Μ. Μπαρνιέ: Προστατευμένες οι καταθέσεις μέχρι 100.000 ευρώ

«Αναγνωρίζω τις βαριές και δύσκολες θυσίες των Ελλήνων», δηλώνει ο επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς και Υπηρεσιών κ. Μισέλ Μπαρνιέ στη συνέντευξη που έδωσε στο «ΘΕΜΑ». Ταυτόχρονα υπενθυμίζει ότι πληρώνουμε λάθη του παρελθόντος, στέλνει το μήνυμα ότι είμαστε σε καλό δρόμο και τονίζει ότι η Ευρώπη θέλει να στηρίξει την ελληνική κυβέρνηση.   
Ο αρχιτέκτονας του νέου ευρωπαϊκού τοπίου για τις τράπεζες παραδέχεται τα θεσμικά κενά της ευρωζώνης στην περίπτωση της Κύπρου, υπόσχεται ότι στο νέο περιβάλλον οι καταθέσεις έως 100.000 ευρώ θα είναι προστατευμένες από «κουρέματα» και μιλά για το νέο καθεστώς που θα υποχρεώσει τις τράπεζες να διαχωρίσουν τις συνηθισμένες τραπεζικές εργασίες από τις επενδυτικές κινήσεις τους.

- Στην Ελλάδα επικρατεί η αντίληψη ότι έχουμε κάνει μεγάλες θυσίες και γενναίες περικοπές στο πλαίσιο της δημοσιονομικής προσαρμογής. Σε τέτοιον βαθμό, μάλιστα, ώστε να δοκιμάζεται το όριο των κοινωνικών και πολιτικών αντοχών της χώρας. Στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή συμμερίζεστε τέτοιες απόψεις;

Πιστεύω ότι οι προσπάθειες, οι θυσίες που ζητήθηκαν από τον ελληνικό λαό ήταν πράγματι βαριές, σημαντικές και δύσκολες. Παράλληλα όμως τα πρώτα σημάδια προόδου, τα οποία ήδη βλέπουμε, αποδεικνύουν ότι οι κόποι, οι θυσίες, ακόμη και αν τα αποτελέσματα δεν είναι ακόμη ορατά από τους Ελληνες, έχουν αρχίσει να αποδίδουν καρπούς. Αναγνωρίζω όμως ότι οι προσπάθειες ήταν βαριές και δύσκολες, αυτό εξηγεί άλλωστε και τις αντιδράσεις απελπισίας ή και θυμού ορισμένες φορές όχι μόνον στην Ελλάδα, αλλά και σε άλλες χώρες. Ηρθε όμως η ώρα να αποδειχτεί ότι οι προσπάθειες των Ελλήνων έχουν νόημα και ήταν χρήσιμες.

- Στην υπόθεση της Κύπρου, η οποία ήταν η πρώτη περίπτωση όπου είχαμε διάσωση τραπεζών με κούρεμα των καταθέσεων, πιστεύετε ότι έγιναν κάποια λάθη από την πλευρά των χειρισμών στην ευρωζώνη;
Το λάθος ήταν ότι τα τελευταία δέκα χρόνια δεν υπήρχαν επαρκείς κανόνες σχετικά με τις υποχρεώσεις προληπτικής εποπτείας των τραπεζών. Δεν υπήρχαν σωστές μέθοδοι εποπτείας, δεν υπήρχε εξαγγελία εκ των προτέρων για το τι θα γίνει αν χρειαστεί εξυγίανση μια τράπεζα. Ταυτόχρονα θα πρέπει να πούμε ότι σε πολλές χώρες οι τράπεζες πήραν ενδεχομένως πολλούς κινδύνους. Εμείς εξαγάγαμε τα συμπεράσματά μας, αλλά βεβαίως χρειάστηκε να διαχειριστούμε και τα προβλήματα που είχαν συσσωρευτεί από το παρελθόν. Το δημόσιο χρέος δεν το δημιούργησαν οι Βρυξέλλες, αλλά η κάθε χώρα. Σε κάθε περίπτωση, εμείς βγάλαμε τα συμπεράσματά μας και τώρα λειτουργούμε προληπτικά. Στα συμπεράσματα καταλήγουμε όλοι μαζί. Η Ελλάδα δεν είναι μόνη της, ούτε η Κύπρος.

- Οι συνθήκες ρευστότητας στην Ελλάδα, και ιδιαίτερα για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, είναι δραματικές. Η επαρκής χρηματοδότηση είναι σοβαρό εμπόδιο για την ανάπτυξη. Σχεδιάζετε κάποιες ενέργειες ή πρωτοβουλίες τις οποίες μπορείτε να αναλάβετε προς αυτή την κατεύθυνση;

Αυτός είναι και ο στόχος της τραπεζικής ένωσης. Ουσιαστικά θέλουμε να δημιουργήσουμε μια συνεκτική βάση. Για παράδειγμα, το 2012 στη Γερμανία το 85% των μικρομεσαίων επιχειρήσεων που έκαναν αίτηση χρηματοδότησης είχε θετική απάντηση. Στην Ισπανία ή στην Ιταλία το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 40% και στην Ελλάδα μόνον 25%. Αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί. Επίσης και στα επιτόκια υπάρχουν μεγάλες διαφορές από τη μια χώρα στην άλλη. Η τραπεζική ένωση δεν θα πραγματοποιηθεί διά μαγείας από τη μια ημέρα στην άλλη. Θέτουμε τις βάσεις μιας συνεκτικής πολιτικής. Μέχρις ότου εδραιωθεί η τραπεζική ένωση λαμβάνουμε και επιμέρους εξειδικευμένα μέτρα, όπως π.χ. η περίπτωση της Πορτογαλίας ή της Ελλάδας, με τη συμμετοχή της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων. Πιστεύω ότι το κλειδί για μια χώρα σαν την Ελλάδα είναι να ξαναβρεί επαρκή ρευστότητα ώστε να μπορέσουν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις να χρηματοδοτήσουν διάφορα προγράμματα ή να χρηματοδοτηθεί ο τομέας της κοινωνικής επιχειρηματικότητας. Εγώ παρακολουθώ από πολύ κοντά αυτό που κάνει η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων: είναι ένα θέμα το οποίο με απασχολεί ιδιαίτερα και με ενδιαφέρει πολύ. Οσον αφορά στον τομέα της χρηματοδότησης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, πρέπει να αναφερθώ και στο Ταμείο Εγγυοδοσίας, ύψους 500 εκατ. ευρώ, το οποίο ουσιαστικά θα προκύψει από τα διαρθρωτικά ταμεία και θα παρέχει εγγυήσεις στη διάθεση της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων για να λειτουργήσει ως μοχλός ανάπτυξης για τη χρηματοδότηση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.

- Δηλώσατε πρόσφατα στη «Handelsblatt» ότι θα έχετε προωθήσει ως το τέλος του έτους νομοθεσία για τον διαχωρισμό των συνήθων τραπεζικών εργασιών από τις επενδυτικές κινήσεις που εμπεριέχουν υψηλό ρίσκο και πραγματοποιούν οι τράπεζες για λογαριασμό τους. Κάτι ανάλογο είχε ειπωθεί και στις ΗΠΑ με τη χρηματοοικονομική κρίση του 2008. Τι επιπτώσεις θα έχει αυτό;
Θα υποχρεωθούν οι τράπεζες να διαχωρίσουν από τους ομίλους τους συγκεκριμένες δραστηριότητες ή θυγατρικές;
Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει κάποιο μοντέλο που να εφαρμόζεται στις ΗΠΑ. Υπήρξαν ανακοινώσεις προθέσεων, αλλά δεν έχω δει κάτι συγκεκριμένο. Εγώ σε όλες τις νομοθετικές πρωτοβουλίες μου έδωσα απόλυτη προτεραιότητα στα οριζόντια νομοθετήματα που αφορούν όλες τις τράπεζες σε όλη την ευρωζώνη. Δηλαδή εποπτεία, κεφαλαιοποίηση, εξυγίανση, εγγύηση καταθέσεων. Τώρα, είναι αρκετό αυτό; Οχι, καθώς για τις μεγαλύτερες τράπεζες θα εξακολουθούν να υφίστανται κάποιοι κίνδυνοι, οι οποίοι οφείλονται στην ανάμιξη της παραδοσιακής δραστηριότητας ενός χρηματοπιστωτικού ιδρύματος με την επενδυτική δραστηριότητα που πολλές φορές εμπεριέχει και κερδοσκοπικά στοιχεία. Η προσπάθειά μου είναι να διαχωρίσουμε τους κινδύνους αυτών των δραστηριοτήτων με στόχο την προστασία των καταθετών και κατ’ επέκταση των φορολογουμένων. Θα παρουσιάσω σε μερικές εβδομάδες έναν ευρωπαϊκό νόμο για να διαχωρίσουμε τη διαχείριση των κινδύνων από τις διάφορες άλλες τραπεζικές δραστηριότητες.

- Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι θα σπάσουν οι τραπεζικοί όμιλοι, ότι θα υποχρεωθούν να πουλήσουν θυγατρικές τους;
Ο στόχος μου δεν είναι να σπάσουμε τις τράπεζες. Είναι να σταθμίσουμε τους κινδύνους αναλόγως δραστηριότητας. Αυτή την περίοδο επεξεργαζόμαστε τις λεπτομέρειες με τους συνεργάτες μου και δεν θα χρειαστεί να περιμένετε πολύ για να πληροφορηθείτε την πρότασή μας.

- Στη συνέντευξη που δώσατε με την ευκαιρία της επίσκεψής σας στην Αθήνα κάνατε λόγο για λίγες τράπεζες στην Ευρώπη που πιθανόν με την ενοποίηση να χρειαστούν κρατική χρηματοδότηση. Τα προγράμματα διάσωσης των τραπεζών με συμμετοχή και των καταθετών έχουν δημιουργήσει μεγάλη ανησυχία.

Οταν κάνουμε λόγο για δημόσια χρηματοδότηση μιλάμε για χρήματα των φορολογουμένων, όχι των καταθετών. Ξέρετε ότι οι καταθέτες προστατεύονται δυνάμει ευρωπαϊκής οδηγίας για την εγγύηση των καταθέσεων έως 100.000 ευρώ. Στο πλαίσιο της πρότασής μου για την εξυγίανση θέλουμε να δημιουργήσουμε ένα ειδικό ταμείο, το οποίο θα πληρώνει τις τράπεζες από τις τράπεζες. Να σας θυμίσω επίσης ότι αυτός ο μηχανισμός θα χρησιμοποιηθεί σε ορισμένες μόνον περιπτώσεις, εφόσον φυσικά εφαρμόζονται σωστά οι υπόλοιποι νόμοι για την εποπτεία και την κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών. Τώρα, αν οι ιδιωτικοί πόροι δεν επαρκέσουν, σε κάποιες εξαιρετικά ακραίες περιπτώσεις που πιθανόν έχουμε πτώχευση τράπεζας, θα είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν εθνικοί και κοινοτικοί πόροι. Σε κάθε περίπτωση, συζητάμε για πολύ οριακές περιπτώσεις και ο στόχος είναι να ρυθμιστούν ζητήματα τα οποία πιθανώς θα προκύψουν στο μέλλον. Ας μην ξεχνάμε ότι ο μηχανισμός θα ισχύσει μετά το 2015. Επιπλέον, οι κανόνες που συζητούμε δεν θα ισχύσουν στην περίπτωση της αξιολόγησης των περιουσιακών στοιχείων των τραπεζών μέσω των stress tests. Τέλος, οι μεγάλες ευρωπαϊκές τράπεζες κατά τη γνώμη μου είναι πολύ πιο ισχυρές και στιβαρές απ’ ό,τι ήταν πριν από μερικά χρόνια, καθώς έχουν κάνει σημαντικές προσπάθειες.

- Πιστεύετε ότι οι ελληνικές τράπεζες είναι επαρκώς κεφαλαιοποιημένες σήμερα; Με την ενοποίηση θα υποχωρήσει στο 8% η απαίτηση για δείκτη βασικών ιδίων κεφαλαίων (Core Tier 1) έναντι του 9% που ισχύει σήμερα;
Ο επόπτης στο πλαίσιο της τραπεζικής ένωσης έχει τη δυνατότητα να ενισχύσει τις κεφαλαιακές απαιτήσεις. Είναι θέμα δικής του αρμοδιότητας. Οι ελληνικές τράπεζες έχουν καταβάλει πολύ σημαντικές προσπάθειες εδώ και τρία χρόνια, ενώ έχουν υποβληθεί και σε stress tests από την Τράπεζα της Ελλάδος. Η ελληνική εποπτική αρχή είναι αυτή που μπορεί να καθορίσει αν θα επιβάλει τυχόν επιπλέον απαιτήσεις. Φυσικά μέχρι να αναλάβει τον εποπτικό ρόλο η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.

- Η Ελλάδα αναλαμβάνει την προεδρία της Ε.Ε. σε μια συγκυρία όπου στη χώρα επικρατούν συνθήκες έντονης ύφεσης και υψηλής ανεργίας, ενώ κλονίζεται ο παραδοσιακά φιλοευρωπαϊκός προσανατολισμός των Ελλήνων.
Αναγνωρίζω ότι ο ελληνικός λαός έχει καταβάλει πολύ σημαντικές προσπάθειες. Το αναγνωρίζω και ως πολιτικός, όπως αναγνωρίζω επίσης και τη σοβαρότητα της κατάστασης. Οι Ελληνες δικαιούνται να τους λένε την αλήθεια. Οι προσπάθειες που ανέλαβαν είναι αποτέλεσμα προβλημάτων και σφαλμάτων του παρελθόντος, τα οποία πρέπει να διορθωθούν. Οι προσπάθειές τους έχουν απτά αποτελέσματα ακόμη κι αν οι Ελληνες πολίτες δεν τα βλέπουν αυτή τη στιγμή. Η Ελλάδα δεν είναι μόνη της, δεν είναι αφημένη στην τύχη της. Μπορεί να στηριχτεί στην ευρωπαϊκή αλληλεγγύη και συνδρομή. Το μήνυμά μου είναι ότι σήμερα αντικειμενικά, ξεκάθαρα και μετά λόγου γνώσεως μπορώ να πω ότι η Ελλάδα βρίσκεται σε καλό δρόμο. Θέλουμε να στηρίξουμε την κυβέρνηση συνασπισμού της Ελλάδας, τις ελληνικές επιχειρήσεις και τον ελληνικό λαό. Η Ε.Ε. χρειάζεται τον δυναμισμό της προεδρίας που θα αναλάβει σε λίγες εβδομάδες η Ελλάδα. Η χώρα σας δεν είναι μόνη, στην Ε.Ε. χρειαζόμαστε την Ελλάδα.