Γρηγόρης Τζιοβάρας

Όλο το προηγούμενο διάστημα έχουμε γίνει συχνά μάρτυρες παλινωδιών αλλά και αστοχιών που χαρακτήριζαν τις αποφάσεις της κυβέρνησης για τα υγειονομικά πρωτόκολλα, ενώ επανειλημμένα ήταν και τα φαινόμενα της έλλειψης ελέγχων για τη συμμόρφωση μιας μερίδας του πληθυσμού στους κανόνες, όπως και των καθυστερημένων παρεμβάσεων σε τομείς που έχρηζαν άμεσης δράσης.

Τα μπρος πίσω με την καθημερινή ενημέρωση των πολιτών, οι αμφιταλαντεύσεις με τη χρήση της μάσκας στα εμπορικά κέντρα, οι αντιφατικές εικόνες στις πύλες εισόδου της χώρας, που τη μια στιγμή και σε ορισμένες περιοχές θύμιζαν οργανωμένο κράτος που έκανε επισταμένους ελέγχους στους επισκέπτες, ενώ σε πολλές περιπτώσεις και σε αρκετά σημεία αφίξεων στην ελληνική επικράτεια η είσοδος ήταν παντελώς ανεξέλεγκτη, είναι μερικά μόνο από τα «αμαρτήματα» που βαραίνουν τους κυβερνητικούς ιθύνοντες. Όπως επίσης και ο περιορισμένος αριθμός των τεστ για την ανίχνευση των ασυμπτωματικών φορέων του ιού.

Για να είναι, ωστόσο, κανείς δίκαιος και να βγάλει τα σωστά συμπεράσματα χρειάζεται να δει την μεγάλη εικόνα που δεν είναι άλλη από την αναμφισβήτητη πραγματικότητα ότι, λιγότερο ή περισσότερο, ολόκληρος ο πλανήτης αντιμετώπισε σχεδόν τα ίδια ακριβώς προβλήματα και οι κυβερνήσεις όλων των χωρών κλήθηκαν να διαχειριστούν τα ίδια ακριβώς διλλήματα.

Είναι ίσως από τις λίγες φορές στην Ιστορία του ανθρωπίνου γένους που η έννοια «παγκόσμιο χωριό» βρήκε τόσο πλήρη επιβεβαίωση. Πλούσιες και φτωχές χώρες της υφηλίου, από την Κίνα και τις ΗΠΑ έως τη Λατινική Αμερική και την Αφρική, από το Ισραήλ έως το Ιράν και από τη Γερμανία έως την Αυστραλία, έζησαν τον ίδιο εφιάλτη και πλήρωσαν και πληρώνουν βαρύτατο τίμημα τόσο σε ανθρώπινες ζωές όσο και σε οικονομικές απώλειες.

Με μικρές παραλλαγές ίδιες ήταν οι προκλήσεις που αντιμετώπισαν με την ετοιμότητα των συστημάτων υγείας, την εφαρμογή των lockdown και το επακόλουθο σταδιακό άνοιγμα της οικονομίας, τη λειτουργία των σχολείων, τα ωράρια των επιχειρήσεων, την κυκλοφορία των μέσων μαζικής μεταφοράς, τη χρήση της μάσκας και άλλων προστατευτικών μέσων, αλλά και τη συνωμοσιολογικού χαρακτήρα άρνηση ενός μέρους του πληθυσμού να παραδεχθεί τη σοβαρότητα της κατάστασης.

Όποιος έχει ταξιδέψει αυτό το διάστημα στο εξωτερικό, είτε έχει μιλήσει με ανθρώπους που ζουν εκτός των ελληνικών συνόρων, ή απλώς παρακολουθεί τη διεθνή ειδησεογραφία που διακινείται από αξιόπιστα μέσα ενημέρωσης, εύκολα οδηγείται στο συμπέρασμα ότι οι ομοιότητες είναι περισσότερες από τις διαφορές. Παρά τους κατά καιρούς αφελείς ισχυρισμούς περί του αντιθέτου, χώρα - πρότυπο δεν υπήρξε, αφού κανείς δεν διέθετε τη χρυσή συνταγή κατά του κορωνοϊού.

Οι αβεβαιότητες ήταν συντριπτικά περισσότερες από τις βεβαιότητες και όλοι πήγαιναν ψάχνοντας και παρακολουθώντας τι κάνουν και οι υπόλοιποι. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι περισσότερο κερδισμένες βγήκαν οι χώρες που από την πρώτη στιγμή άκουσαν τους επιστήμονες τους και ακολούθησαν τις κατευθύνσεις που εκείνοι έδιναν. Αντιθέτως, στου χαμένους είναι όσοι υιοθέτησαν ανορθόδοξες θεωρίες, όπως η διαβόητη «ανοσία τη αγέλης», υποτίμησαν την απειλή και ανέλαβαν ρίσκα επιχειρώντας να προστατεύσουν την οικονομία τους με τη γνωστή ανεπιτυχή κατάληξη.

Κακά τα ψέματα, η πιο καθοριστική βεβαιότητα που μέχρι τώρα αναδεικνύεται από την πανδημία είναι ότι η εξάπλωσή της είναι πιο περιορισμένη εκεί όπου ο πληθυσμός τηρεί τα μέτρα προστασίας. Αντιθέτως, όπου δεν τηρούνται τα υγειονομικά πρωτόκολλα και επικρατούν συνθήκες συνωστισμού, τα κρούσματα και κατ΄ επέκταση τα θύματα αυξάνονται. Γι΄ αυτό και προκαλεί πολλές απορίες η… γκρίνια με την οποία αντιπολιτευόμενες δυνάμεις αντιδρούν στην επίκληση της ατομικής ευθύνης, μιλώντας για «στοχοποίηση» είτε της νεολαίας, που εμφανίζεται ανυπότακτη, είτε συνολικά της κοινωνίας.

Οι ισχυρισμοί περί της υποτιθέμενης «στοχοποίησης» όλων όσοι δεν τηρούν τους κανόνες αποτελεί ακραία επίδειξη λαϊκισμού, με την οποία αφενός χαϊδεύονται τα αυτιά αντικοινωνικών ανθρώπων και αφετέρου δίνεται άλλοθι στους κάθε λογής… ψεκασμένους που αρνούνται την ύπαρξη του ιού και εμφανίζονται να κάνουν… αντίσταση στη στέρηση της ελευθερίας που υποτίθεται ότι συνιστά η υποχρεωτικότητα στη χρήση της μάσκας.

Οι υπεύθυνοι πολίτες και οι υπεύθυνες πολιτικές δυνάμεις έχουν καθήκον να κάνουν κριτική στην κυβέρνηση, όποτε δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες της κοινωνίας, αυξάνοντας, για παράδειγμα, τον αριθμό των τεστ, όπως και τους ελέγχους για την εφαρμογή των μέτρων. Έχουν, όμως, την ίδια ώρα υποχρέωση να αντιτάσσονται στα αντικοινωνικές συμπεριφορές των απείθαρχων και να μην ενδίδουν στη φθηνή αντιπολιτευτική γκρίνια, δικαιολογώντας τα αδικαιολόγητα.