ανεξαρτησία, Λαϊκή Κυριαρχία, Κοινωνική Απελευθέρωση (Σοσιαλισμός)" είναι για το ΠΑΣΟΚ ένα πουκάμισο αδειανό ή καλύτερα ένα πουκάμισο του Νέσσου, ποτισμένο δηλαδή με (του Μνημονίου το) δηλητήριο που κατατρώει τις σάρκες του. Και προκαλεί θυμηδία αν όχι και οργή να υποστηρίζεται, από τους νεκροθάφτες, ότι "οι στόχοι της διακήρυξης της 3ης Σεπτέμβρη, προσαρμοσμένοι στις σύγχρονες συνθήκες, παραμένουν πάντα επίκαιροι".

Οι μικρομεσαίοι, οι μη προνομιούχοι Έλληνες, οι εργάτες και οι αγρότες, η κοινωνική του δηλαδή βάση, βρίσκεται απέναντι του και μάλιστα έντονα. Σε ποιό; Στο ΠΑΣΟΚ, που η ηγεμονία του στηρίχθηκε σ' αυτή την πλατιά κοινωνική συμμαχία.

Δεν έχει νεολαία, οι ψηφοφόροι, αλλά και τα μέλη του είναι οι «65 άνω». Ποιο; Το ΠΑΣΟΚ, που έκανε αντιπολίτευση με τους εικοσάρηδες και κυβέρνησε με τους τριαντάρηδες.

Δεν έχει κόμμα, αλλά ένα μηχανισμό διορισμένων-φάντασμα. Ποιο; Το ΠΑΣΟΚ, που έμεινε στην ιστορία για τους «πρασινοφρουρούς» του, τα Εκτελεστικά του Γραφεία, τις Κεντρικές του Επιτροπές, τα Συνέδριά του, τις Επιτροπές Οργανωτικού και Συνδικαλιστικού.

Περισσότερο χτυπά την αριστερά παρά την «επάρατο δεξιά». Ποιο; Το ΠΑΣΟΚ, που έκανε σημαία του το δικομματισμό και το διπολισμό και με βάση την αντίθεση Συντηρητικής - Προοδευτικής παράταξης μεσουράνησε -κυρίαρχα ως αντιδεξιό κόμμα- στο πολιτικό στερέωμα της μεταπολίτευσης.

Στους κοινωνικούς και πολιτικούς αγώνες, τις διαμαρτυρίες, τις διαδηλώσεις, τις πορείες, τις συγκεντρώσεις, τις απεργίες δεν υπάρχει. Όχι μόνον απουσιάζει, αλλά τα (όποια εναπομείναντα κεντρικά του) στελέχη κρύβονται ή οι βουλευτές του, νυν και πρώην, επιζητούν τη φρούρηση της αστυνομίας.

Η βασική τους συμμετοχή είναι στα τηλεοπτικά παράθυρα και στα ερτζιανά κύματα. Στη Χαριλάου Τρικούπη δεν υπάρχουν πλέον πολιτικά στελέχη ούτε κοινωνικοί αγωνιστές, μόνον τέσσερεις πέντε νεαροί κονφερασιέ συν δύο τρεις άλλους τους οποίους έχουν ανάγκη τα μήντια, για λόγους πολιτικής ισορροπίας κυρίως όμως για λόγους τζέρτζελου.

Όταν από κόμμα μαζών έχεις γίνει ούτε καν κόμμα παραγόντων, αλλά κόμμα ηττημένων βουλευτών και τηλεοπτικών μαϊντανών τι γιορτή να κάνεις; Όταν στο ριζοσπαστισμό της "3ης Σεπτέμβρη" αντιπαραθέτεις τον "υπεύθυνο λόγο" πόσο άλλο να διαστρέψεις την ιδρυτική σου διακήρυξη; Όταν από φορέας αλλαγής έχεις μεταλλαχθεί σε καθεστωτική συνιστώσα τι νόημα έχουν οι επετειακές συναθροίσεις;

Όταν οτιδήποτε διαφορετικό ή και καινούργιο πεις για την Κεντροαριστερά, τη Σοσιαλδημοκρατία, τη μεταρρυθμιστική Αριστερά θα συγκρούεται a priori αφενός με την, επί εποχής Ευαγγέλου Βενιζέλου, συγκυβέρνηση με τη δεξιά, και αφετέρου με την, έστω συγκεκαλυμμένη, συμπάθεια για τον Μητσοτάκη και την απροκάλυπτη έχθρα για τον Τσίπρα, είσαι χαμένος από χέρι. Είναι όπως η παρθένα με το Σατανά.

Αν, η ερίτιμη Φώφη Γεννηματά, είναι να πει: τελειώσαμε με την "3η Σεπτέμβρη", σκίζουμε την ιδρυτική διακήρυξη, διαγράφουμε το τρίπτυχο, διαλύουμε το ΠΑΣΟΚ, τότε πάσο. Αν είναι να θύσει σπονδές στον Ανδρέα και το ηρωικό παρελθόν, για να εξαγνιστεί η ίδια και το σύγχρονο ΚΟΔΗΣΟ (που αρχικά ονομάστηκε ΕΛΙΑ μετά ΔΗΣΥ τώρα το λένε ΚΙΝΑΛ) του οποίου ηγείται, τότε κάνει λάθος. Θα καταστρέψει και τον εαυτό της και οτιδήποτε επιχειρεί να φτιάξει. Ούτε να το ανασυστήσει μπορεί ούτε να το αναγεννήσει.

Θα ήταν κατόρθωμα εάν μπορούσε να το μετεξελίξει σε σοβαρό σοσιαλδημοκρατικό κόμμα με κεντρικό ρόλο στα πολιτικά πράγματα και τη διακυβέρνηση της χώρας. Κάτι που όμως δεν γίνεται απλώς με λόγια, όσο όμορφα κι αν είναι ή λέγονται με ρητορικό στόμφο. Χρειάζεται συνεγερτικό εθνικό όραμα, ριζοσπαστικό πολιτικό σχέδιο, κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις στήριξης, ρήξεις, αγώνες και εμπνευσμένη ηγεσία. Κι αυτά δεν υπάρχουν. Και ούτε φαίνεται ότι μπορεί -τουλάχιστον στο προβλεπτό μέλλον- να υπάρξουν.

Το ΠΑΣΟΚ σαν πατριωτικό και ανορθωτικό Κίνημα, σαν κυρίαρχη έκφραση της Δημοκρατικής Παράταξης, σαν ηγεμονικός πόλος της Κεντροαριστεράς, σαν Φορέας σοσιαλιστικών ιδεών, σαν "Κίνημα λαού" τελείωσε. Μπορεί να κρατάει το όνομα, αλλά δεν έχει τη χάρη. Εφεξής, και με την καθοδήγηση της Φώφης Γεννηματά, μπορεί να είναι ένα κόμμα κεντρώων παραγόντων, μια κοινοβουλευτική συνιστώσα συνεργατικής αστικής διακυβέρνησης, ένα κόμμα "υπευθύνων πολιτικών" στη διαχείριση της κρίσης και της παρακμής που διέρχεται η χώρα. Μέχρι εκεί. Και καλά είναι -όσο συμπεριφέρεται υπεύθυνα και ανταποκρίνεται με επάρκεια στο ρόλο που διάλεξε.

Το ΠΑΣΟΚ τελείωσε, αλλά δεν τελείωσαν η Δημοκρατική Παράταξη, η Κεντροαριστερά και το Προοδευτικό Κίνημα. Και βεβαίως δεν τελείωσαν οι αγώνες για της ανάγκες της κοινωνίας. Αυτοί οι αγώνες, κοινωνικοί και πολιτικοί, θα αναδείξουν τις νέες ιδέες, τα νέα υποκείμενα και τις νέες ηγεσίες. Και κάποια στιγμή θα αποτυπωθούν σε μια Νέα Διακήρυξη, όπως αυτή που παρουσίασε ο Ανδρέας Παπανδρέου στις 3 Σεπτέμβρη του 1974, και της οποίας το μνημόσυνο, μετά τον Ευάγγελο Βενιζέλο, τελεί και η Φώφη Γεννηματά. Δεν ευθύνεται ο ίδια, ούτε είναι αποκλειστικά υπεύθυνη για το γεγονός. Της έλαχε ο κλήρος; Ας το πούμε κι έτσι...

ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟ: Προκαλεί σίγουρα θυμηδία το γεγονός ότι στον ΣΥΡΙΖΑ σκέφτονται κι αυτοί, λένε, να γιορτάσουν την 3η Σεπτέμβρη. Αν είναι δυνατόν! Κύριοι της Κουμουνδούρου, λίγη σοβαρότητα δεν βλάπτει. Οι μεταμορφισμοί, όταν ξεπεράσουν κάποιο όριο, μπορεί από επίδοξο εκφραστή της Προοδευτικής και Δημοκρατικής Παράταξης να σε μετατρέψουν σε τσίρκο Μεντράνο...