Ρυθμιστής των εξελίξεων ο Σαμαράς

Ενώπιον των ευθυνών της επόμενης μέρας βρίσκεται πλέον ο πρόεδρος της Ν.Δ. κ. Αντώνης Σαμαράς, ο οποίος εκ των πραγμάτων θα σηκώσει το βάρος για την εξεύρεση κυβερνητικής λύσης όποιο κι αν είναι το εκλογικό αποτέλεσμα.

Δύσκολο το έργο, λοιπόν, για τον πρόεδρο της Ν.Δ., ο οποίος θα έχει πάνω του τα βλέμματα της ελληνικής κοινωνίας αλλά και της διεθνούς κοινότητας, κυρίως των εταίρων και δανειστών, οι οποίοι εξακολουθούν να διαμηνύουν ότι επιθυμούν κυβέρνηση που θα τηρήσει τις διεθνείς δεσμεύσεις της προκειμένου να μην αφήσουν τη χώρα να καταρρεύσει.

Σε όλη την προεκλογική περίοδο και έως την τελευταία στιγμή ο κ. Αντώνης Σαμαράς δίνει τη μάχη για να πάρει καθαρή εντολή από τον ελληνικό λαό και να είναι αναμφισβήτητα ο κυρίαρχος των εξελίξεων την επομένη των εκλογών. Το σενάριο της αυτοδυναμίας έχει εγκαταλειφθεί πλέον, και γι’ αυτό έχει αφαιρέσει τη συγκεκριμένη λέξη από τη δημόσια ρητορική του. Επιμένει όμως ότι είναι απαραίτητη η ισχυρή εντολή, αφενός για να λειτουργήσει συσπειρωτικά έως και την ημέρα των εκλογών, αφετέρου για να μπορέσει να δρομολογήσει τις βασικές του επιλογές ως πρωθυπουργού. Ο κ. Σαμαράς επαναλαμβάνει ότι «ανάμεσα στην ακυβερνησία και την αστάθεια προτιμώ τις επαναληπτικές εκλογές», το επιτελείο του όμως διευκρινίζει ότι «δεν λέμε αυτοδυναμία ή επαναληπτικές εκλογές, κυβερνητική σταθερότητα μπορεί να προκύψει με συνεννόηση των πολιτικών δυνάμεων που επιθυμούν να δώσουν τη μάχη για να μείνει η χώρα στην Ευρωπαϊκή Ενωση».

Συνεργάτης του κ. Σαμαρά τονίζει: «Φυσικά και εξετάζουμε όλα τα διαφορετικά ενδεχόμενα και σε καμία περίπτωση δεν θα είμαστε απροετοίμαστοι, καταρχήν όμως θα πρέπει να δούμε πώς θα διαμορφωθεί ο πολιτικός χάρτης με βάση το εκλογικό αποτέλεσμα και τι κοινοβουλευτικοί συσχετισμοί θα προκύψουν. Και βέβαια να αποκωδικοποιήσουμε το μήνυμα του ελληνικού λαού».

Το επιθυμητό για τη Ν.Δ. θα ήταν να σχηματίσει κυβέρνηση με κοινοβουλευτική πλειοψηφία, αλλά δεν τρέφουν ψευδαισθήσεις. Σύμφωνα με τα στοιχεία των δημοσκοπήσεων που είχαν στη διάθεσή τους έως την Πέμπτη το βράδυ, στο ηγετικό επιτελείο ήταν βέβαιοι ότι έχουν περάσει το 25% και θεωρούσαν ότι έχουν ελπίδες να γραφεί «3» μπροστά από το τελικό ποσοστό τους.

Για τη διερεύνηση των δυνατοτήτων της επόμενης μέρας συνεργάτης του κ. Σαμαρά έλεγε: «Ο πρόεδρος έχει ξεκαθαρίσει ότι δεν θα κάνει συγκυβέρνηση με το ΠΑΣΟΚ, ότι σε κάθε περίπτωση θα τηρήσει τις διεθνείς δεσμεύσεις του και ότι θα προωθήσει με αποφασιστικότητα τις αναγκαίες διαρθρωτικές αλλαγές που έχει υποσχεθεί». Εξηγούσε δε ότι «σε αυτό θα είναι ανυποχώρητος κατά την αξιοποίηση της διερευνητικής εντολής για σχηματισμό κυβέρνησης που θα πάρει από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Εκπτώσεις που θα έχουν ως αποτέλεσμα να χάσει και άλλο πολύτιμο χρόνο η χώρα ή συμβιβασμοί σε πρόσωπα που θα συμμετάσχουν στην κυβέρνηση αποκλείονται. Αν οι άλλες πολιτικές δυνάμεις επιχειρήσουν να βάλουν τέτοιους όρους που θα υπονομεύσουν από την αρχή τη δυνατότητα της κυβέρνησης και οδηγηθούμε σε αστάθεια και εμμέσως σε ακυβερνησία, τότε είναι προτιμότερο να πάμε σε νέα εκλογική αναμέτρηση». Στο νεοδημοκρατικό στρατόπεδο ξεκαθαρίζουν ότι την κυβέρνηση θα την ορίσει ο κ. Σαμαράς και εκείνος θα πάρει ψήφο εμπιστοσύνης στη Βουλή.

Σε αυτό το πλαίσιο που περιγράφει η ηγεσία της Ν.Δ. η προοπτική που διανοίγεται με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία είναι να δεχτεί ψήφο ανοχής από το ΠΑΣΟΚ και από όσες πολιτικές δυνάμεις κινούνται στην ίδια κατεύθυνση, δηλαδή τον ΛΑΟΣ του κ. Γιώργου Καρατζαφέρη και το κόμμα της κυρίας Ντόρας Μπακογιάννη, εφόσον βέβαια αυτά καταφέρουν να περάσουν το κατώφλι της Βουλής. Το ενδεχόμενο αυτό ενισχύεται και από τις προθέσεις της ηγεσίας του ΠΑΣΟΚ. Εκ των πραγμάτων, δεν μπαίνουν σε αυτή τη συζήτηση τα αριστερά κόμματα, οι Ανεξάρτητοι Ελληνες του κ. Πάνου Καμμένου, ο οποίος έχει δηλώσει ότι «μόνο νεκροί θα συνεργαστούμε με ΠΑΣΟΚ και Ν.Δ.», και βέβαια η Χρυσή Αυγή.

Φυσικά, από τη Ν.Δ. δεν διαφεύγει το βασικό ερώτημα για το τι προοπτικές θα έχει μια κυβέρνηση βασισμένη σε ψήφο ανοχής. «Εμείς θα εφαρμόσουμε το πρόγραμμά μας και όσα έχουμε υποσχεθεί», λέει συνεργάτης του κ. Σαμαρά και προσθέτει: «Η Ν.Δ. θα προχωρήσει στη δέσμευσή της για σύσταση εξεταστικής επιτροπής για το πώς φθάσαμε στο μνημόνιο. Το ΠΑΣΟΚ ας αναλάβει τις ευθύνες του». Είναι σαφές ότι τη Δευτέρα ξεκινά μια δύσκολη πολιτικά περίοδος για τον κ. Σαμαρά, ο οποίος δεν θα αφήσει τη χώρα ακυβέρνητη αλλά θα επιχειρήσει να αξιοποιήσει τον χρόνο για να την οδηγήσει σε μόνιμη πολιτική λύση.

Στη λεωφόρο Συγγρού δεν κρύβουν τον προβληματισμό τους από τα χαμηλά ποσοστά που συγκέντρωνε το ΠΑΣΟΚ την τελευταία εβδομάδα των εκλογών. «Εμείς θα δεχτούμε να σχηματίσουμε κυβέρνηση με ψήφο ανοχής από το ΠΑΣΟΚ», έλεγε στενός συνεργάτης του κ. Σαμαρά και πρόσθετε: «Αυτό όμως προϋποθέτει ότι και το ΠΑΣΟΚ θα έχει ένα αξιοπρεπές ποσοστό». Το ιδανικό για ΠΑΣΟΚ και Ν.Δ. θα ήταν να πάρουν από κοινού, ή έστω να πλησιάσουν, το 50% έτσι ώστε αφενός να συγκεντρώνουν άνετη κοινοβουλευτική πλειοψηφία και αφετέρου να διαθέτουν στοιχειώδη κοινωνική νομιμοποίηση.

Το ποσοστό του 40%

Το ερώτημα που προκύπτει είναι μέχρι τι ποσοστό αθροιστικά είναι πολιτικά βιώσιμη μια κυβέρνηση με ψήφο ανοχής. Τα δύο κόμματα θα πρέπει να ξεπερνούν σε κάθε περίπτωση το 40% και να πλησιάζουν το 45%. Επιπλέον, το σενάριο αυτό προϋποθέτει ότι η διαφορά μεταξύ των δύο κομμάτων θα είναι μεγάλη έτσι ώστε ο κ. Σαμαράς να μπορεί να βάλει τους όρους και οι συνομιλητές του να μην μπορούν να τους αρνηθούν. Αν η Ν.Δ. πέσει κάτω από το 25% και το ΠΑΣΟΚ πετύχει συσπείρωση πάνω από την κάλπη και πλησιάσει το 20%, τα δεδομένα για την ηγεσία της λεωφόρου Συγγρού αλλάζουν. Αυτό το σενάριο θεωρείται απίθανο, αλλά δεν μπορεί να αποκλειστεί.

Οι ιθύνοντες της Ν.Δ. αφήνουν να εννοηθεί ότι σε μια τέτοια περίπτωση θα υπάρξει πρόβλημα, αφού ο κ. Σαμαράς δεν είναι διατεθειμένος να πάει σε μια κυβέρνηση ισορροπιών που να αναιρούν τον πολιτικό του στόχο για σαρωτικές αλλαγές. Είναι δε ένα ενδεχόμενο που οι υπεύθυνοι του κόμματος απωθούν και αποφεύγουν να συζητήσουν.
Εννοείται ότι με τόσο χαμηλό ποσοστό της Ν.Δ. ο κ. Σαμαράς αποκλείεται να εκβιάσει νέες εκλογές. Επιπλέον, στο κόμμα του οι περισσότεροι βουλευτές του, με πρώτο τον αντιπρόεδρό του κ. Δημήτρη Αβραμόπουλο, τάσσονται υπέρ της συνεργασίας σε οποιαδήποτε περίπτωση. Δύσκολα ο κ. Σαμαράς θα διακινδυνεύσει να πάει κόντρα στο ευρύτερο σύστημα και στο εσωτερικό του κόμματός του. Σε αυτό το πλαίσιο, λοιπόν, αν τα δύο κόμματα έχουν μικρή διαφορά, τότε το σενάριο της συγκυβέρνησης δεν μπορεί να αποκλειστεί. Και πάλι όμως στο περιβάλλον του κ. Σαμαρά απορρίπτουν μετά βδελυγμίας φήμες περί «αποδοχής άλλου πρωθυπουργού».

Υπάρχει όμως και ένα ακόμη αρνητικό σενάριο το οποίο δεν συγκεντρώνει πολλές πιθανότητες, αλλά στο θολό τοπίο των εκλογών δεν μπορεί να αποκλειστεί και γι’ αυτό το έχουν υπόψη τους στη λεωφόρο Συγγρού: να συγκεντρώσουν από κοινού τα δύο κόμματα κάτω από το 40%, που σημαίνει ότι θα διαθέτουν οριακή πλειοψηφία στη Βουλή και περιορισμένη νομιμοποίηση στην κοινωνία. Είναι ένα ενδεχόμενο για το οποίο προτιμούν να μη μιλούν στη Ν.Δ.
Αφήνουν όμως να εννοηθεί ότι σε τέτοια περίπτωση δεν προκύπτει βιώσιμη κυβέρνηση και θα είναι προτιμότερο να γίνουν αμέσως επαναληπτικές εκλογές, αφού προηγηθούν και οι σχετικές συζητήσεις με το κέντρο των Βρυξελλών και τους εκπροσώπους των δανειστών της χώρας.