Αλέξανδρος Κασιμάτης

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η ελληνική οικονομία πάει καλύτερα και υπεραποδίδει έναντι άλλων ευρωπαϊκών οικονομιών. Γίνεται μια μεγάλη προσπάθεια να καλυφθεί η υστέρηση σε επενδύσεις που παρουσίαζε η χώρα κατά τη διάρκεια της κρίσης, με σημαντικά μέχρι στιγμής αποτελέσματα. Ο τουρισμός, τα logistics, οι υποδομές αλλά και άλλοι κλάδοι και δραστηριότητες προσελκύουν τα τελευταία χρόνια αξιόλογες επενδύσεις. Είναι χαρακτηριστικό ότι, σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, οι άμεσες ξένες επενδύσεις σε ακίνητα στη χώρα μας, το 2022 και τους πρώτους εννέα μήνες του 2023, ανήλθαν σε 2,9 δισ. ευρώ.

Η επιστροφή της Ελλάδας στον επενδυτικό χάρτη, σε συνδυασμό με τη μεταρρυθμιστική πολιτική και τη φιλική στάση της Κυβέρνησης προς την επιχειρηματικότητα, κάνουν την ελληνική οικονομία να κινείται με ισχυρούς ρυθμούς ενώ διανύουμε μια περίοδο πληθωριστικών πιέσεων και υψηλών επιτοκίων που αναγκάζουν π.χ. την ισχυρή γερμανική οικονομία να φλερτάρει με την ύφεση. Ο προϋπολογισμός προβλέπει για φέτος ανάπτυξη 2,9%, η Τράπεζα της Ελλάδος 2,5% και το ΔΝΤ 2%.

Σε κάποιον βαθμό η ώθηση που γνωρίζει η ελληνική οικονομία υποστηρίζεται και από την εκτόξευση του ελατηρίου λόγω της συμπίεσης που προηγήθηκε. Έχουμε ακόμη πολύ δρόμο να διανύσουμε στην πορεία των μεταρρυθμίσεων και άλλωστε δεν είναι τυχαίο ότι ο ισχυρότερος Αμερικανός τραπεζίτης, ο CEO της JP Morgan, Τζ. Ντίμον, μιλώντας πρόσφατα σε ελληνικό επενδυτικό συνέδριο στη Νέα Υόρκη, είπε πως η χώρα χρειάζεται ακόμη μια οκταετία μεταρρυθμίσεων για να αναδιαρθρωθεί η οικονομία της.

Υπάρχουν τρεις βασικοί παράγοντες που μας δείχνουν πότε μια οικονομία έχει προοπτικές. Ο πρώτος είναι το δημογραφικό, όπου η κατάσταση λίγο πολύ είναι γνωστή. Ο ΟΟΣΑ σε πρόσφατη έκθεσή του αναφέρει πως ενώ το 2022 για κάθε 100 εργαζόμενους ηλικίας από 20 έως 64 ετών στη χώρα μας, αντιστοιχούσαν σχεδόν 40 ηλικιωμένοι (39,3) άνω των 65 ετών (δείκτης εξάρτησης ηλικιωμένων), το 2052 ο αριθμός αυτός εκτινάσσεται στο 70,7! Επιπλέον, αν είμαστε τώρα 10 εκατομμύρια και σε 30 χρόνια μειωθεί ο πληθυσμός στα 8 εκατομμύρια, τι θα συμβεί π.χ. με το πλεόνασμα σε κατοικίες;

Ο δεύτερος παράγοντας είναι η πιστωτική επέκταση. Το 2023 αποδείχθηκε μια δύσκολη χρονιά για την αύξηση των δανείων λόγω των υψηλότερων επιτοκίων που προκάλεσαν μεγάλες αποπληρωμές επιχειρηματικών δανείων. Οι τράπεζες τώρα εμφανίζονται πιο αισιόδοξες και προβλέπουν ετήσια αύξηση των εξυπηρετούμενων δανείων κατά 4%-6% για τα επόμενα χρόνια, με κινητήριο δύναμη τις χρηματοδοτήσεις του Ταμείου Ανάκαμψης.

Τρίτη παράμετρος είναι οι διάφοροι εξωτερικοί παράγοντες που επιδρούν στην κάθε οικονομία ανάλογα με τα ειδικά χαρακτηριστικά της και μπορεί να είναι γεωπολιτικά ζητήματα, η τουριστική κίνηση κ.ά. Στην περίπτωσή μας ο τουριστικός κλάδος πηγαίνει εξαιρετικά, οι εξαγωγές είναι σε ανοδική πορεία και η ναυτιλία βελτιώνει τα επίπεδα ρευστότητας της οικονομίας.