Κρίσιμη σύνοδος για το προσφυγικό, με την Ευρώπη χωρισμένη στα δύο

Με την Ευρώπη χωρισμένη σε δύο «στρατόπεδα» - τους ανατολικούς και τους δυτικούς - οι υπουργοί Εσωτερικών των «28» συναντώνται σήμερα στις Βρυξέλλες σε μια προσπάθεια να αμβλύνουν τις διαφορές τους σε ό,τι αφορά στο θέμα της κατανομής των προσφύγων. 

Την ίδια ώρα η Ουγγαρία, μία από τις ανατολικές χώρες της Ευρώπης που απορρίπτει κατηγορηματικά το σχέδιο Γιούνκερ περί ανακατανομής των προσφύγων βάσει ποσοστώσεων, επιτρέπει στο στρατό να χρησιμοποιεί ακόμα και πλαστικές σφαίρες εναντίον των προσφύγων που προσπαθούν να εισέλθουν στα σύνορά της. Σύμφωνα με ευρωπαικές πηγές, οι «28» ενδέχεται να συμφωνήσουν σε ένα κείμενο το οποίο δεν θα δεσμεύει τα κράτη-μέλη της ΕΕ να εφαρμόσουν τις ποσοστώσεις, αφού δεν θα υπάρχει όρος που να τις προσδιορίζει ως «υποχρεωτικές». 

Η σημερινή συνάντηση των υπουργών Εσωτερικών πραγματοποιείται ένα 24ωρο πριν την έκτακτη Σύνοδο Κορυφής των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων. Όπως επισημαίνει η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR), το ευρωπαϊκό συμβούλιο είναι ίσως «η τελευταία ευκαιρία της Ευρώπης να καταλήξει σε μια ενιαία και συνεκτική απάντηση» στην πιο σοβαρή μεταναστευτική κρίση που έχει αντιμετωπίσει από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας Λοράν Φαμπιούς δηλώνει ότι η κρίση των προσφύγων θέτει σε αμφισβήτηση «τη λειτουργία και τον λόγο ύπαρξης της Ευρώπης», σε συνέντευξή του που δημοσιεύεται σήμερα σε ευρωπαϊκές εφημερίδες. «Η Ευρώπη έχει γνωρίσει και άλλες κρίσεις. Αλλά τώρα, κατά κάποιον τρόπο, τίθεται εν αμφιβόλω ο ίδιος ο λόγος ύπαρξης και η λειτουργία της», προειδοποιεί ο Λοράν Φαμπιούς στις εφημερίδες Le Figaro, La Τribune, El Pais, La Repubblica, Le Soir. «Είναι ψευδαίσθηση να πιστεύουμε ότι η λύση για τον καθένα είναι η επαναφορά των εθνικών συνόρων. Αλλά οφείλουμε να έχουμε την εντιμότητα να πούμε ότι πέρα από την αναγκαία αλληλεγγύη απέναντι στους πρόσφυγες, δεν μπορούμε να έχουμε ορθάνοικτες της πόρτες προς όλους τους οικονομικούς μετανάστες. Διαφορετικά, τι θα συμβεί; Χάος, κατακερματισμός, στροφή, και των πνευμάτων, προς τα άκρα, με βαριές συνέπειες για την Ευρώπη σε όλα τα επίπεδα. Για παράδειγμα, πώς θα διεξαχθεί το βρετανικό δημοψήφισμα τον επόμενο χρόνο, εάν το θέμα των προσφύγων δεν έχει διευθετηθεί»; Ο Λοράν Φαμπιούς πρότεινε τη λειτουργία «κέντρων υποδοχής και καταγραφής (hotspot) στις χώρες εισόδου, την οργάνωση ενός συστήματος ισότιμης κατανομής, την παροχή βοήθειας προς τις χώρες εκτός της Ενωσης που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή (Τουρκία, Λίβανος, Ιορδανία)». 

Τα επόμενα δύο 24ωρα θα είναι καθοριστικά για την επίλυση της μεταναστευτικής και προσφυγικής κρίσης με την Ουγγαρία να παραχωρεί στο στρατό υπερεξουσίες με τις οποίες θα μπορούν να κρατούν μακριά από τα σύνορα της χώρας τους πρόσφυγες ανοίγοντας πυρ. Από την Ουγγαρία έχουν ήδη περάσει 225.000 μετανάστες από την αρχή του έτους και ο στρατός της χώρας θα μπορεί πλέον να χρησιμοποιεί όπλα που έχουν πλαστικές σφαίρες ή ακόμη και τουφέκια εναντίον των προσφύγων που προσπαθούν να εισέλθουν παράνομα στη χώρα. «Τα σύνορά μας είναι σε κίνδυνο... Η Ουγγαρία και όλη η Ευρώπη βρίσκονται σε κίνδυνο», δικαιολογήθηκε ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Ορμπάν λέγοντας ότι η ευρωπαική ήπειρος έχει βυθιστεί από τους μετανάστες. «Δεν χτυπούν την πόρτα μας, την παραβιάζουν», επεσήμανε.

Το ζητούμενο είναι τα επόμενα δύο 24ωρα οι ευρωπαικές χώρες να παραμερήσουν τις διαφορές τους και να συμφωνήσουν επί μιας αρχής κατανομής για την υποδοχή προσφύγων αλλά και να αποδεσμεύσουν οικονομική βοήθεια για τις χώρες που συνορεύουν με τη Συρία, οι οποίες φιλοξενούν σχεδόν τέσσερα εκατομμύρια πρόσφυγες. «Η Ευρώπη χρειάζεται συλλογική ανάληψη δράσης για να ανταποκριθεί γρήγορα σε μια βαρύτατη κατάσταση», διαβεβαίωσε ο υπουργός Εξωτερικών της Τσεχίας, Λούμπομιρ Ζαοράλεκ μετά τη συνάντηση με τους ομολόγους του της Πολωνίας, της Ουγγαρίας, της Σλοβακίας, τη Λετονίας και του Λουξεμβούργου στην Πράγα. 

Στο μεταξύ, χιλιάδες μετανάστες εισήλθαν εκ νέου χθες στην Ουγγαρία από την Κροατία, πριν μεταφερθούν από τις αρχές στα αυστριακά σύνορα και από εκεί συνεχίσουν το ταξίδι τους στη Γερμανία, όπου σχεδόν επτά χιλιάδες άνθρωποι έφτασαν στη Βαυαρία το Σαββατοκύριακο.

Η Γερμανίδα καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ αναλαμβάνει «πυροσβεστικό ρόλο» επιχειρώντας να κάμψει τις αντιστάσεις των ανατολικών χωρών. Αλλά και ο εταίρος της στον γαλλογερμανικό άξονα, ο πρόεδρος της Γαλλίας, Φρανσουά Ολάντ, δήλωσε ότι «καμία χώρα ευρωπαϊκή δεν μπορεί να εξαιρείται» από την υποδοχή «προσφύγων που έχουν το δικαίωμα του ασύλου», την ώρα που η ΕΕ δεν κατορθώνει να συμφωνήσει για την κατανομή των 120.000 προσφύγων, με εκατοντάδες χιλιάδες μετανάστες να έχουν συγκεντρωθεί φέτος στην Ευρώπη. Το «καλό παράδειγμα» έδειξε τις τελευταίες ώρες η Πολωνία, η οποία, αν και αντίθετη προς κάθε σύστημα δεσμευτικού χαρακτήρα, δήλωσε έτοιμη να δεχθεί περισσότερους πρόσφυγες από τις προτεινόμενες ποσοστώσεις, εφόσον όμως η Ευρωπαϊκή Ένωση διασφαλίσει τα εξωτερικά σύνορά της και καταρτίσει «μια κοινή λίστα χωρών που θεωρούνται ασφαλείς». Δηλαδή, με τον τρόπο αυτό να ξεχωρίζει τους πρόσφυγες από τους οικονομικούς μετανάστες που φθάνουν από χώρες των Βαλκανίων όπως το Κόσοβο και η Αλβανία και να ζητεί από τους δεύτερους να επιστρέφουν στις χώρες τους.

Ανεξάρτητα από το καυτό θέμα της κατανομής της των μεταναστών, οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα κληθούν να συζητήσουν άλλα έκτακτα μέτρα για τον έλεγχο της μεταναστευτικής κρίσης. Ο πρόεδρος του Ευρωπαικού Κοινοβουλίου, Μάρτιν Σουλτς ζήτησε «να δοθεί το μεγαλύτερο ποσό χρημάτων που είναι δυνατό» για να βοηθηθούν τρεις χώρες που φιλοξενούν περίπου τέσσερα εκατομμύρια πρόσφυγες από τη Συρία στο έδαφός τους: η Ιορδανία, ο Λίβανος και η Τουρκία. Καταδεικνύοντας την σοβαρότητα της μεταναστευτικής κρίσης στην Ευρώπη, ο Μάρτιν Σουλτς ανακοίνωσε την «ιστορική επίσκεψη» του ζεύγους Μέρκελ-Ολάντ στις 7 Οκτωβρίου στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.