Αλκις Κούρκουλος:«Αργησα αλλά είμαι περήφανος για τον πατέρα μου»

Στον Αλκι Κούρκουλο δεν αρέσουν οι συνεντεύξεις. Δεν του αρέσει να μιλάει για τον εαυτό του, τις συνήθειές του, για πράγματα, δηλαδή, ανώφελα και ευτελή που μπορούν να κεντρίσουν άλλον έναν τυχάρπαστο θεατή ή άλλον έναν ευκαιριακό αναγνώστη. Για την ακρίβεια, δεν του αρέσει κανενός είδους στημένο παιχνίδι, ειδικά αυτό ανάμεσα σε έναν ηθοποιό και μια δημοσιογράφο. Αφού δεν φοβήθηκα να του αποσπάσω αυτή την παραδοχή -«βλέπω δεν σου αρέσουν οι συνεντεύξεις. Ας παραδεχτούμε ότι και οι δυο νιώθουμε άβολα και να τελειώνουμε», όπως του είπα-, είδα με έκπληξή μου να αποκαλύπτεται ένας άνθρωπος ζεστός και ουσιαστικός, με μια μελαγχολική τρυφερότητα και ευγένεια στον λόγο και στους τρόπους.


Σάμπως η δυσκολία του στη δημόσια έκθεση να θέλει να κρύψει το επιβεβαιωμένο ταλέντο του ή τα βάσανα που του έχει προκαλέσει η κυρίαρχη εικόνα. Και κάπου εκεί ο Αλκις Κούρκουλος γίνεται ένας άλλος. Μου μιλάει για την παιδική ηλικία και τις φοβίες του, τους λόγους που κατέληξε να γίνει ηθοποιός, τις ανησυχίες του πάνω και κάτω από τη σκηνή, την εσωστρέφεια και την αγωνία του στη ζωή και τις σχέσεις. «Κατ’ αρχάς είναι καλό να ανεβαίνουν παραστάσεις όπως η “Πρόβα νυφικού” που μπορεί να απολαύσει ο πολύς κόσμος, κάτι που συνιστά εξαρχής αίτημα της ίδιας της λειτουργίας του Εθνικού. Δεν καταλαβαίνω πραγματικά γιατί να υπάρχει αυτή η προκατάληψη στην Ελλάδα πως ό,τι είναι εμπορικό, δεν είναι ποιοτικό ή το αντίστροφο - κάτι που δεν συμβαίνει σε καμιά χώρα του κόσμου. Ειδικά ενώ είναι προφανές ότι τα πολλαπλά επίπεδα μιας παράστασης αποδεικνύονται από το πόσο πολύς και διαφορετικός κόσμος μπορεί να τα ασπαστεί. Ο Γεωργουσόπουλος είχε πει κάποια στιγμή πολύ σωστά ότι η Επίδαυρος φτιάχτηκε για 15.000 κόσμο -κι αυτό μάλιστα στους αρχαίους καιρούς-, δεν φτιάχτηκε για μια παρέα”».

Γι’ αυτό και ο ίδιος ενθουσιάζεται που θα πάρει μέρος σε μια παράσταση που γνώρισε την αγάπη του κόσμου όταν παίχτηκε στην τηλεόραση, αν και επιμένει ότι η «Πρόβα νυφικού» στην οποία βασίζεται εκείνος είναι η θεατρική εκδοχή και καμία σχέση δεν έχει με το σίριαλ. «Στο θεατρικό κείμενο υπάρχει συμπύκνωση ενώ στο τηλεοπτικό έχουμε αραίωση», καταλήγει δηλώνοντας τυχερός που προέρχεται από μια γενιά που γαλουχήθηκε θεατρικά σε μια προ ιδιωτικής τηλεόρασης εποχή (αν και η «Αναστασία», στην οποία πρωταγωνίστησε αργότερα, έχει αφήσει εποχή στα τηλεοπτικά χρονικά). «Ευτυχώς η δική μου γενιά μεγάλωσε με θεατρικά κείμενα και βγήκε μέσα από δραματικές σχολές, όχι από τις μόδες και τα σταριλίκια που επέβαλε η τηλεόραση», λέει. Ο ίδιος, πάντως, αντιστεκόταν από μικρός και μερικές φορές εξακολουθεί - στην ηθοποιία: «Είχα πάει στη Σχολή Σταυράκου για να σπουδάσω Διεύθυνση Φωτογραφίας και είχα δουλέψει μάλιστα για ένα διάστημα ως βοηθός φωτογράφου». Μου περιγράφει όλες τις αναποδιές που του τύχαιναν με το συνεργείο και μου εξομολογείται ότι κατόπιν, για ένα διάστημα, δούλεψε ως ηχολήπτης μέχρι που ο Μανουσάκης τού έκανε την πρόταση να πρωταγωνιστήσει, μικρός ακόμη, στη «Σκιάχτρα» (το 1985). «Ο Μανουσάκης είχε πει, σε ανύποπτο χρόνο, στον Μίνω Βολανάκη ότι αναζητεί έναν νεαρό για να παίξει τον συγκεκριμένο ρόλο - και ο τελευταίος τού σύστησε εμένα. Καμία σχέση δεν είχα τότε με την υποκριτική και ούτε καν με ενδιέφερε να παίξω. Το καλό, όμως, είναι ότι μπαίνοντας σε αυτή τη διαδικασία αναγκάστηκα να προσπαθήσω για κάτι που μέχρι τότε δεν είχα καν συνειδητοποιήσει ότι με ενδιαφέρει. Και κάπως έτσι ξεκίνησαν όλα - όσο πιο πολύ αντιστεκόμουν τόσο πιο πολύ συντόμευα τον δρόμο που με οδήγησε τελικά στη δραματική σχολή». Επιμένει ότι από μικρή ηλικία οι αναζητήσεις του δεν ήταν αυτές των συνομηλίκων του: «Είχα μια εσωτερική ανησυχία, πάντα αναζητούσα την άλλη όψη των πραγμάτων, έβαζα ερωτήματα. Ακόμη και τώρα αυτό κάνω. Για παράδειγμα, ο ρόλος που ερμηνεύω τώρα με έκανε να αναρωτηθώ πάνω στις δυο όψεις που έχει το καλό και το κακό, με έκανε να αναζητήσω τι γίνεται στο μυαλό του Απόστολου, του ήρωά μου. Τίποτα δεν είναι δεδομένο αν δεν δεις την αντίστροφη όψη, όσο κι αν ξέρεις ότι τα πράγματα θα ήταν πιο εύκολα αν δεν το έκανες.

Αυτό συμβαίνει για τον Απόστολο, καθώς έχει ένα φως που έλκει αλλά όταν το πλησιάσεις καίγεσαι. Είναι ένα φως που μαγνητίζει αλλά συνάμα καταστρέφει τον ίδιο και τους γύρω του. Εξακολουθώ, όμως, να μην τον πηγαίνω με τίποτα, να τον βρίσκω ελεεινό και χυδαίο», λέει γελώντας.
Τον ρωτάω αν, αναλύοντας τον εκάστοτε ρόλο του, αναλύει τελικά τον εαυτό του. «Σίγουρα. Η αλήθεια είναι ότι αυτή η δουλειά είναι ένα μεγάλο άλλοθι και σε βοηθάει να κινήσεις αυτές τις διαδικασίες της αυτοαναζήτησης», απαντά. Τον ρωτάω αν μαζί με τις αναζητήσεις οδηγήθηκε και σε ρήξεις - με τον εαυτό του, τους γύρω του, την οικογένειά του. «Εκανα την επανάστασή μου, όπως όλοι, αρκετά νωρίς. Δεν γίνεται να μην κάνεις την επανάστασή σου. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι ο αγώνας θα ευοδωθεί, ούτε ότι θα βρεθούν οι λύσεις που περίμενες». Παραδέχεται ότι οι συγκρούσεις με τον πατέρα του ήταν εύλογα πολλές, αλλά κατά βάθος και οι δυο γνώριζαν ότι συγκρούονται με βάση άγραφους κανόνες που είχαν θέσει από κοινού: «Δεν χρειάζονταν πολλά λόγια για να καταλάβουμε την πλευρά του καθενός - κι ας συγκρουόμαστε γι’ αυτό. Ξέραμε ότι είμαστε διαφορετικοί και σε ποιον βαθμό. Ηταν ξεκάθαρο ότι ούτε εγώ ούτε εκείνος θέλαμε να είμαστε οι ίδιοι. Ηταν προφανές ότι δεν μπορούσα παρά να χαράξω γραμμές διαφορετικές από τον πατέρα μου, να είμαι κάτι άλλο.

Και γιατί να είμαι σαν τον πατέρα μου; Κανείς ποτέ δεν ήθελε τις ρέπλικες, σε οποιοδήποτε επίπεδο, κι αυτό ευτυχώς για μένα ήταν σαφές εξαρχής. Ακόμη και τώρα, που έρχονται κάποιες κυρίες -με αγάπη, δεν λέω- μετά την παράσταση και μου λένε “Αντε, παιδάκι μου, να ξεπεράσεις τον πατέρα σου”, ξέρω ότι δεν υπάρχει κάτι να ξεπεράσω γιατί εγώ είμαι ένας άλλος. Τι νόημα θα είχε αν προσπαθούσα να κάνω το ίδιο;». Τον ρωτάω αν τον κατατρέχει ακόμη η εικόνα του κυρίαρχου πατέρα, όπως τον Αμλετ; «Εννοείται ότι με στοιχειώνει και εννοείται ότι πολλές φορές πίστευα ότι δεν θα ξεφύγω από αυτή. Γιατί να μην το σκέφτομαι και γιατί να μην το φοβάμαι; Ανθρωπος δεν είμαι κι εγώ; Δεν έχω φοβίες;». Ωστόσο, ομολογεί πως πλέον μπορεί να συμβιβαστεί με αρκετά πράγματα που τον τρόμαζαν και να πάρει απόφαση πως «όπως όλοι είναι οι γιοι κάποιου, έτσι κι εγώ.

Βγήκα ο γιος του Κούρκουλου, τι να κάνω αφού δεν μπορώ να το αλλάξω; Πρέπει, ωστόσο, να παραδεχθώ ότι πλέον συνειδητοποιώ απόλυτα τη σπουδαία δουλειά που έχει κάνει ο πατέρας μου - στο Εθνικό Θέατρο και αλλού. Το όραμα που είχε. Αργησα πολύ, αλλά είμαι περήφανος για τον πατέρα μου. Τώρα αντιλαμβάνομαι γιατί επέμενε στην έννοια ενός θεάτρου που θα ανήκε σε όλους και που θα άξιζε γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο να λέγεται Εθνικό».
Εκτός όμως από το να φέρει το σημαίνον επώνυμο Κούρκουλος, ο Αλκις επιμένει ότι «ίδιοι άνθρωποι είμαστε όλοι, δεν είμαστε UFO, έχουμε αντίστοιχες αγωνίες και ερωτήματα. Γι’ αυτό πρέπει να σκεφτούμε πώς να ζούμε πιο πολύ το παρόν, να μην κοιτάμε μόνο το παρελθόν ή το μέλλον». Πώς όμως γίνεται έναν ηθοποιό να μην τον απασχολεί το μέλλον ή το παρελθόν, αφού ενδιαφέρεται τόσο πολύ για το στίγμα που θα αφήσει; «Δεν ξέρω πραγματικά αν με ενδιαφέρει να αφήσω κάποιο στίγμα. Θέλω όσο μπορώ, και δεν λέω ότι το καταφέρνω πάντα, να απολαμβάνω τι στιγμή γιατί μόνο έτσι αντιλαμβάνεσαι την πραγματική αξία της ζωής - όταν χαίρομαι εκείνη την ώρα της ύπαρξης. Γιατί να μην μπορώ να πω “ζήσε, ρε φίλε, τη στιγμή, απόλαυσε την ώρα που είσαι στη σκηνή, απόλαυσε αυτή την κουβέντα”, γιατί πρέπει κάθε φορά που είναι να βγω να φοβάμαι και να τρέμω σαν το ψάρι;».

Ισως κι αυτός να είναι ο λόγος, όπως παραδέχεται, που δεν έχει κάνει παιδιά -ο φόβος του μέλλοντος-, τα τραύματα του παρελθόντος που πασχίζει να λύσει όπως όλοι. «Κανείς δεν είναι τέλειος και όλοι καθοριζόμαστε από τα τραύματα, τις ψυχικές πληγές, τις αρρώστιες». Αλλιώς δεν θα υπήρχαν και ρόλοι, συμπληρώνω και συμφωνεί. Τον ρωτάω για τους ρόλους των σχέσεων, αλλά ξέρει να αποφεύγει τις παγίδες. «Προτιμώ να παίζω τους ρόλους στη σκηνή», μου ανταπαντά και γελώντας παραδέχεται πως τα νέα για τις σχέσεις του τα μαθαίνει από τα περιοδικά. Από αυτά προσπαθεί πάντως να κρυφτεί, όπως και από την ίδια του την εικόνα που προβάλλεται γοητευτική, επιβλητική και απειλητική γι’ αυτόν τώρα στον καθρέφτη που βρίσκεται στο καμαρίνι του. «Δεν μου αρέσει να κοιτάζομαι στον καθρέφτη, όσο παράδοξο κι αν ακούγεται αυτό. Δεν μου αρέσει να μπαίνω στο καμαρίνι μου και να πρέπει αναγκαστικά να κοιταχτώ». Παραδέχεται ότι έχει καεί από το καταστροφικό και ατελείωτο παιχνίδι της εικόνας - «το έχω ζήσει με τον πατέρα μου».