Παγκόσμια Ημέρα Κατά του Καρκίνου: Οι Έλληνες ανησυχούν για τον καρκίνο, αλλά δεν προσέχουν

Οι Έλληνες γνωρίζουν καλά τον καρκίνο και τις επιπτώσεις του – το 90% έχει έρθει σε επαφή με κάποιον ασθενή, είτε του οικογενειακού, είτε του φιλικού ή του κοινωνικού του περίγυρου. Κι επίσης, 1 στους 2 έχει άγχος για την πιθανότητα εμφάνισης της νόσου. Όμως το «πλεονέκτημα» της γνώσης για την ασθένεια αλλά και της πρόληψης έναντι αυτής μένουν σχεδόν αναξιοποίητα από την πλειοψηφία των Ελλήνων. Μόλις το 12% υποβάλλεται στον διαθέσιμο προληπτικό έλεγχο για τις μορφές της νόσου, ακόμη λιγότεροι (4%) εμβολιάζονται έναντι ιών που συσχετίζονται με την εμφάνιση καρκίνου, όπως πχ έναντι του ΗPV, και ποσοστό 19% δηλώνει πως δεν κάνει κάτι για να μειώσει τις πιθανότητες εμφάνισης της νόσου.

Τις αντιφατικές στάσεις και αντιλήψεις των Ελλήνων σχετικά με τον καρκίνο αποτύπωσε έρευνα, που διεξήγαγε τον Ιανουάριο η Kappa Research για λογαριασμό της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρίας, και η οποία παρουσιάστηκε με αφορμή τη σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Κατά του Καρκίνου. Η έρευνα στηρίχθηκε σε ανάλογη που πραγματοποίησε η Διεθνής Ένωση για τον έλεγχο του καρκίνου σε 20 χώρες, και το δείγμα ήταν 1.002 άτομα, ηλικίας 17 χρονών και άνω, από όλη τη χώρα.

Ειδικότερα, και όπως προκύπτει από την έρευνα, ο καρκίνος είναι νόσημα που καταλαμβάνει χώρο στη ζωή των Ελλήνων – και συνεπώς και στο σύστημα υγείας. Μόλις ένας στους δέκα Έλληνες δηλώνει πως δεν γνωρίζει κάποιον που να νοσεί από καρκίνο.

Το 90% του δείγματος βρίσκεται κοντά στη νόσο, με κάποιον τρόπο, είτε ως ασθενής (1%), είτε ως άτομο που νόσησε και επιβίωσε (6%), είτε ως φροντιστής ασθενούς με καρκίνο (12%). Το 42% δηλώνει ότι υπάρχει/υπήρχε μέλος στην οικογένειά του με τη νόσο, το 34% ότι έχει φίλο ογκολογικό ασθενή και το 11% κάποιον συνάδελφό του με τη νόσο.

Πόσο ανησυχούν οι Έλληνες για το ενδεχόμενο να νοσήσουν με καρκίνο

Το ενδεχόμενο της νόσησης με καρκίνο απασχολεί αρκετά τους Έλληνες. Ένας στους δύο δηλώνει ότι τον ανησυχεί ως ενδεχόμενο (ποσοστό 54%). Ποσοστό 34% δηλώνει ότι δεν ανησυχεί -«δεν με ανησυχεί αρκετά» είναι η ακριβής απάντηση- και 10% δηλώνει ότι δεν τον απασχολεί καθόλου.

Οι γυναίκες ανησυχούν περισσότερο από τους άνδρες (σε ποσοστό 60% έναντι 49%), όπως και οι νεότεροι σε σύγκριση με τους μεγαλύτερους σε ηλικία. Συγκεκριμένα, στα άτομα ηλικίας 17 έως 34 χρόνων η ανησυχία για την ασθένεια χτυπάει κόκκινο (το 73% δηλώνει πως ανησυχεί) και μειώνεται όσο μεγαλώνει η ηλικία: στα άτομα ηλικίας 35 ως 54 χρόνων ανησυχεί για την εμφάνιση καρκίνου το 59% και από εκείνα άνω των 55 χρόνων ανησυχεί το 46%.

Επίσης, η ανησυχία για την εκδήλωση της νόσου συσχετίζεται και με το μορφωτικό επίπεδο των ερωτώμενων (όσοι έχουν ολοκληρώσει τριτοβάθμια εκπαίδευση ανησυχούν περισσότερο από εκείνους που έχουν μορφωτικό επίπεδο των άλλων βαθμίδων) καθώς και με το οικονομικό προφίλ (όσο ανεβαίνει το εισόδημα, η ανησυχία εντείνεται και όσο χαμηλώνει το εισόδημα μειώνεται και ο προβληματισμός για την ασθένεια).

Στο ερώτημα τι αυξάνει τις πιθανότητες κάποιου να εμφανίσει καρκίνο, οι Έλληνες ερωτηθέντες ήταν σαφείς: το 62% αναφέρει ως βασικό παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση καρκίνου το κάπνισμα. «Και καλώς», όπως επισήμανε ο πρόεδρος της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρίας, κ. Ευάγγελος Φιλόπουλος, «καθώς το 22% όλων των μορφών καρκίνου προκαλείται από το κάπνισμα».

Ποιους παράγοντες κινδύνου για καρκίνο βλέπουν στη ζωή τους οι Έλληνες

Άλλους παράγοντες κινδύνου που αναφέρουν οι Έλληνες (στην έρευνα σε αυτήν την ερώτηση είχαν τη δυνατότητα πολλαπλών επιλογών) είναι η ανθυγιεινή διατροφή (46%), η έκθεση σε υπεριώδη ακτινοβολία (46%), η έκθεση σε μολυσμένο αέρα (45%), η κατανάλωση κόκκινου ή επεξεργασμένου κρέατος (37%), το παθητικό κάπνισμα (30%), η παχυσαρκία (25%), η κατανάλωση αλκοόλ και ζαχαρωδών ποτών (24%), η έλλειψη άσκησης (20%), μόλυνση από ιούς ή βακτήρια (17%).

Όπως φαίνεται λοιπόν οι Έλληνες αναγνωρίζουν ως μείζονες παράγοντες κινδύνου το κάπνισμα, την ανθυγιεινή διατροφή, την υπεριώδη ακτινοβολία και τον μολυσμένο αέρα, ενώ υποτιμούν πολύ την επίπτωση του σωματικού πάχους, της κατανάλωσης οινοπνευματωδών, την έλλειψη σωματικής άσκησης και την απειλή από συγκεκριμένους ιούς ή βακτηρίδια. Αξιοσημείωτο είναι ακόμη ότι 6% θεωρεί πως δεν υπάρχει κάτι που αυξάνει τις πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου.

Επίσης, έχει ενδιαφέρον ότι το κάπνισμα αναφέρεται ως παράγοντας κινδύνου από το 70% των ατόμων με υψηλό εισόδημα και με πτυχίο πανεπιστημίου. Και όσο χαμηλώνει το οικονομικό και μορφωτικό επίπεδο, τόσο φθίνει το ποσοστό του συγκεκριμένου παράγοντα κινδύνου.

Εννέα στους 10 Έλληνες θεωρούν την ατμοσφαιρική ρύπανση, όπως πχ τις εκπομπές καυσαερίων από οχήματα ή από τα τζάκια, μείζονα παράγοντα κινδύνου και για την εμφάνιση καρκίνου και άλλων ασθενειών. Η ανάδειξη της συσχέτισης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης με τον καρκίνο και άλλες ασθένειες, αποτελεί τον επόμενο στόχο που θέτει σε διαβούλευση στην κοινωνία και στην κυβέρνηση η Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρία.

Με ποιο τρόπο θωρακίζονται έναντι του καρκίνου

Ως μέτρα που έλαβαν οι Έλληνες για να προστατευθούν από τον καρκίνο ανέφεραν την κατανάλωση υγιεινής τροφής (37%), την αποφυγή ή τη διακοπή του καπνίσματος (35%), την προστασία από τις υπεριώδεις ακτινοβολίες (32%) και τη διατήρηση συστηματικά ενός υγιούς βάρους.

Ωστόσο, αρνητική εντύπωση προκαλεί το εξαιρετικά χαμηλό ποσοστό εμβολιασμού για τον ιό HPV (4%) ο οποίος συνδέεται με τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας και η υποβολή σε τακτικό προληπτικό έλεγχο (12%). Ακόμα χειρότερη είναι η διαπίστωση πως ένα σημαντικό ποσοστό (19%) δεν έκανε/ή δεν κάνει τίποτα για να μειώσει τις πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου.

«Αυτά τα αποτελέσματα μας οδηγούν στην ανάγκη προσαρμογής των παρεμβάσεων μας στην ενημέρωση και την εκπαίδευση, καθώς και στη διεύρυνση των δυνατοτήτων προληπτικών ελέγχου. Επίσης άμεσα πρέπει να κινητοποιηθούμε για να γίνει πιο κατανοητή η ανάγκη για σωστό σωματικό βάρος, τακτική σωματική άσκηση, αποφυγή κατανάλωσης οινοπνευματωδών ποτών και εμβολιασμού ενάντια στην ηπατίτιδα Β και τον ιό HPV» υπογράμμισε ο κ. Φιλόπουλος, κατά την παρουσίαση της έρευνας.

Στο ερώτημα τι ζητούν από την κυβέρνηση οι πολίτες σε ό,τι αφορά τη διαχείριση του καρκίνου, το πρώτο και κύριο αίτημα είναι οικονομικής φύσεως: το 40% ζητεί να γίνουν οι υπηρεσίες για τους καρκινοπαθείς πιο οικονομικές, συμπεριλαμβανομένων των εξετάσεων, των φαρμάκων, της θεραπείας και της περίθαλψης. Ανάλογο ποσοστό (40%) ζητεί να γίνουν επενδύσεις στις υποδομές υγείας όπου αντιμετωπίζεται ο καρκίνος, συμπεριλαμβανομένων των επενδύσεων και σε επιστημονικό δυναμικό και σε εξοπλισμό, σε εγκαταστάσεις και τεχνολογίες. Επίσης, το 38% θέτει το ζήτημα της βελτίωσης της έγκαιρης πρόσβασης σε υπηρεσίες υγείας για την αντιμετώπιση του καρκίνου. Ποσοστό 33% ζητεί να εξασφαλιστεί ίση πρόσβαση στις υποδομές υγείας για όλους ανεξαρτήτως φύλου, προέλευσης, εισοδήματος, ηλικίας κ.λ.π. και τέλος 32% ζητεί να ενισχυθεί η έρευνα.