Μαζί με τα παιδιά…κατεβαίνοντας την Πειραιώς

Οι εικόνες που έχω για την Αθήνα από την παιδική μου ηλικία δεν είναι τόσο αυτά που είδα με τα μάτια μου, αλλά αυτά που μου διηγήθηκαν. Οι πιο όμορφες εικόνες εντυπώθηκαν βλέποντας το παρόν και μαθαίνοντας για το παρελθόν, εντοπίζοντας την ιστορική συνέχεια, ακούγοντας τις ιστορίες της γιαγιάς για τις άμαξες και τους χωματόδρομους γύρω από την Ομόνοια, που αργότερα εξαφανίστηκαν και τη θέση τους πήραν το τραμ και οι πρώτες βιοτεχνίες, και μετά ο σιδηρόδρομος και τα πρώτα εργοστάσια στο δρόμο προς τον Πειραιά. Έχουν νόημα αυτές οι ιστορίες. Μας οδηγούν στις ρίζες των πραγμάτων. Μας βοηθούν να καταλάβουμε τον κόσμο γύρω μας, την πόλη μας και τους ανθρώπους της και να τους αγαπήσουμε. Ας κατέβουμε λοιπόν με τα παιδιά την Πειραιώς, από το Γκάζι ως το λιμάνι!

Η οδός Πειραιώς είναι φυσική συνέχεια του αρχαίου δρόμου που συνέδεε την Αθήνα με το λιμάνι του Πειραιά και ακολουθεί τα Μακρά Τείχη που βρίσκονται εκεί από τον 5ο π.Χ. αιώνα. Μετά την ίδρυση του ελληνικού έθνους- κράτους, τα σχέδια για τη νέα πόλη προέβλεπαν τη δημιουργία μιας μεγάλης λεωφόρου, λόγω όμως της «οικονομικής στενότητος», κατασκευάστηκε μια αμαξιτή οδός, που ολοκληρώθηκε το 1836. Μέχρι το 1869 που ολοκληρώθηκε η σιδηροδρομική γραμμή Αθηνών-Πειραιώς, ο κύριος τρόπος μετακίνησης από το κέντρο της Αθήνας στο λιμάνι του Πειραιά ήταν ένα ιππήλατο λεωφορείο, που το αποκαλούσαν «παντοφορείον» (omnibus), που διέσχιζε την Πειραιώς με αφετηρία την Ερμού.

Τα πρώτα χρόνια, στο πρώτο τμήμα της Πειραιώς μέχρι το Γκάζι, που ήταν το όριο της πόλης των Αθηνών, ανεγέρθηκαν αστικές κατοικίες και δημόσια κτίρια. Από το 1853 που χτίστηκε το πρώτο εργοστάσιο μεταξουργίας και αργότερα το εργοστάσιο φωταερίου το Γκάζι, σταδιακά η οδός Πειραιώς ταυτίστηκε με την έννοια της βιομηχανικής ζώνης της Αθήνας. Τα πιο ενδιαφέροντα κτίρια αυτής της εποχής είναι η Σοκολατοποιία Παυλίδη, το Πιλοποιείο Πουλοπούλου και τα Υφαντήρια Σικιαρίδη (σημερινή Σχολή Καλών Τεχνών). Στη συνέχεια, οι βιομηχανίες επεκτείνονται προς τους προσφυγικούς συνοικισμούς Ταύρο, Καλλιθέα, Άγιο Ιωάννη Ρέντη. Τέτοιο παράδειγμα είναι η Βιοσώλ, ο σημερινός «Ελληνικός Κόσμος». 

Μια βόλτα στην Πειραιώς από την Αθήνα προς το λιμάνι ταυτίζεται χρονικά με την επέκταση της πόλης και τελικά την ένωσή της με το λιμάνι. Επομένως, όσο πιο κοντά είναι τα παλιά εργοστάσια στο κέντρο τόσο παλαιότερα είναι κι όσο πλησιάζουμε προς το Πειραιά, βλέπουμε τα πιο πρόσφατα. Πρώτη μας στάση με τα παιδιά είναι το παλιό εργοστάσιο φωταερίου, το Γκάζι, που σήμερα έχει μετατραπεί σε έναν υπέροχο και πολυδιάστατο χώρο πολιτισμού, την Τεχνόπολη. Περιλαμβάνει το Βιομηχανικό Μουσείο Φωταερίου, το οποίο σχεδιάζει εκπαιδευτικά προγράμματα με θέμα τον περιβάλλοντα χώρο και τις λειτουργίες του εργοστασίου και μια φορά το μήνα διοργανώνει τη δράση «Κυριακή στην Τεχνόπολη». Για μικρότερα παιδιά, πολύ ευχάριστο πρόγραμμα είναι οι «Μικροί Κηπουροί με πινέλα» που πραγματοποιείται στην αυλή σε συνεργασία με το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Η Τεχνόπολη είναι πάντα μια ωραία οικογενειακή βόλτα, καθώς υπάρχει καφέ-εστιατόριο δίπλα σε παιδική χαρά, ενώ πίσω από το Παρατηρητήριο, υπάρχει μια άλλη «εναέρια» παιδική χαρά για μεγαλύτερα παιδιά. Παρακολουθείστε το πρόγραμμα εδώ: technopolis-athens.com.

Απέναντι από την Τεχνόπολη στην Πειραιώς, συναντάμε το θέατρο Κιβωτός, όπου η Κάρμεν Ρουγγέρη κάθε χρόνο παρουσιάζει μια παιδική παράσταση: φέτος οι «Χένσελ και Γκρέτελ»… Αξίζει να κοιτάζετε το πρόγραμμα κάθε αρχή της θεατρικής σεζόν αν έχετε παιδιά. karmenrouggeri.gr.



Πιο κάτω βρίσκεται το κτίριο της Πειραιώς του Μουσείου Μπενάκη με πολλές εκθέσεις και παράλληλες δράσεις που απευθύνονται σε παιδιά δημοτικού και άνω. Σε πολύ κοντινή απόσταση, προς τη μεριά των Κάτω Πετραλώνων, στη οδό Πολυφήμου 6, βρίσκεται ένα λιγότερο γνωστό «διαμάντι» του Μουσείου Μπενάκη, το Κέντρο διατήρησης παραδοσιακών τεχνικών κλωστοϋφαντουργίας «Μέντης» που στεγάζεται στο χώρο της παλιάς βιοτεχνίας και περιλαμβάνει το σύνολο των αποθηκευμένων εμπορευμάτων, καθώς και τον εξοπλισμό της νηματουργίας «Μέντη». Η καινοτομία είναι ότι το μουσείο είναι ένα ζωντανό εργαστήριο, όπου μεγάλοι και παιδιά μπορούν να έρθουν σε επαφή με όλα τα στάδια της επεξεργασίας του μεταξιού και της κατασκευής της κλωστής και των νημάτων, αλλά και να εκπαιδευτούν (κυρίως οι ενήλικες) σε αυτή παραδοσιακή τέχνη. Στο Πωλητήριο του Μουσείου Μπενάκη στο κτίριο της οδού Πειραιώς πωλούνται έργα νέων καλλιτεχνών με πρώτη ύλη τα προϊόντα της βιοτεχνίας «Μέντη». Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις εκθέσεις και τα εκπαιδευτικά προγράμματα benaki.gr.



Κατεβαίνοντας την Πειραιώς, μια παράκαμψη προς το Ρουφ μας οδηγεί στη μοναδική αμαξοστοιχία-θέατρο «Τρένο στο Ρουφ» με τις όμορφες παιδικές -και μη- παραστάσεις, (πέρσι είδαμε τις «Δύο Ξεροκέφαλες Κουτάλες» του Άγγελου Αγγέλου και της Έμυς Σίνη) και το όμορφο καφέ στην αποβάθρα. totrenostorouf.gr. Απέναντι, βρίσκεται το Πάρκο Ηρώων, ένα σχετικά άγνωστο πάρκο στην Αθήνα με παιδική χαρά, καφετέρια, χώρο για ποδήλατο και πικ νικ, πολύ πράσινο -αναπάντεχο για τα δεδομένα της περιοχής- και θερινό κινηματογράφο.

Συνεχίζοντας πάνω στην Πειραιώς, το Athens Heart είναι μια καλή λύση για παιδιά όταν ο καιρός δεν είναι καλός. Έχει παιδότοπο (με δωρεάν είσοδο με αγορές άνω των 50 ευρώ), παγοδρόμιο το χειμώνα και χώρο βρεφικής φροντίδας και θηλασμού στον τρίτο όροφο. athensheart.gr.



Λίγο παρακάτω βρίσκεται το Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, που η Κάρμεν Ρουγγέρη έχει επιλέξει για τις παιδικές παραστάσεις της που αναφέρονται στην ελληνική μυθολογία. Στον ίδιο χώρο, πραγματοποιείται και το 5μηνης διάρκειας θεατρικό της εργαστήρι. Στον τελευταίο όροφο λειτουργεί καφέ με θέα στην παλιά βιομηχανική ζώνη της Αθήνας και την Ακρόπολη, μια σπάνια σύνθεση που μπορεί να χωρέσει το ανθρώπινο μάτι σε ένα «κάδρο». www.mcf.gr.

Φτάνουμε έτσι στον Ταύρο, όπου βρίσκεται το Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος». Κάθε χρόνο παρουσιάζονται εκπαιδευτικές παραστάσεις για όλη την οικογένεια στη «Θόλο» και ψυχαγωγικές παραστάσεις στο Θέατρο. Παράλληλα, τα Σαββατοκύριακα πραγματοποιούνται εκπαιδευτικά προγράμματα, αλλά επειδή ανακοινώνονται νωρίς, θα πρέπει έγκαιρα να έχετε δηλώσει συμμετοχή, αλλιώς θα βρεθείτε σε μια μεγάλη λίστα αναμονής. Στο χώρο του Ελληνικού Κόσμου φιλοξενούνται και παιδικά πάρτι σχεδιασμένα από το τμήμα Μουσειοπαιδαγωγών για παιδιά από 5 έως 12 ετών και κάθε καλοκαίρι διοργανώνεται summer camp. Δείτε περισσότερα στην ιστοσελίδα www.hellenic-cosmos.gr.

Για περισσότερες ιδέες για βόλτες και ταξίδια με παιδιά, ταξιδέψτε μαζί με το www.mamakita.gr και ακολουθήστε τη σελίδα στο Facebook.