Στον «αέρα» η εφαρμογή της φορολόγησης ξένων κατόχων ομολόγων

Το «πάγωμα» της διαδικασίας φορολόγησης των αλλοδαπών κατόχων ελληνικών ομολόγων προβλέπει «εξαιρετικώς επείγουσα» εγκύκλιος του Γενικού Γραμματέα Δημοσίων Εσόδων, κυρίου Χάρη Θεοχάρη.

Όπως είχε προαναγγείλει με σχετική ανακοίνωσή του από την Παρασκευή το υπουργείο Οικονομικών, η ΓΓΔΕ εξέδωσε νέα εγκύκλιος (1145) με την οποία «ανακαλείται μέχρι έκδοσης νεωτέρας διαταγής» η εγκύκλιος 1117, που προβλέπει πως φορολογούνται τα ποσά υπεραξίας που αποκτήθηκαν το 2012-2013 από αλλοδαπούς δικαιούχους, χωρίς μόνιμη εγκατάσταση στην Ελλάδα.
 
Ωστόσο δεν έχει ανακληθεί ακόμη η εγκύκλιος 1102/2014 του υφυπουργού Οικονομικών κυρίου Γιώργου Μαυραγάνη που ενεργοποιούσε διάταξη του νόμου 4052/2012 (της κυβέρνησης Παπαδήμου) που προέβλεπε την φορολόγηση των κερδών από πωλήσεις ελληνικών ομολόγων.
 
Έτσι η εφαρμογή της διάταξης βρίσκεται και πάλι στον αέρα, αφού θεωρητικά ισχύει μέχρι να ενεργοποιηθεί ή να καταργηθεί με νόμο. Υπενθυμίζεται ότι στα τέλη της περασμένης εβδομάδος είχε ξεσπάσει «κύμα» πώλησης ομολόγων του ελληνικού δημοσίου, λόγω της σύγχυσης που προκάλεσε η έκδοση με δύο χρόνια καθυστέρησης των σχετικών εγκυκλίων.

Μάλιστα, από τις αρχές του 2014, ελεγκτικές εταιρίες και τράπεζες του εξωτερικού πίεζαν το υπουργείο Οικονομικών να εφαρμόσει το νόμο ή να τον καταργήσει, ώστε να ξεκαθαρίσει αν επενδυτικοί οίκοι του εξωτερικού πρέπει να πληρώσουν ή όχι φόρο στην Ελλάδα, προκειμένου να κλείσουν τις εκκρεμότητες του 2013 και να λάβουν σχετικά πιστοποιητικά, για να μην υποστούν κυρώσεις και πρόστιμα από τις εποπτικές αρχές της χώρας τους (Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς της Νέας Υόρκης κλπ).
 
Η απόσυρση της εγκυκλίου Θεοχάρη κρίθηκε ως λύση ανάγκης για να κατευνάσει τις αγορές, που φοβούνταν αναδρομικό φόρο στα ομόλογα που πούλησαν. Ωστόσο η ριζική λύση, αν απαιτηθεί να δοθεί, θα είναι η έκδοση Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου όσο η Βουλή είναι κλειστή ή η έκδοση νέου νόμου, όταν αυτή ανοίξει.
 

Επί της ουσίας:
 
Για την ακρίβεια:
 
-Η εγκύκλιος 1102 του κυρίου Μαυραγάνη (πήρε ΦΕΚ στις 15 Μαΐου 2014) ενεργοποιούσε την παρ. 4 του άρθρ. 13 του ν. 4051/2012 (που έχει εφαρμογή από τη δημοσίευση του νόμου, δηλαδή από 29.02.2012 και μετά)  βάσει της οποίας «ως εισόδημα από κινητές αξίες θεωρείται αυτό που αποκτάται από τη μεταβίβαση ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου, καθώς και εταιρικών ομολόγων, χωρίς ο νόμος να κάνει διάκριση αν πρόκειται για ομόλογα ημεδαπής ή αλλοδαπής προέλευσης».
 
-Η διάταξη του ν.4051/2012 (σσ: πολύ πριν δηλαδή αναλάβουν καθήκοντα ο κύριος Μαυραγάνης και ο κύριος Θεοχάρης) ήταν κατά την άποψη αρμοδίων υπηρεσιακών παραγόντων του υπουργείου –που δεν ρωτήθηκαν όταν έπρεπε- τουλάχιστον «χαζή», γιατί επιβάλλει φόρο σε αλλοδαπούς, μη κατοίκους Ελλάδας, για τον οποίο δεν μπορούν να ελεγχθούν από τη χώρα μας πόσα κέρδισαν και τι δήλωσαν, αν πλήρωσαν το φόρο και σε ποιον κλπ.
 
-Για το λόγο αυτό, η διάταξη αυτή δεν εφαρμόστηκε ποτέ και τελικά καταργήθηκε με τον ν.4172/2013.
 
-Αν και ψηφίστηκε από τη Βουλή, η διάταξη παρέμενε ανεφάρμοστη γιατί δεν εκδόθηκε από το υπουργείο Οικονομικών εγκύκλιος, επί ενάμισι χρόνο, αλλά η υποχρέωση φόρου θεωρητικά ίσχυε και ισχύει.
 
-Αυτό είχε ως αποτέλεσμα, οι μεγάλες ελεγκτικές εταιρίες του εξωτερικού να στέλνουν μηνύματα στην Αθήνα και στο υπουργείο Οικονομικών ποστηρίζντας ότι οι πελάτες τους έχουν πρόβλημα, επειδή η διάταξη ισχύει, άσχετα από το ότι εφαρμόζεται. Συγκεκριμένα, οι μεγάλοι Οίκοι του εξωτερικού πρέπει να λάβουν πιστοποιητικά από ελεγκτές ότι δεν για το 2013 δεν χρωστούν πουθενά φόρους, επειδή τους τα ζητούν αρμόδιες Αρχές της χώρας τους (πχ Επιτροπή Κεφαλαιογοράς του Χρηματιστηρίου της Νέας Υόρκης). Οι ελεγκτικές εταιρίες όμως δεν μπορούσαν να δώσουν τέτοια βεβαίωση, αφού δεν μπορούσαν να υπογράψουν πως το ελληνικό Κράτος δεν θα ζητήσει κάποια στιγμή τα χρήματα αυτά. Ζητούσαν μάλιστα να εφαρμοστεί το μέτρο πριν τα μέσα του 2014, για να πληρώσουν εθελοντικά τον φόρο οι ξένοι επενδυτικοί Οίκοι, ώστε να μην παραμένουν «όμηροι» των ελληνικών κυβερνήσεων, αν θα προέβαλαν κάποτε σχετική οικονομική απαίτηση.
 
-Στο πλαίσιο αυτό, ο κύριος Θεοχάρης εξέδωσε μία εγκύκλιο που έδινε περιθώριο 2 μηνών, μέχρι τον Ιούνιο, για να πληρώσουν τον φόρο για το 2013. Αν δεν έκανε τυπικά αυτό που προβλέπει ο νόμος, τότε οι επενδυτές του εξωτερικού θα κινδύνευαν να δεχτούν πρόστιμα ή και να χάσουν τις άδειες λειτουργίας τους. Ούτως ή άλλως πάντως, δεν θα ίσχυε τέτοια υποχρέωση για το 2014.
 
-Την περασμένη Τετάρτη, σύμφωνα με πληροφορίες, έκθεση συμβούλων ξένων επενδυτών εντόπισε ότι έτσι άλλοι πληρώνουν και άλλοι όχι τον φόρο. Η προειδοποίηση ενόχλησε κάποιους μεγάλους ξένους Οίκους γιατί θα έπρεπε έτσι και εκείνοι να πληρώσουν όπως οι άλλοι. Δημιουργήθηκε όμως και μια ατμόσφαιρα πανικού με την «ξεχασμένη» διάταξη, ότι μπορεί το μέτρο να ισχύει και μετά το 2013.
 
- Είτε από πανικό, είτε για να πιέσουν την κυβέρνηση, ξέσπασε ξαφνικά την Πέμπτη μεγάλο κύμα πωλήσεων ελληνικών ομολόγων στην δευτερογενή αγορά. Τα σπρεντ στα ομόλογα αυξήθηκαν αλματωδώς σε λίγες ώρες, σκορπώντας κύμα ανησυχίας στην κυβέρνηση, στις αγορές και στις ελληνικές επιχειρήσεις που δανείζονται απευθείας από το εξωτερικό.
 
- Πρώτη αντίδραση του υπουργείου Οικονομικών ήταν να διαψεύσει πως ισχύει υποχρέωση επιβολής φόρου υπεραξίας στα ομόλογα που κατέχουν αλλοδαποί. Σε ανακοίνωσή του τόνισε πως το καθεστώς που ίσχυε για το 2013, δεν επεκτείνεται το 2014 και ισχύει ό,τι ίσχυε για τον ένα αυτόν χρόνο.
 
-  Οι αντιδράσεις όμως των αγορών δεν κάμφθηκαν και έτσι επελέγη σαν λύση ανάγκης, η απόσυρση της εφαρμοστικής εγκυκλίου που ειχε εκδώσει ο κύριος Θεοχάρης.

-Ούτε έτσι όμως φαίνεται πως λύνεται το πρόβλημα, αφού ξανάρχισαν οι γκρίνιες των ξένων που ήθελαν να κλείσουν τις εκκρεμότητες με την Ελλάδα αλλά δεν μπορούν. Η λύση θα ήταν προφανώς να καταργηθεί αναδρομικά ο νόμος του 2012 με νέο νόμο, αλλά η Βουλή είναι κλειστή λόγω ευρωεκλογών.
 
Στο οικονομικό επιτελείο δεν αποκλείουν και την λύση να εκδοθεί μία Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου (ΠΝΠ) -όπως κατά κόρον γινόταν στο παρελθόν και να κυρωθεί- όταν ανοίξει η Βουλή, για να κλείσει οριστικά το θέμα, εφόσον  έτσι κρίνει το νομοθετικό σώμα το οποίο και ψήφισε τον προηγούμενο νόμο.