Γιατί ο «πρόεδρος» των Οσκαρ αγαπάει την Ελλάδα;

Ο Ντάνιελ Ντέι Λιούις δεν είναι ξένος στην Ελλάδα. Είχε ξανάρθει πριν από τέσσερα χρόνια για την ταινία του Πολ-Τόμας Αντερσον «Θα χυθεί αίμα», η οποία του χάρισε το δεύτερο Οσκαρ του. Τώρα, με την ευκαιρία της επίσημης ελληνικής πρεμιέρας της νέας, φιλόδοξης ταινίας του Στίβεν Σπίλμπεργκ «Λίνκολν», αλλά κυρίως για την υποστήριξη της Εταιρείας Προστασίας Σπαστικών, την οποία στηρίζει εδώ και χρόνια, ο Ντάνιελ Ντέι Λιούις, λίγες μέρες πριν υποδεχτεί το τρίτο του πιθανώς Οσκαρ, βρίσκεται πάλι στην Αθήνα. Ο στρατός ατζέντηδων, βοηθών και ασφάλειας έξω από το δωμάτιο του ξενοδοχείου του δεν προετοιμάζει εμένα και τους τέσσερις ακόμα δημοσιογράφους που τον περιμένουμε ότι θα ανοίξει ο ίδιος την πόρτα και θα χαιρετήσει τον καθένα μας με ένα χαμόγελο και μια γερή χειραψία. Κι αυτό είναι μόνο η αρχή. Διότι, καθ’ όλη τη διάρκεια της συζήτησής μας, ο -πιο όμορφος από ποτέ- Ντάνιελ Ντέι Λιούις δεν σταματά να είναι ευγενής, να κοιτά τον καθένα μας στα μάτια όποτε του απευθύνουμε ερώτηση και να φανερώνει γλυκύτατη διακριτικότητα και ευγλωττία εφάμιλλη του ιστορικού Αβραάμ Λίνκολν, τον οποίο αγαπά όσο κανέναν από τους χαρακτήρες που έχει ενσαρκώσει. Δεν περιμένει καν να του κάνουμε ερώτηση και ξεκινά μόνος του:

«Ωραία θέα έχει εδώ. Εχεις το σύμβολο της δημοκρατίας εκεί μπροστά σου. Ισως θα έπρεπε να είχαμε βάλει μια μικρή Ακρόπολη στο πόστερ της ταινίας».



Είναι δηλαδή ο Λίνκολν το απόλυτο σύμβολο της δημοκρατίας για την Αμερική; Για την Αμερική σίγουρα είναι ένα από τα πολλά σύμβολα δημοκρατίας, ίσως το υπέρτατο.

Κατά την εξερεύνηση της ζωής του Λίνκολν τι ανακαλύψατε και ποιο ήταν αυτό που σας εντυπωσίασε περισσότερο; Δεν ήξερα τίποτα γι’ αυτόν, οπότε κάθε ανακάλυψη ήταν σημαντική. Αν έπρεπε να διαλέξω, θα έλεγα το χιούμορ του και ο τρόπος που αφηγούταν ιστορίες. Τις χρησιμοποιούσε είτε απλά για την απόλαυση της ίδιας της ιστορίας, είτε εν είδει παραβολών. Το άλλο στοιχείο, που ήταν μια υπέροχη ανακάλυψη, ήταν ο γονεϊκός του ρόλος σε μια εποχή όπου η πατρότητα σήμαινε κάτι διαφορετικό για την πλειονότητα του κόσμου. Το να έχεις μια τόσο κοντινή σύνδεση και να δείχνεις τόσο βαθιά στοργή για τα παιδιά σου ήταν πολύ σπάνιο. Εκανε ένα πολύ ιδιαίτερο σχόλιο όταν τον ρώτησαν γιατί είναι τόσο επιεικής με τα παιδιά του: «Η αγάπη φτιάχνει τις αλυσίδες που δεσμεύουν το παιδί κοντά στον γονιό».  Χρησιμοποίησε δηλαδή μια εικόνα σκλαβιάς την οποία βρίσκω πολύ ενδιαφέρουσα.

Υπάρχουν άλλοι σαν κι αυτόν; Δεν μπορείς, νομίζω, να συγκρίνεις ποτέ έναν άνθρωπο με έναν άλλον. Η απλή απάντηση είναι «όχι». Ωστόσο υπάρχουν άνθρωποι μεγάλης ευφυΐας και καλών προθέσεων και πιστεύω ότι ο πρόεδρος Ομπάμα είναι ένας απ’ αυτούς: έχει «σπουδάσει» πολύ τον Λίνκολν, τόσο ως άνθρωπο όσο και ως πολιτικό. Το ερώτημα ωστόσο είναι αν θα του επιτραπεί να κάνει τα πράγματα που θέλει.

Και τι τακτικές θα επιλέξει για να τα καταφέρει; Σαφώς πρέπει να έχει σθένος και υπομονή. Ακόμα και ο Λίνκολν στην εποχή του αντιμετώπιζε μεγάλη δυσαρέσκεια μέσα στο ίδιο του το κόμμα. Δεν έπρεπε απλώς να επιτύχει τη δικομματική συνεργασία, αλλά και τη συνεργασία των ίδιων των Ρεπουμπλικάνων. Μάλιστα πολλοί είχαν απελπιστεί μαζί του, μέχρι που συνειδητοποίησαν πως στην πραγματικότητα ήταν πολύ πονηρός και ότι κάτω από το ήρεμο και απαθές παρουσιαστικό του το μυαλό του δούλευε διαρκώς. Περισσότερο απ’ οποιονδήποτε άλλο καταλάβαινε τη σημασία του συγχρονισμού και κρατούσε πάντα πολύ στενή επαφή με τον λαό.




Μιλώντας για τη σημερινή κατάσταση, εσείς θα θέλατε να πραγματοποιηθεί, π.χ., μια τροποποίηση; Μια τροποποίηση; (γελάει) Πολλές! Αν έχουμε μια ευθύνη ως λαός -γιατί δεν θα ήθελα να μιλήσω για τις προσωπικές μου ευχές-, αυτή είναι να βοηθάμε όσους δεν τα πάνε τόσο καλά. Κι αν μπορούμε να το κάνουμε αυτό με το να μην κάνουμε πολέμους για παράδειγμα, τότε οφείλουμε να βρούμε εναλλακτικούς τρόπους. Νιώθω ότι όλοι είμαστε σε κατάσταση πολέμου εδώ και πολλές γενιές.

Οπως είπατε, ζούμε σε μια εποχή αναταραχών. Πιστεύετε ότι έργα σαν το «Λίνκολν» θα μπορούσαν να αποτρέψουν την πτώση του δυτικού πολιτισμού; Θα ήταν μια πολύ αλαζονική φιλοδοξία για μια ταινία! (γελάει). Ωστόσο μπορούμε να υπενθυμίσουμε στον κόσμο ότι η δημοκρατία, με όλα τα μειονεκτήματά της, μπορεί να κατακτήσει μεγάλα πράγματα. Αυτό μπορεί να γίνει βέβαια μόνο αν βρεθεί ο σωστός άντρας, ή η σωστή γυναίκα, που θα μπορέσει να κάνει το σύστημα να λειτουργήσει. Ακόμα κι αν χρησιμοποιήσει τη διαφθορά, για να πω μια βαριά λέξη. Το θέμα είναι ότι με τον λάθος άνθρωπο η ευελιξία της δημοκρατικής κυβέρνησης μπορεί να γίνει επικίνδυνη.

Και η διεθνής αγορά; Η αγορά καθοδηγεί το σύστημα φυσικά. Ανάλογα με την οπτική σου γωνία βέβαια, αντιλαμβάνεσαι διαφορετικά τη δύναμή της. Είναι πολύ δύσκολο να μπεις στη θέση κάποιου με αντίθετη άποψη από τη δική σου. Ωστόσο αυτό είναι υποχρέωσή μας ως δημοκράτες. Πώς είναι δυνατόν, όμως, να διαφωνείς με την ιδέα να πληρώνουν οι πλούσιοι περισσότερο φόρο; Ακόμα κι αν βάλεις την ηθική στην άκρη, είναι απλή λογική. Αν τολμήσεις όμως να πεις κάτι τέτοιο στην Αμερική, οι μισοί θα αγανακτήσουν.






Τι γνώμη έχετε, λοιπόν, για τον Ζεράρ Ντεπαρντιέ; Δεν θα το έβαζα κάτω από την ίδια ομπρέλα. Η Αμερική δεν προτείνει 75% φόρο στους πλούσιους. Αν το έκαναν, οι μισοί πολίτες θα πήγαιναν στη Ρωσία! Είμαι σίγουρος ότι ο Ντεπαρντιέ έχει πληρώσει αρκετούς φόρους στη ζωή του και θα συνέχιζε να το κάνει, αλλά το 75% είναι γελοίο. Πρέπει να υπάρχει ισορροπία.

Αν είχατε μπροστά σας τον Λίνκολν, τι θα τον ρωτούσατε; Αχ, αν τον είχα μπροστά μου δεν θα τον άφηνα να φύγει γιατί μόνο μία ερώτηση δεν θα έφτανε! Κυρίως, όμως, με ιντριγκάρει το τι θα μπορούσε να είχε συμβεί αν δεν είχε δολοφονηθεί σε σχέση με την αναδόμηση της χώρας. Διότι αν ήταν εκεί να την επιβλέπει, η ιστορία της  θα ήταν διαφορετική.

Πιστεύετε πως ο Λίνκολν θα μπορούσε να στείλει κάποιο μήνυμα στη σημερινή κοινωνία, ιδίως την ευρωπαϊκή; Αυτό που είχε πει στην ομιλία της δεύτερης ορκωμοσίας του: «Με κακοβουλία προς κανέναν, με φιλανθρωπία για όλους». Νομίζω ότι συνοψίζει το όραμά του. Ηταν πολύ ωραία η κουβέντα μας. Μου αρέσει να έρχομαι στην Ελλάδα γιατί κάνετε ωραίες ερωτήσεις! Ενας από τους πολλούς λόγους δηλαδή…

Κάποιος άλλος λόγος; Ολα τα υπόλοιπα!