Πώς η Ελένη Φουρέιρα έφερε... αέρα Μπιγιονσέ στην Eurovision

Η μία έλαμψε επί σκηνής, η άλλη σκόρπισε συννεφιά σε τηλεοπτικές οθόνες. Η μία μπήκε με άνεση στο καλούπι της Eurovision υπηρετώντας άριστα τις επιταγές της, η άλλη δεν χώρεσε, μια καλή φωνή χωρίς το απαραίτητο περιτύλιγμα άλλωστε μένει συνήθως χωρίς αντίκρισμα στην εν λόγω πανήγυρη. Η μία στηρίχθηκε και με το παραπάνω από τη χώρα που εκπροσωπούσε, η άλλη πετάχτηκε σαν πρόβατο στους λύκους μιας Ευρώπης που δεν μπορεί άλλο τον αμανέ της νεοελληνικής κλάψας.

Η μία έμοιαζε με φωτιά ικανή να σαρώσει τα πάντα, η άλλη με την Ελπίδα του 1979, όταν ερμήνευσε στη σκηνή της Eurovision το θρυλικό άσμα «Σωκράτη εσύ σούπερ σταρ». Η μία μας καθήλωσε σαν υπερήλικες στους καναπέδες, η άλλη μας ξεσήκωσε σαν 15χρονα. Η μία πέρασε αργά στον τελικό της Eurovision, κατακτώντας τελικά τη δεύτερη θέση, η άλλη πήρε νωρίς τον δρόμο της επιστροφής συντροφιά με τα ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα: «Δεν πειράζει, Γιάννα, μας έκανες περήφανους. Το τραγούδι σου θα μείνει χαραγμένο στις καρδιές μας». Η Ελένη και η Γιάννα. Η Φουρέιρα και η Τερζή. Η Ελληνίδα σκέτο και η «Ελληνίδα Μπιγιονσέ». Δύο γυναίκες που το μόνο που τις ένωσε στο μουσικό λιμάνι της Πορτογαλίας ήταν η επαγγελματική τους ιδιότητα και η αγάπη τους για την Ελλάδα. Σε όλο το υπόλοιπο ταξίδι τους μέχρι εκεί ήταν ανέκαθεν «η μία και η άλλη».

Η καταπληκτική εμφάνιση της Ελένης στον τελικό

Η «Αλβανή» και η «κόρη του Τερζή»

Καλλιθέα, αρχές δεκαετίας ’90. Ενα μικρό κοριτσάκι, η Ελένη, παίρνει πόζες μπροστά στον καθρέφτη και έχοντας μια βούρτσα για μικρόφωνο τραγουδάει ό,τι παίζει το ραδιόφωνο της εποχής. Οι γονείς της δεν της δίνουν ιδιαίτερη σημασία, ούτε και τα αδέλφια της. Την έχουν μάθει πια, αφού από τα 3 της χρόνια επαναλαμβάνει την ίδια ακριβώς φράση: «Εγώ, όταν μεγαλώσω, θα γίνω τραγουδίστρια»! Η μαμά της τής απαντά: «Εσύ είσαι στον κόσμο σου», ενώ ο μπαμπάς της το θεωρεί απίθανο. Το να γίνεις τραγουδίστρια- πόσο μάλλον μια σταρ όπως ονειρεύεται η κόρη τους- προϋποθέτει πολύ περισσότερα από μια καλή φωνή - κι εκείνοι δεν έχουν τίποτε από αυτά.

Εκείνοι είναι μετανάστες από το Φιέρι της Αλβανίας, η Ελλάδα δεν είναι για μεγάλα όνειρα παρά μόνο ένα καταφύγιο από τη δίνη που γέννησε στη χώρα τους η πολιτική κρίση. Η μητέρα είναι μοδίστρα, ο πατέρας καλουπατζής, οι κόποι μεγάλοι, τα χρήματα μετρημένα, όπως ακριβώς πρέπει να είναι και τα όνειρα. Αυτό της υπαγορεύουν οι περισσότεροι στη νέα της πατρίδα. Η Ελένη δεν το δέχεται, επαναλαμβάνοντας μέσα της «εγώ δεν χάνω ποτέ τον δρόμο μου προς το φως», ωστόσο το τελευταίο σκοτεινιάζει κάθε φορά που τα παιδιά στο σχολείο τής λένε «δεν σε κάνω παρέα γιατί είσαι από την Αλβανία». Το φως θα έρχεται και θα φεύγει από τον προσωπικό της ουρανό για πολλά ακόμη χρόνια με μοναδικό ήλιο τη μουσική...

Πεντακόσια χιλιόμετρα μακριά, στην όμορφη Θεσσαλονίκη, μεγαλώνει ένα άλλο κοριτσάκι, επτά χρόνια μεγαλύτερο από την Ελένη, η Γιάννα ή αλλιώς η κόρη του «πατριάρχη των μπουζουκιών» Πασχάλη Τερζή. Η ζωή της Γιάννας πλάθεται μέσα στη μουσική. Στα πέντε της χρόνια παρακαλάει τον μπαμπά της να της αγοράσει τον δίσκο του Μάικλ Τζάκσον, γράφεται σε ωδείο, μαθαίνει πιάνο, λατρεύει την ξένη μουσική, έχει καλή φωνή και όλες τις προδιαγραφές για μια καριέρα στο μουσικό στερέωμα της χώρας. Τα μουσικά όνειρά της δεν τα εκμυστηρεύεται εύκολα, ούτε ανήκει στα παιδιά που τριγυρνούν στο σπίτι μ’ ένα «κατασκευασμένο» μικρόφωνο στο χέρι. Η ευστροφία της τής υπαγορεύει από νωρίς ότι αν ακολουθήσει το μονοπάτι της μουσικής, για τους τρίτους δεν θα έχει να αναμετρηθεί μόνο με το μέγεθος της φωνής της αλλά και με εκείνο του μεγάλου Πασχάλη Τερζή. Το τελευταίο πατάει συχνά φρένο στην καλλιτεχνική της φύση, με τη Γιάννα να κάνει στροφή και να οδηγείται στο κατώφλι των Πανελλήνιων Εξετάσεων. Περνάει στο Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών στον Πειραιά, δεν πηγαίνει ποτέ και ύστερα, βάζοντας όπισθεν στα «θέλω» της, αποφασίζει ότι η μουσική τής ανήκει δικαιωματικά...


«Κορίτσι μου, αν είχα το σώμα σου, θα τριγυρνούσα γυμνή», είπε στη Φουρέιρα η διασημότερη beauty vlogger του πλανήτη, Nikkie Tutorials

Greek dream...

Η ζωή της Ελένης δεν είναι σπαρμένη με ροδοπέταλα, ούτε καν εύκολη, ωστόσο εκείνη είναι αποφασισμένη να μην εγκαταλείψει για τίποτα και για κανέναν λόγο τον στόχο να γίνει κάποτε τραγουδίστρια. Οσο βρίσκεται στην εφηβεία, παράλληλα με το σχολείο μοιράζει φυλλάδια στον δρόμο και πιάνει δουλειά σε μια καφετέρια στην πλατεία Κύπρου. Στην τελευταία όλοι μιλούν για το όμορφο κορίτσι από την Αλβανία, για το σεμνό πλάσμα με τους καλούς τρόπους και την απίστευτη εργατικότητα που θέλει να -και θα- γίνει τραγουδίστρια. Στα 16 της κάνει την πρώτη της εμφάνιση σε μπουζούκια της Καλλιθέας. Τα χρήματα είναι ελάχιστα, αλλά η ευτυχία της μεγάλη. Λίγο αργότερα μαζί με τη Μαρία Μακρή και την Αλκμήνη Χατζηγιάννη φτιάχνουν το συγκρότημα Mystique, ένα από τα ελάχιστα γυναικεία γκρουπ που γνωρίζουν κάποια επιτυχία στην Ελλάδα. Η Ελένη δεν είναι, ωστόσο, τόσο ευτυχισμένη και τόσο επιτυχημένη όσο επιθυμεί. Αυτό που αναζητά είναι να κάνει δική της καριέρα, να πετάξει όσο πιο ψηλά γίνεται με τα δικά της φτερά. Εχει δίκιο. Ωστόσο, κάποιοι άλλοι στον χώρο της δισκογραφίας ψαλιδίζουν τα φτερά της και κάνουν το δίκιο της άδικο γελώντας μπροστά στη διαπίστωση της αλβανικής καταγωγής της.

Οι δισκογραφικές εταιρείες της κλείνουν κατάμουτρα την πόρτα, τη συμβουλεύουν να δηλώνει Μεξικανή κάθε φορά που τη ρωτούν για την καταγωγή της, της υπενθυμίζουν εκείνο το «δεν σε κάνω παρέα γιατί είσαι από την Αλβανία» που τόσο την πλήγωνε από παιδί. Η Ελένη, όμως, δεν το βάζει κάτω. Μετουσιώνει τις πληγές της σε πείσμα πετώντας στα μούτρα όλων όσοι την αμφισβητούν λόγω καταγωγής το αδιαμφισβήτητο ταλέντο της, την απόλυτη ποπ υπόστασή της και η προικισμένη με φωνή, ρυθμό, κίνηση, ένταση, ομορφιά, τσαχπινιά, μάτια ελαφίνας και πείσμα μουλαριού Ελένη τα καταφέρνει! Ηχογραφεί τον πρώτο προσωπικό της δίσκο, εμφανίζεται δίπλα σε μεγάλα ονόματα της νύχτας (Γονίδης, Καρράς, Θεοδωρίδου, Ρουβάς), το κοινό τη χειροκροτεί, η ποπ πιτσιρικαρία την αποθεώνει, το όνειρο γίνεται πραγματικότητα. Τον Νοέμβριο του 2014 η Ελένη προβαίνει στη λυτρωτική για εκείνη αποκάλυψη ότι είναι Αλβανίδα και ότι τόσον καιρό δεν το έλεγε γιατί «οι δισκογραφικές δεν ήθελαν να ακούσουν τέτοιο πράγμα». Μια αποκάλυψη που στην πραγματικότητα δεν ενδιέφερε κανέναν άλλον πέρα από εκείνη - ενδεχομένως και κάποιους ρατσιστικούς εγκεφάλους. Οι υπόλοιποι την αποδέχονταν και την επικροτούσαν έτσι κι αλλιώς...


«Αυτό είναι τέλειο. Η Eurovision δεν ήταν ποτέ πιο Μπιγιονσέ» σχολίασε το BBC

...και American dream

Από την άλλη, έτσι κι αλλιώς, είτε ήταν είτε δεν ήταν κόρη του Πασχάλη Τερζή, ο κόσμος θα αποδεχόταν και θα επικροτούσε και τις φωνητικές ικανότητες της Γιάννας Τερζή, κάτι που φάνηκε από την ανταπόκρισή του στα πρώτα της ακόμη βήματα στο λαϊκό τραγούδι όταν συνεργάστηκε με τον πατέρα της. Ωστόσο εκείνοι οι κάποιοι ανεγκέφαλοι που επέκριναν την Ελένη Φουρέιρα για την αλβανική της καταγωγή κατέκριναν και τη Γιάννα Τερζή για το γεγονός ότι τόλμησε να μπει στο τραγούδι ούσα η κόρη του Τερζή: «Αν έχω μετανιώσει για κάτι, αυτό είναι το ότι στο ξεκίνημά μου δούλεψα με τον πατέρα μου. Ηταν λάθος, δεν με βοήθησε γιατί όλοι έλεγαν “Ο Τερζής πήρε την κόρη του μαζί του”. Συνάντησα και πόρτες κλειστές και μεγάλη δυσπιστία και δεν βρήκα καθόλου τον δρόμο στρωμένο από τις γνωριμίες του πατέρα μου», θα πει σε συνέντευξή της πριν από 10 χρόνια. Εκεί, η Γιάννα αποφασίζει να φύγει για Αμερική ορμώμενη από το πάθος της για την ξένη μουσική, ενδεχομένως και από την ασυνείδητη ανάγκη του να μην τη γνωρίζει κανείς και να μη γνωρίζει κανέναν. Με δύο δισκογραφικές δουλειές στο βιογραφικό της, η δεύτερη εκ των οποίων έφερε τον προφητικό τίτλο «Ασε με να ταξιδέψω», το καλοκαίρι του 2008 η Γιάννα πετάει για την άλλη άκρη του Ατλαντικού, όπου παραμένει 9 ολόκληρα χρόνια. Τα πρώτα έξι ασχολείται με δικό της ρεπερτόριο, γράφει και τραγουδάει σε διάφορα clubs ενώ τα υπόλοιπα τρία κάνει scouting, ανακαλύπτει δηλαδή νέα ταλέντα. Η επιστροφή της στην Ελλάδα, πριν από έναν χρόνο, ξαφνιάζει πολλούς και η απόφασή της να δηλώσει συμμετοχή εκπροσωπώντας την Ελλάδα στη φετινή Eurovision ακόμη περισσότερους...

Ερωτας με τη Eurovision

Είναι Μάρτιος του 2010 όταν στον ελληνικό προκριματικό για το τραγούδι που θα εκπροσωπούσε τη χώρα μας, ένα κορίτσι που τραγουδά και χορεύει επί σκηνής αποθεώνοντας την κρητικοπόπ «Κιβωτό του Νώε» του Μάνου Πυροβολάκη, τραβά σαν μαγνήτης τα βλέμματα των ιθυνόντων της ΕΡΤ. Ο Πυροβολάκης χάνει το εισιτήριο από το «Opa» του Γιώργου Αλκαίου, το κορίτσι όμως κερδίζει τις εντυπώσεις. Είναι η Ελένη Φουρέιρα ή αλλιώς η τραγουδίστρια που στη συνέχεια επίμονα, σχεδόν εμμονικά, θα διεκδικήσει το δικό της εισιτήριο για την εκπροσώπηση της Ελλάδας στη Eurovision. Η δημόσια τηλεόραση δεν θα της το βγάλει, όμως, ποτέ. Τα τρία τελευταία χρόνια η Φουρέιρα έστελνε την πρότασή της, με τους ιθύνοντες της ΕΡΤ να της απαντούν κάθε φορά ότι θέλουν ελληνικό στίχο, μπαλάντες και άλλα πράγματα από αυτά που κάνει εκείνη. Οπως έχει αποκαλύψει η ίδια σε πρόσφατη συνέντευξή της, «έκανα και φέτος πρόταση στην ΕΡΤ και μου είπαν το ίδιο πράγμα. Αποφάσισα λοιπόν ότι δεν θα ξαναπροσπαθήσω. Είπα στον εαυτό μου “δεν πειράζει, δεν θα γίνει ποτέ, πάρ’ το χαμπάρι”».

Κι εκείνη ακριβώς τη στιγμή το «κάθε εμπόδιο για καλό» παίρνει σάρκα και οστά, με την Κύπρο να προτείνει στην Ελένη Φουρέιρα να την εκπροσωπήσει στη φετινή Eurovision. Το «ναι» της είναι κάτι παραπάνω από αναμενόμενο, όπως ακριβώς και η επιτυχία της. Ωστόσο, μέχρι τη στιγμή που η Ελένη πήρε το εισιτήριο για τον τελικό δεν έλειπαν τα πικρόχολα σχόλια επωνύμων που αδυνατούν να χωνέψουν ότι μια Αλβανή θα εκπροσωπήσει την Κύπρο στη Eurovision, φτάνοντας μάλιστα στο σημείο να χαρακτηρίσουν το «Fuego» τραγούδι του σκουπιδοτενεκέ! Η ευγένεια και η αποδοχή που έλειπαν απέναντι στο πρόσωπο και κυρίως στην προσπάθεια της Ελένης Φουρέιρα περίσσευαν απέναντι σε εκείνο της Γιάννας Τερζή και στο «Ονειρό» της, το οποίο έλαβε το πολυπόθητο εισιτήριο για τον 63ο διαγωνισμό τραγουδιού της Eurovision χωρίς αντίπαλο και σε διάστημα μόλις τριών ημερών. «Θέλω να σας πω πως αγαπώ τη Eurovision από μικρό παιδί, την παρακολουθώ και συγκινούμαι κάθε φορά», δήλωσε σε πρόσφατη συνέντευξή της η Γιάννα Τερζή, αποκαλύπτοντας ταυτόχρονα ότι είχε γράψει -μόνη ή με παρέα- πολλές φορές ποπ τραγούδια για τη Eurovision, τα οποία ωστόσο «δεν έκατσε να πάνε». Η πρώτη φορά που έκατσε ήταν φέτος με το έντεχνο «Ονειρό μου» και τη Γιάννα στο τιμόνι της εκτέλεσής του...


Η Ελένη Φουρέιρα στα πρώτα βήματα της καριέρας της

Η μεγάλη ήττα και η απόλυτη αποθέωση

8 Μαΐου 2018. Σε απευθείας σύνδεση με την Altice Arena στη Λισαβόνα η ΕΡΤ μεταδίδει τον Α’ ημιτελικό. Το έντεχνο με ethnic αναφορές «Ονειρο» της Γιάννας Τερζή βγαίνει 14ο στη σκηνή. Χωρίς φαντασμαγορικά σκηνικά, γυμνό από χορογραφία, φτωχό από σκηνοθετική έμπνευση, κενό από λάμψη, απογυμνωμένο από ένταση και φως. Κάτι σαν φωτοκόπια της Ελλάδας των τελευταίων ετών με την αρχαιοελληνική μας αίγλη να εξαντλείται σε ένα κιτς φόρεμα και το απέραντο γαλάζιο μας να ξεβάφει πάνω σε μια ιδρωμένη παλάμη. Η Γιάννα ήταν καλή αλλά μόνη, και μόνη στην Eurovision σημαίνει ότι πρέπει να έχεις το εκτόπισμα μιας απόλυτης σταρ και τη στήριξη άλλων τόσων περιφερειακών αστέρων. Διαφορετικά δεν μπορείς να σταθείς και η πτώση είναι κάτι παραπάνω από βέβαιη.

Η Ευρώπη το έπραξε αδιαφορώντας πλήρως τόσο για τον συναισθηματικό στιχουργικό διάλογο μεταξύ Ελλήνων και Ελλάδας που προέβαλε το τραγούδι όσο και για τη φιλότιμη προσπάθεια της Γιάννας Τερζή να μαζέψει -άθελα ή ηθελημένα- μόνη της τα ασυμμάζευτα άλλων. Η Ελλάδα κόπηκε, η Γιάννα αποχώρησε με δάκρυα στα μάτια και η ανοησία των ιθυνόντων της δημόσιας τηλεόρασης να απορρίπτουν όλα αυτά τα χρόνια την Ελένη Φουρέιρα φάνηκε όσο πιο καθαρά και ξάστερα γινόταν. Η Ελένη Φουρέιρα δεν ήταν ακόμη μία παρουσία πάνω στη γιουροβιζιονική σκηνή της Altice Arena αλλά μια πραγματική σταρ γεμάτη αυτοπεποίθηση και φως. Σαν να προετοιμαζόταν χρόνια γι αυτή τη στιγμή, έμοιαζε ότι βρίσκεται εκεί όχι για να ζήσει ακόμη μία εμπειρία αλλά αποκλειστικά και μόνο για να αποσπάσει την πρωτιά που τελικά έχασε την τελευταία στιγμή.

Σαν μια λέαινα που μπήκε στην αρένα της Eurovision για να τους φάει όλους, απέσπασε βλέμματα, χειροκροτήματα, βαθμούς, κολακευτικούς τίτλους και τη δεύτερη θέση, για πρώτη φορά για την Κύπρο. Δεν ήταν μόνη. Στο πλάι της είχε τη στήριξη μιας χώρας που κατάφερε να βγει με ταχύτατους ρυθμούς από το σκοτάδι στο φως, καθώς και τους πολύτιμους συνεργάτες της, τους οποίους εμπιστεύεται τυφλά και επιβραβεύει αδρά. Η Ελένη τα είχε όλα ή απλώς το πακέτο που απαιτεί η Eurovision ώστε να κατακτήσεις την κορυφή της: είχε κίνηση, στυλ, φωνή, λάμψη, σκηνοθεσία, σκηνικά και τη δύναμη ενός αληθινού γκανιάν.

Το είδαν όλοι, το κατάλαβαν οι πάντες, το επισήμαναν με αναφορά στο όνομά της δημοσιογραφικοί κολοσσοί όπως οι «New York Times» και το BBC. Οι πρώτοι μίλησαν για το κορίτσι από το Φιέρι της Αλβανίας που κατάφερε να γίνει το φαβορί της φετινής Eurovision, «έναν θεσμό-παραφωνία στο πορτρέτο μιας ηπείρου που πνίγεται μέσα στα αποσχιτιστικά κινήματα, τον εθνικισμό, τον νεοναζισμό και το μίσος», ενώ το δεύτερο σχολιάσε την παρουσία της Ελληνίδας ερμηνεύτριας με την ατάκα: «Αυτό είναι τέλειο. Η Eurovision δεν ήταν ποτέ πιο Beyoncé». Μέσα σε όλα τα παραπάνω η διασημότερη ίσως beauty vlogger σε ολόκληρο τον κόσμο Nikkie Tutorials, με πάνω από 10 εκατομμύρια followers στα social media, κάνει μία συνέντευξη στην Ελένη Φουρέιρα και ρίχνουν το Ιντερνετ, ενώ στους πίνακες των στοιχημάτων το «Fuego» βρίσκεται σταθερά πρώτο. Σύμφωνα δε με πληροφορίες που έρχονται από την καρδιά της Eurovision, το απόγευμα της περασμένης Πέμπτης οι φορείς της οργάνωσης επικοινώνησαν με την Κύπρο ρωτώντας αν χρειάζεται τη βοήθειά τους για τη διοργάνωση της Eurovision του 2019!

Στον αντίποδα όλων των παραπάνω αίσθηση προκάλεσε η στάση της ηττημένης Γιάννας Τερζή, η οποία λίγες ώρες μετά το «όχι» της Ευρώπης απέναντι στο πρόσωπό της, ανέβασε στο Instagram μια φωτογραφία αγκαλιά με τη Βουλγάρα υποψήφια Ζάνα Μπέργκεντορφ και την ευχή να κερδίσει η Βουλγαρία στον διαγωνισμό. Παράλληλα Ελληνες δημοσιογράφοι που καλύπτουν τη Eurovision μετέφεραν το απόγευμα της περασμένης Πέμπτης την πληροφορία ότι Γιάννα και Ελένη έκαναν unfollow η μια την άλλη στο Instagram και πως το εμφυλιοπολεμικό κλίμα έληξε όταν πρόσωπα από τον κύκλο της Γιάννας Τερζή τη συμβούλευσαν να μην ενεργεί εν θερμώ και να δηλώσει τη στήριξή της στην Κύπρο.

Μια στήριξη που όφειλε τόσο στον κυπριακό λαό όσο και στην Ελένη Φουρέιρα ολόκληρη η Ελλάδα, η χώρα την οποία η εκπρόσωπος της Κύπρου έσπευσε να ευχαριστήσει μπροστά σε ολόκληρη την Ευρώπη μ’ ένα ηχηρό «Ευχαριστώ πολύ» και να τη μνημονεύσει με τα παρακάτω λόγια: «Εχω προσπαθήσει χρόνια να εκπροσωπήσω την Ελλάδα, γιατί η Ελλάδα είναι η πατρίδα μου. Είναι η χώρα που ζω, η χώρα που με μεγάλωσε, που αγαπάω και το έχω πει ότι θα ήταν μεγάλη μου τιμή να εκπροσωπήσω την Ελλάδα. Αυτό δεν έγινε, όμως. Εγινε από την Κύπρο και τους ευχαριστώ πολύ για την τιμή που μου έκαναν και για την εμπιστοσύνη που μου έδειξαν». Λόγια μιας πραγματικά ακομπλεξάριστης γυναίκας που κατάφερε να υπερπηδήσει αμέτρητα εμπόδια, να κλείσει τα αυτιά της στη μικρότητα και την κακεντρέχεια και να σκαρφαλώσει στην κορυφή της Ευρώπης με οδηγό της τη φράση: «Εγώ δεν χάνω ποτέ τον δρόμο μου προς το φως». Ευχαριστούμε, Ελένη!