Πρόληψη και αντιμετώπιση των τραυματισμών λόγω χιονιού ή πάγου

Οι κακώσεις στην περιοχή της λεκάνης και των ισχίων είναι συνηθισμένες τους χειμερινούς μήνες λόγω των πτώσεων στον πάγο ή κατά τη διάρκεια των αθλητικών δραστηριοτήτων στο βουνό, για τους νεότερους ανθρώπους. Μπορεί να είναι απλές ή πιο σοβαρές, απαιτούν όμως τις περισσότερες φορές πλήρη κλινικό έλεγχο, πιθανή ακτινογραφία ή μαγνητική τομογραφία και φυσικά περίοδο ανάπαυσης.

Τραυματισμοί κατά τη διάρκεια χειμερινών σπορ

Η πρώτη και ουσιαστικότερη συμβουλή του αναπληρωτή καθηγητή Ορθοπεδικής Χειρουργικής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και του Imperial College London Ελευθέριου Τσιρίδη για τους ανθρώπους που ασχολούνται με τα χειμερινά σπορ στο βουνό, αφορά στην πρόληψη των ατυχημάτων και την προετοιμασία του σώματος πριν αυτό εκτεθεί στις σχετικά αντιξοότητες του χιονιού, του πάγου και του υψηλού υψομέτρου.

Για εκείνους λοιπόν που αγαπούν τα χειμερινά σπορ, η προετοιμασία τουλάχιστον ένα μήνα πριν, με ασκήσεις ενδυνάμωσης των κοιλιακών και των ραχιαίων μυών, αλλά και του τετρακεφάλου είναι απαραίτητη για την προστασία των κακώσεων στο βουνό. Ένα επίσης σημαντικό προληπτικό μέτρο είναι η προθέρμανση πριν από την αθλητική δραστηριότητα στο χιόνι, που πρέπει να ακολουθείται από ένα απλό πρόγραμμα διατάσεων ώστε οι μύες να μην είναι παγωμένοι όταν αρχίσει η απαιτητική δραστηριότητα στο βουνό. Εάν δεν ακολουθηθούν αυτά τα προληπτικά μέτρα, η πιθανότητα συνδεσμικών ή μυϊκών θλάσεων είναι μεγάλη. Η ταχύτητα με την οποία γλιστρά κανείς στο χιόνι ή η ένταση με την οποία σταματά την κάθοδό του σε μια πλαγιά κάνοντας σκι απαιτεί μεγάλη μυϊκή ισχύ και συνδεσμική σταθερότητα.
Εάν προκύψει ένας τραυματισμός, με ή χωρίς πτώση, θα πρέπει ο χειμερινός αθλητής να σταματήσει τη δραστηριότητά του, ακόμα κι αν δεν νοιώθει οξύ πόνο, γεγονός που οφείλεται στο ότι το σώμα είναι ζεστό. Πρέπει να αναπαυθεί για τουλάχιστον μισή ημέρα και εάν ο πόνος εμμένει να αναζητήσει ιατρική συμβουλή.

Οι κακώσεις συνήθως συμβαίνουν:

•    στην περιοχή που συνδέεται η σπονδυλική στήλη με τη λεκάνη, η οποία ονομάζεται ιερολαγόνια άρθρωση,
•    στο έδαφος της λεκάνης που απαρτίζεται από ισχυρούς μύες
•    στους μυς που προκαλούν απαγωγή και προσαγωγή του γοφού.

Οι θλάσεις εκδηλώνονται με οξύ πόνο, μυϊκό σπασμό, πιθανό αιμάτωμα εάν υπάρχει ρήξη μυϊκών ινών και αδυναμία κίνησης του μέλους.

Σε καμία περίπτωση οι κακώσεις αυτές δεν απαιτούν επάνοδο στην αθλητική δραστηριότητα προκειμένου να ξεπεραστεί ο πόνος, τονίζει με έμφαση ο κ.Τσιρίδης. Το αντίθετο μάλιστα. Απαιτούν άμεση διακοπή της δραστηριότητας, παρακολούθηση και σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να απαιτήσουν την παύση της χειμερινής αθλητικής δραστηριότητας για τουλάχιστον 15 ημέρες.  Αν ο ασθενής δεν πειθαρχήσει σ’ αυτόν τον βασικό κανόνα η πιθανότητα το οξύ πρόβλημα να αποκτήσει χρονιότητα είναι μεγάλη, η δε επούλωση  των χρόνιων τενοντίτιδων και μυϊκών θλάσεων μπορεί να είναι προβληματική.

Η ιατρική εξέταση και απεικόνιση κρίνονται απαραίτητες αν ο πόνος διαρκέσει περισσότερο από δύο 24ωρα, ή εμμένει ακόμα και με τη λήψη απλής παρακεταμόλης ή αντιφλεγμονωδών φαρμάκων. Τέλος, οξύς πόνος που δεν επιτρέπει τη βάδιση και στήριξη του μέλους που τραυματίστηκε μπορεί να σημαίνει μικρό ή μεγάλο κάταγμα στην περιοχή και άρα η αναζήτηση ιατρικής συμβουλής πρέπει να γίνεται άμεσα.

Τραυματισμοί στην πόλη

Οι πτώσεις μέσα στην πόλη, στους δρόμους ή στα σκαλιά του σπιτιού εξαιτίας του πάγου είναι συνηθισμένες. Δυστυχώς σ’ αυτή την περίπτωση δεν υπάρχει πρόληψη. Είναι συνήθως ατυχήματα χαμηλής ενέργειας που συμβαίνουν απρόσμενα, σε μικρούς ή μεγάλους, σε γυμνασμένα ή αγύμναστα άτομα.

Όταν ο άνθρωπος πέφτει από την όρθια θέση προς τα εμπρός η πρώτη αντανακλαστική του κίνηση είναι να προτάξει τα χέρια του για να προστατεύσει το σώμα. Έτσι, πρώτα πέφτει με τα γόνατα και συνέχεια με τα χέρια, ενώ η περιοχή της λεκάνης κατά κύριο λόγο προστατεύεται. Άρα η πτώση προς τα εμπρός μπορεί να τραυματίσει τα γόνατα και τους καρπούς και να προκαλέσει από απλούς μώλωπες έως κατάγματα. Το σπασμένο οστό πονά πολύ, έχει έκδηλη παραμόρφωση και καμιά φορά υπάρχει και η αίσθηση στον ασθενή ότι κάτι κινείται.

Σοβαρότερα είναι τα κατάγματα του ισχίου, συνηθισμένα ωστόσο στους ανθρώπους άνω των 60 ετών λόγω της οστεοπόρωσης. Τα κατάγματα αυτά προκαλούνται συνήθως από πτώση προς τα πίσω και απαιτούν άμεση ιατρική φροντίδα, νοσοκομειακού τύπου. Εξίσου σοβαρά είναι και τα κατάγματα της λεκάνης που δε διακρίνονται εύκολα στις ακτινογραφίες από ένα μη έμπειρο ιατρικό μάτι και τα οποία πρέπει πάντα να αναζητούνται και να διερευνούνται  με αξονική ή μαγνητική τομογραφία όταν ο ασθενής παραπονείται για έντονο πόνο στα οστά της λεκάνης. Και σ’ αυτή την περίπτωση η ενδονοσοκομειακή φροντίδα είναι απαραίτητη.