Σύνοδος κορυφής της ΕΕ: Σύγκρουση δύο «αμαξοστοιχιών» με επίκεντρο το μεταναστευτικό

Με τέσσερα προβλήματα για δυνατούς λύτες που θα κρίνουν το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ξεκινάει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις Βρυξέλλες με τους ηγέτες των 28 κρατών – μελών να προσπαθούν να συμβιβάσουν τις φαινομενικά ασυμβίβαστες διαφορές τους.

1. Προσφυγική και μεταναστευτική κρίση. Έτσι όπως ονομάζεται επισήμως η εσωτερική πολιτική κρίση αρκετών κρατών μελών.

2. Εμβάθυνση της Ευρωζώνης μετά και την καταρχήν συμφωνία ανάμεσα σε Παρίσι και Βερολίνο.

3. Ο νέος προϋπολογισμός της ΕΕ και τα κονδύλια που προτείνει η Κομισιόν για την ασφάλεια και την μετανάστευση ώστε να αντισταθμιστούν οι μειώσεις στην κοινή αγροτική πολιτική και στην πολιτική συνοχής.

4. Η έξοδος της Μεγάλης Βρετανίας και η αποθυμία της βρετανικής κυβέρνησης να συμφωνήσει για μια στρατηγική, όχι με τις Βρυξέλλες αλλά μεταξύ της, σκιαγραφούν μια Σύνοδο Κορυφής της οποίας η έκβαση θα καθορίσει κυριολεκτικά το μέλλον της ΕΕ.



Σύγκρουση δύο αμαξοστοιχιών



Η προσφυγική και μεταναστευτική κρίση αναμένεται να αποτελέσει πεδίο πραγματικής μάχης. Δύο διαφορετικές κοσμοθεωρίες για την αντιμετώπιση της σημαντικότερης κρίσης της ΕΕ αναμένεται να συγκρουστούν σαν δύο αμαξοστοιχίες που κινούνται με ιλιγγιώδη ταχύτητα, χωρίς καμία από τις δύο να επιθυμεί να πατήσει φρένο. Η αντι-μεταναστευτική ρητορική του πρωθυπουργού της Ουγγαρίας Βίκτορ Όρμπαν, πέρασε και «κατέκτησε» και την άλλη πλευρά των Άλπεων και πλέον αποτελεί την κυρίαρχη ρητορική τόσο στις χώρες του Βίσεκγραντ, όσο και στην Ιταλία, την Αυστρία και το κρατίδιο της Βαυαρίας στη Γερμανία. Από την άλλη πλευρά η Γαλλία, η Γερμανία , η Ισπανία, η Πορτογαλία και η Ελλάδα επιθυμούν κοινή ευρωπαϊκή απάντηση σε αυτήν την κρίση, η οποία στην πράξη δεν υφίσταται.



Το πρώτο εξάμηνο του 2018, 26.000 μετανάστες εισήλθαν στην Ευρώπη μέσω θαλάσσης. Περίπου οι μισοί από ότι την αντίστοιχη περίοδο του 2017 και το 10% σε σχέση με το 2016. Η ΕΕ δεν βιώνει σε καμία περίπτωση μια κρίση αντίστοιχη του 2015. Όμως οι τεράστιες μεταναστευτικές και προσφυγικές ροές του 2015, σε συνδυασμό με τις πρόχειρες και ad hoc λύσεις έχουν προκαλέσει πολιτική κρίση σε σημαντικό αριθμό κρατών – μελών που κάνουν την πιθανότητα μιας συμφωνίας να φαντάζει απίθανη.



Όπως αναφέρουν πηγές από τις Βρυξέλλες, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προσπάθησε να αποφύγει τη σύγκρουση αυτών των δύο διαφορετικών προσεγγίσεων και να βρει συμβιβασμούς. Αυτός ήταν ο λόγος που η Κομισιόν και ο πρόεδρος Ζαν – Κλοντ Γιούνκερ συγκάλεσε την μίνι άτυπη σύνοδο της περασμένης Κυριακής. Μια προσπάθεια να καταγραφούν κάποιες προτάσεις. Η Κομισιόν πρότεινε την εκταμίευση της επόμενης δόσης των 3 δισ. ευρώ προς την Τουρκία, στο πλαίσιο της Συμφωνίας («δήλωση» όπως ονομάζεται επισήμως) και τη δημιουργία κέντρων κράτησης μεταναστών εκτός ΕΕ όπου θα ξεκαθαρίζεται ποιοι άνθρωποι μπορούν να λάβουν άσυλο στην ΕΕ και ποιοι όχι.



Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες από τις Βρυξέλλες η Αυστρία, η οποία αναλαμβάνει την εξάμηνη προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ την 1η Ιουλίου, έχει καταθέσει ορισμένες προτάσεις για την αντιμετώπιση των μεταναστευτικών και προσφυγικών ροών που έχουν προκαλέσει «σοκ και δέος», όχι μόνο στις Βρυξέλλες αλλά και σε αρκετές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. «Αυτές οι προτάσεις δεν μπορούν να γίνουν δεκτές στην Ευρώπη. Δεν γίνεται» τόνιζε πηγή από τις Βρυξέλλες που θέλησε να κρατήσει την ανωνυμία της.

Ο νέος προϋπολογισμός της ΕΕ αποτελεί το δεύτερο πεδίο σφοδρών συγκρούσεων, καθώς οι 37 προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τους τρόπους που θα αξιοποιηθούν τα κονδύλια έχουν προκαλέσει ήδη αντιδράσεις σε πολλά και ισχυρά κράτη – μέλη. Αν και η Ελλάδα δεν θα πληγεί ιδιαίτερα από τον νέο προσυπολογισμό και την νέα αγροτική πολιτική, η οποία θα ενισχύσει και θα επιδοτήσει την τυποποίηση και όχι πλέον τα «χύμα προϊόντα στον τενεκέ», όπως έλεγε Ευρωπαίος αξιωματούχος, οι χώρες που συνεισφέρουν τα περισσότερα χρήματα στον κοινό κουμπαρά, ανάμεσά τους η Ιταλία και η Ολλανδία, αναμένεται να ζητήσουν σκληρά ανταλλάγματα για να συναινέσουν στις προτάσεις της Κομισιόν.



Το τρίτο ζήτημα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου είναι η εμβάθυνση της Ευρωζώνης. Κάτι που συζητείται ήδη από την έναρξη της κρίσης το 2010. Τα καλά νέα είναι ότι υπάρχει καταρχήν συμφωνία ανάμεσα σε Παρίσι και Βερολίνο για κάποιον υβριδικό προϋπολογισμό για τη ζώνη του ευρώ και την περαιτέρω τραπεζική ένωση, καθώς επίσης και για το λεγόμενο «Carrot Fund». Ήτοι ένα ταμείο που θα επιτρέπει στην ΕΕ να αποκτήσει, πέρα από τα «μαστίγια» και τα «καρότα» για την προώθηση των μεταρρυθμίσεων στα κράτη – μέλη. Τα άσχημα νέα στην γαλλο – γερμανική πρόταση είναι η ίδια η φύση της. Πρόκειται για συμφωνία δύο –των μεγαλύτερων οικονομιών της Ευρωζώνης- αλλά μόνο δύο. Και τα υπόλοιπα ενδιαφερόμενα κράτη – μέλη θα πρέπει με τον έναν ή τον άλλον τρόπο να πειστούν για τις προθέσεις Παρισίων και Βερολίνου.



Το ζήτημα του Brexit θα απασχολήσει επίσης τους 28. Με την πρωθυπουργό της Βρετανίας Τερέζα Μέι να αδυνατεί να προτείνει μια συμφωνία στην ΕΕ καθώς δεν μπορεί να συμφωνήσει ούτε με τα υπόλοιπα μέλη της κυβέρνησης της, η ΕΕ των 27 θα καλέσει τη χώρα να ξεκαθαρίσει μέχρι το αργότερο τον Οκτώβριο τα σχέδιά της. «Τις τελευταίες δεκαετίες η Μεγάλη Βρετανία αναζητούσε φόρμουλες για να εξαιρείται από τους ευρωπαϊκούς κανόνες. Τώρα αναζητεί φόρμουλες για να βρίσκεται εντός των ευρωπαϊκών κανόνων. Πρόκειται για παράνοια», δήλωσε χαρακτηριστικά ανώτατη ευρωπαϊκή πηγή.