Μπάμπης Κούτρας

Η προσπάθεια να πείσει την Ντόναλντ Τραμπ να στηρίξει τις ελληνικές θέσεις και να «μαζέψει» τον Ταγίπ Ερντογάν, και μάλιστα υπό συνθήκες κρίσης, είναι μια δύσκολη υπόθεση. Ακόμα κι αν θέλαμε να ξεχάσουμε πόσο απρόβλεπτος είναι ο Αμερικανός πρόεδρος, η εξόντωση του Ιρανού στρατηγού Σουλεϊμανί στη Βαγδάτη μάς το υπενθύμισε με τον πιο εμφατικό τρόπο.

Τραμπ και Ερντογάν μαζί και ο καθένας ξεχωριστά έχουν βάλει φωτιά στη Μέση Ανατολή και την Ανατολική Μεσόγειο, όχι πως χρειαζόταν και μεγάλη προσπάθεια δηλαδή, από τότε που πνίγηκε στο αίμα η Αραβική Ανοιξη. Η κατάσταση στο Ιράκ, παραμένει χαοτική παρά την επέμβαση των Ηνωμένων Πολιτειών. Ο Τραμπ, που εξελέγη με κεντρικό σύνθημα «δεν έχουμε καμία δουλειά στο Ιράκ» και «να περιοριστούν οι πολεμικές δαπάνες», ετοιμάζεται τώρα να ξαναστείλει 3.000 άνδρες. Ανοιξε ξανά μέτωπο με το Ιράν προκαλώντας ταραχή όχι μόνο στην Ευρωπαϊκή Ενωση, αλλά ακόμη και στη Βρετανία του Τζόνσον που αιφνιδιάστηκε, ενώ στις ΗΠΑ θυμήθηκαν την πρόβλεψη Ομπάμα ότι ο Τραμπ θα ξεκινήσει πόλεμο στην προσπάθειά του να επανεκλεγεί.

Πριν από αυτά πρόλαβε να εγκαταλείψει τη Συρία στον Ασαντ και τους Ρώσους, να δώσει το πράσινο φως στον Ερντογάν για να δημιουργήσει τη δική του «ζώνη ασφαλείας», και να τον στηρίξει τόσο στο θέμα των F-35 όσο και της αναγνώρισης της Γενοκτονίας των Αρμενίων κόντρα στη βούληση του Αμερικανικού Κογκρέσου. Οι πληροφορίες για business με τη συμμετοχή των... γαμπρών Ερντογάν και Τραμπ ουδέποτε αμφισβητήθηκαν και ο πρόεδρος της Τουρκίας έχει πιστέψει για τα καλά ότι μπορεί να αναδειχθεί περιφερειακός «σουλτάνος» με στρατιωτική εμπλοκή στον εμφύλιο της Λιβύης, διευρύνοντας τις διεκδικήσεις και τις προκλήσεις του σε βάρος της Ελλάδας.

Σε αυτό το σκηνικό είναι εύκολο να αντιληφθούμε ότι ο στόχος του πρωθυπουργού να... συντονίσει τον πρόεδρο Τραμπ με το Στέιτ Ντιπάρτμεντ δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένος. Οι θέσεις της αμερικανικής διπλωματίας, όπως εκφράζονται και από τον πρεσβευτή των ΗΠΑ στην Αθήνα Τζέφρι Πάιατ, ικανοποιούν την ελληνική κυβέρνηση. Οι δηλώσεις για τη συμφωνία του αγωγού φυσικού αερίου Ισραήλ - Κύπρου - Ελλάδας που υπεγράφη προχθές, αλλά και για την απόφαση του τουρκικού κοινοβουλίου να στείλει στρατεύματα στη Λιβύη ταυτίζονται με τις θέσεις της χώρας μας, αλλά ο Τραμπ κινείται επισήμως στη ζώνη της ουδετερότητας και υπογείως στηρίζει τον Ερντογάν. Επίσης, ο σημερινός πρόεδρος των ΗΠΑ απέδειξε για μία ακόμη φορά ότι δεν δεσμεύεται παρά μόνο από τον εαυτό του, αν και γι’ αυτό ακόμα υπάρχουν σοβαρές αμφιβολίες.

Αν δούμε τη «μεγάλη εικόνα» της νέας ελληνο­τουρκικής κρίσης, το ελάχιστο που θα ήθελε να επιτύχει ο Κυριάκος είναι η Τουρκία να μη βγάλει ερευνητικά σκάφη ή ,ακόμη χειρότερα, γεωτρύπανο στο Αιγαίο ή στο Λιβυκό, αμφισβητώντας τα ελληνικά δικαιώματα. Αυτό θα μας έφερνε κοντά σε ένα θερμό επεισόδιο, πράγμα φυσικά που σε καμία περίπτωση δεν επιθυμεί η Ελλάδα.

Πρώτο ερώτημα: Μπορεί ο Τραμπ να εμποδίσει τον Ερντογάν να το πράξει; Η απάντηση είναι ότι προφανώς μπορεί και μάλιστα είναι ο μόνος που μπορεί, όπως έκανε και ο Κλίντον με την Τσιλέρ τον Ιανουάριο του 1996 στην κρίση των Ιμίων. Δεύτερο ερώτημα: Μπορεί ο Μητσοτάκης να αποσπάσει αυτή την υπόσχεση από τον Αμερικανό πρόεδρο; Επιχειρήματα έχει, αν τελικά το επιτύχει θα φανεί στην πορεία. Ολα τα υπόλοιπα που θα δείτε και θα ακούσετε είναι σημαντικά μεν, αλλά δεν πρόκειται να μείνουν στην Ιστορία. Ούτε οι... επενδύσεις, ούτε η αγορά νέων πολεμικών αεροσκαφών από τις ΗΠΑ.