Μια «προσφορά» στο νεκροταφείο του Κεραμεικού από τη Μαρία Λοϊζίδου

Είναι εξαιρετικά εύκολο να έχει πρόσβαση ο Αθηναίος στο αρχαιολογικό Μουσείο του Κεραμεικού, αλλά όπως μας πληροφορεί ο διευθυντής του δεν έχει την προβολή που του αξίζει παρ΄όλο που είναι το σπουδαιότερο αρχαίο νεκροταφείο ακριβώς εκτός των τειχών της αρχαίας πόλης της Αθήνας. 

Και όμως είναι μια από τις εξαιρετικές οάσεις της Αθήνας οι οποίες προσφέρουν μια πολύ δυνατή αρχαιολογική εμπειρία. Δεν είναι απορίας άξιο λοιπόν γιατί ο ΝΕΟΝ διάλεξε αυτόν τον χώρο όταν προσέγγισε την επιμελήτρια Συραγώ Τσιάρα για να επιμεληθεί το επόμενο project του τμήματος "Έργο στην Πόλη" του ΝΕΟΝ.

Η καλλιτέχνιδα Μαρία Λοϊζίδου, με μια μακρά πορεία στην εικαστική ελληνική σκηνή, δημιούργησε ένα έργο σε απόλυτη ταύτιση με το τοπίο. Σεμνό, "εξαϋλωμένο" από τον ήλιο, μεταλλασσόμενο αλλά πάντα ίδιο, το νεκροταφείο του Κεραμεικού, είναι ένας από τους λίγους αρχαιολογικούς χώρους οι οποίοι ενώ είναι επισκέψιμοι είναι ταυτόχρονα και τόποι ανασκαφών (από το 1861 συγκεκριμένα).

Με τίτλο Μεταβίβαση, η παρουσίαση της Λοϊζίδου αφορά δύο σημαντικές στιγμές του Κεραμεικού, τις αρχαίες υφάντρες αλλά και τις νεότερες που δρούσαν στην περιοχή. Αυτά προέκυψαν μέσα από την έρευνα της Συραγούς Τσιάρα, η οποία «καθοδήγησε» τον καλλιτέχνη να εστιάσει στην πρακτική της ύφανσης. Η μελέτη από την επιμελήτρια και την καλλιτέχνιδα κράτησε πάνω από χρόνο, όπως μας αποκάλυψε η διευθύντρια του ΝΕΟΝ Ελίνα Κουντούρη, με επισκέψεις τόσο στο Μουσείο όσο και τον αρχαιολογικό χώρο. Η γυναικεία πρακτική, η καλλιτεχνική εργασία, η χειροτεχνία έρχονται ξανά στο προσκήνιο μέσα από αυτή την παρουσίαση, η οποία διατηρεί αυτή την αισθητική της "προϊστορικότητας", δεν υπάρχει καμία τεχνολογική επέμβαση εδώ, είναι όλο το έργο χειρωνακτικό.



Η χειροτεχνία εξετάζεται όμως εδώ με έναν εντελώς διαφορετικό τρόπο. Η Λοϊζίδου δεν χρησιμοποιεί νήμα αλλά λεπτό σύρμα για να υφάνει γλυπτά τα οποία έχουν τοποθετηθεί σε όλον τον αρχαιολογικό χώρο. Και παρουσιάζει μια σειρά από γλυπτά και εγκαταστάσεις, που «δανείζονται» στοιχεία των αρχαιοτήτων που περιβάλλουν τον χώρο. Αρχαίες νεκρικές επιγραφές, «φυλαχτά» των νεκρών, προστατευτικοί θόλοι και άλλα πολλά, με highlight την και η βόλτα καταλήγει στο τελευταίο έργο της, μια φιγούρα που μοιάζει πουλί.



Είναι μια πραγματική προσφορά στους νεκρούς η παρουσίαση αυτή, γιατί θυμίζει σε όλους τις συνδέσεις με το παρελθόν με τον τρόπου που ξεχνάμε. Οχι με τον τρόπο της έπαρσης και της αρχαιολατρείας αλλά αυτόν της σύνδεσης και της συνέχειας του τότε με το τώρα, αλλά και «την μεταβίβαση στις σημερινές συνθήκες, είναι ίσως μια μίξη του τι σημαίνει η διαχείριση της καθημερινότητας που μας ζορίζει, και τι σημαίνει αυτό σε ένα χώρο όπως του νεκροταφείου που εδώ αναφερόμαστε στη μεταβίβαση της ψυχής, που πολλές φορές το ξεχνάμε αυτό, την συνθήκη του τι σημαίνει μεταβίβαση ψυχής» όπως μας εκμυστηρεύεται η καλλιτέχνης. 

Και ταιριάζει απόλυτα σε αυτό το σκηνικό της αρχαιολογικής πλατφόρμας αυτό το έργο, κάνοντας μας να σεβαστούμε, να θυμηθούμε αλλά και να αναρωτηθούμε, με απόλυτο σεβασμό στο παλιό, τόσο ώστε κάποιες στιγμές του δίνει και την πρωταγωνιστική θέση.